Bir şeye kast diyebilmemiz için boyutun ötesinde bir şeye ihtiyacımız var. Bunlar dediğiniz gibi fizyolojik/morfolojik özellikler veya asimetrik gelişme/büyümedir. Ne demeye çalışıyorum? Örneklerle anlatayım:
1. Sebep: Boyut/Asimetri
Bir Messor mediası ve majoru düşünün. Bu ikiside aynı kast. Neden? Çünkü ikisini birbirinden ayıran hiç bir şey yok, mediayı media yapan, majoru major yapan bir şey yok. Tamamen aynılar. Aralarındaki tek fark, larva dönemindeyken aldıkları besinin miktarı. Bu sebeple görünüşlerinde bir asimetri yoktur. Bakın bu asimetri çok önemli bir kelime çünkü polimorfik olan hangi Messor işçilerine bakarsanız bakın uzuvlarının simetrik olarak büyüdüğünü, bir asimetrinin söz konusu olmadığını göreceksiniz. Medianın çenesinin kafasına oranı ile majorun çetesinin kafasına olan oranı aynı, değişen tek şey ne? Büyüklüğün artması. Yani basitçe şöyle düşünebilirsiniz, 15/45'te 1/3'tür. 30/90'da. Sadece büyüklük iki katına çıktı.
Anlamanız için süper bir fotoğrafımda mevcut:
Messor wasmanni işçi fenotipleri(polimorfizm), kademeli artış ve simetriyi fark etmek kaçınılmaz.
Ekli dosyayı görüntüle 48401
1.1. Sebep: Askerlerin Asimetrisi:
Messor işçilerinin neden tek bir kast olduğunu anlattım ancak ne oldu da Pheidole "majorlarına" asker dedik? Bunun da sebeplerinden bir tanesi asimetri. Messorlarda olmayan bir asimetri mutlaka dikkatinizi çekmeli.
Bunun içinde güzel bir görselim var: Pheidole tepicana, asimetrik büyümeyi fark etmelisiniz.
Ekli dosyayı görüntüle 48402
2.Sebep: Farklı Görev
Görev de yine kastlaşmada oldukça önemli bir unsurdur. Kolonide özellikle bir görevi üstlenen, diğerlerinin yapmadığı davranışları gösteren formlar, farklı kastlar olarak nitelendirilebilirler. Mesela "replete"den örnek verelim. Replete işçiler, kolonide diğer hiç bir bireyin yapmadığı benzersiz bir özelliğe sahiptir. Abdomenleri oldukça genişler ve bir depo-benzeri davranış gösterirler. Mesela Pheidole cinsinin askerlerinin özellikle koruyucu, savunucu/agresif davranışlar gösterdiği tespit edilmiştir. Bu da kastlaşmayı gerektirir, tek başına yeterli midir tartışılır ancak kesinlikle bir sebep
Ekli dosyayı görüntüle 48403
Replete'lerin benzersiz davranışını görebilirsiniz. Ayrıca replete'ler, asimetrik büyüme ve birazdan bahsedeceğim farklı morfolojik organ, yetenek sınıfına da giriyor. İşçiyle arasındaki abdomen farkını görebilirsiniz. Bu, elasitisistesi yüksek abdomen duvarı kazanımı sayesinde.
3. Sebep: Farklı Morfolojik Organ Veya Eksikliği
Ne işçilerin tam anlamıyla sahip olduğu morfolojiye, ne de kraliçenin tam anlamıyla sahip olmadığı morfolojiye sahip canlılar vardır. Bu da kastlaşmayı beraberinde getirir. Bu aslında asker sorunuza cevap verecektir, bazı Pheidole türlerinin askerleri agresifliğin yanı sıra kanat disklerine sahiptir, bazıları da yumurtlayabilmektedir. Bu, onları diğerlerinden ayıran belirgin bir özellik olduğu için kastlaşma kaçınılmazdır.
Kastlaşma örneklerinden de dilerseniz bahsedebilirim; Ergatoid, Dichthadiiform, Brachypterous.