Yeni Başlayanlar İçin Alt Familya Ayrımları

Herkese selamlar. Bu başlık altında bu işe yeni başlayan kişilere, alakasız cins tespitlerini önlemek adına alt familyaları tanıtacağım. Öncelikle ana konumuz olan familyanın adını, yani Formicidae'yi söyleyelim ki kafanız karışmasın. Familyaların altında alt familyalar vardır. Türkiye'de 7 adet alt familya mevcut. Hepsinin nadirliği aynı değil tabii ki. Türkiye'de en çok Dolichoderinae, Formicinae ve Myrmicinae alt familyaları ile rast gelmeniz muhtemel. Diğer alt familyalar içerisinde hem az cins var, hem de morfolojik olarak ayırt etmesi kolay olduğu için bu 3 alt familyaya dahil olmadığını anlarsınız. Öncelikle aşağıya Türkiye içerisinde bulunan tüm alt familyaları ve onların altındaki cinsleri yazdım. Spoylerlara tıklayarak cinsleri görebilirsiniz. Pek nadir olmayan türleri ve alt familyaları renklendirdim sizler için. Karıncanızın cinsini ararken ilk başta renklendirdiğim yani pek nadir olmayan alt familya ve cinsleri gözden geçirin lütfen.


1 - Ambliyoponinae

Spoyler: Ambliyoponinae Alt Familyasına Dahil Cinsler

-Stigmatomma

2 - Dolichoderinae

Spoyler: Dolichoderinae Alt Familyasına Dahil Cinsler

-Bothriomyrmex
-Dolichoderus
- Linepithema
- Liometopum
-Tapinoma

3 - Dorylinae

Spoyler: Dorylinae Alt Familyasına Dahil Cinsler

-Aenictus
-Dorylus
-Parasyscia

4 - Formicinae

Spoyler: Formicinae Alt Familyasına Dahil Cinsler

-Camponotus
-Cataglyphis
-Colobopsis
-Formica
-Lasius
-Lepisiota
-Nylanderia
-Paratrechina
-Plagiolepis
-Polyergus
-Prenolepis
-Proformica
-Rossomyrmex

5 - Myrmicinae

Spoyler: Myrmicinae Alt Familyasına Dahil Cinsler

-Aphaenogaster
-Cardiocondyla
-Carebara
-Crematogaster
-Formicoxenus
-Harpagoxenus
-Leptothorax
-Manica
-Messor
-Monomorium
-Myrmecina
-Myrmica
-Myrmoxenus
-Oxyopomyrmex
-Pheidole
-Solenopsis
-Stenamma
-Strongylognathus
-Strumigenys
-Teleutomyrmex
-Temnothorax
-Tetramorium
-Trichomyrmex

6 - Ponerinae

Spoyler: Ponerinae Alt Familyasına Dahil Cinsler

-Crytopone
-Hypoponera
-Ponera

7 - Proceratiinae

Spoyler: Proceratiinae Alt Familyasına Dahil Cinsler

-Proceratium

Yukarıdaki 7 alt familyadan 3 tanesini basit ID Key'ler ile öğreneceksiniz.

Karıncaların vücutlarını 3 parça olarak düşünecek olursak; Abdomen, Thorax ve Kafa olarak 3 parçaya ayrılır. Bu 3 bölgenin de gösterimi aşağıdaki görselde mevcuttur. Ama cins tespiti için sadece bu 3 parçayı bilmek yeterli değil.




Abdomen ile Thorax arasında kalan bağlantı kısmına 'Petiole' denir.


Diğer işimizi görecek olan vücut parçaları üstteki görselde mevcuttur. Oradaki şemaya bakarak terimleri öğrenebilirsiniz.



Petiole, özellikle Apocrita alt takımındaki karıncalar, arılar ve yaban arılarının dar belleri için kullanılan teknik terimdir. Petiole kısmının 2 farklı çeşiti vardır. Bu çeşitler petiole'un segment sayısına göre değişiklik gösterir.

-İki segment olan, Petiole ve Postpetiole dediğimiz 2 kısımdan oluşur ve yapı olarak diğer çeşitten oldukça farklı görünür.



-Sadece 1 segmentten oluşan Petiole ise aşağıdaki şekildedir. Bazı cinslerde Petiole kısmı çok küçüktür. Görülemeyebilir ama vardır. Bu tarz durumlar da bu çeşide dahildir.


Cins tespiti yapacağınız zaman ilk başta karıncayı belli bir alt familyaya indirgemeniz lazım. Bu yüzden ilk olarak petiole kısmına bakarak basitçe alt familyalarını ayırt etmeniz gerekiyor.

-Eğer post petiole yapısı görüyorsanız, karıncanızın Myrmicinae alt familyasından olduğunu varsayarak araştırmanıza devam edebilirsiniz. Ve bu alt familya altındaki cinsleri incelersiniz.

-Eğer post petiole yapısını görmüyorsanız, ve karıncanız çok spesifik bir yapıda değilse Formicinae ve Dolichoderinae alt familyalarından olduğunu varsayabiliriniz. Şimdi bu 2 alt familyayı birbirinden ayırt etmeyi göstereceğim. Dolichoderinae ile Formicinae petiole kısmından ayırt etmek pek mümkün değil, en azından gözle bakarak anlayamazsınız. Dolichoderinae alt familyasında görünen petiole node'u yok, abdomen ve thorax arasında kaldığı için Formicinae familyasına göre nispeten daha az görünür durumda.

Acidipore dediğimiz kısım abdomenin ucunda tüylerle çevrili karın üzerinde bulunan yuvarlak bir deliktir. Formik asit ve topluca zehiri içeren diğer hidrokarbonlar oluşur. Bu yapı, Formicinae karınca alt familyasının tüm üyelerine özgüdür. Kısacası karıncanızda acidipore yapısı mevcutsa Formicinae, değilse Dolichoderinae alt familyasına dahildir.




Eğer kraliçenin ya da işçilerin morfolojisine bakarak karar veremediyseniz yumurta ya da pupalara bakarak da kısmen alt familya ayrımı yapılabilir. Formicinae üyelerinin çoğu koza örer, Dolichoderinae ise koza örmez. Fakat Formicinae'lerin de koza örmediği oluyor. Yüzey ile alakalı bir durum. Formicinae alt familyasına dahil olduğu için kesinlikle koza örer diyemem.

Bu 3 alt familya haricinde bir tür bulduğunuzu düşünüyorsanız güzel çekimler yaparak foruma sorabilirsiniz. Ya da kendiniz araştırarak bulmayı deneyebilirsiniz.

Cins ayrımları konusu ile ilgili her bir cinsin diğer karıştırıldığı cins ile karşılaştırıldığı bir rehber açılabilir fakat bu ufak yönerge size temel bilgileri vermek için var sadece. Buradan edindiğiniz bilgiler kafanıza bir şeyler oluşmasını sağlayacak.

 

[Vulphean]

Güzel ve bilgilendirici bir yazı olmuş.Eline emeğine sağlık 🤍

 

[orvmcek]

Bu tarz ID keyler teknik bilgi olarak her zaman ön planda tutar. Teşekkürler efenim keyiflendim insanların bu forumda eskiye kıyasla daha da gelişmişlik gösterdiğine

 

[tarikkapakli]

güzel olmuş eline sağlık ben kaydettim

 

[zarez]

Eline sağlık, çok yararlı olmuş.
Cins tespiti için daha detaylı rehberi bekliyorum.

 

[haryn]

Bir tık kafa karıştırıcı oda isimlerin karışıklığından sanırım. Gayet güzel kıymetli çalışma olmuş.

 

[Taylan]

Elinize sağlık tüm karınca hobicileri için gayet güzel ve yeterli bir çalışma. Paylaştığın için teşekkür ederim.

 

[el4nce]

Herkese selamlar. Çoğu kişi cins tespiti yaparken sıkıntı yaşıyor. Ve tespiti neye göre yapacağını da bilemiyor. Bugün size bunu yapmanızı kolaylaştıracak bazı yöntemler göstereceğim. Sadece Türkiye'de bulunan alt familyalara göre hareket edeceğiz. Bunu yapmadan önce, alt familyaları biraz bilmemiz ve karıncaların morfolojisini biraz tanımamız lazım. Umarım okurken keyif alırsınız

Bilgilendirme: Alt familyaların ülkemizde genel olarak bilinen cinslerini aşağıda yazdım. Hepsi bunlar değildir.

1 - Myrmicinae

-Messor
-Tetramorium
-Solenopsis
-Pheidole
-Myrmica
-Aphaenogaster
-Crematogaster
-Temnothorax

2-Dolichoderinae

-Dolichoderus
-Bothriomyrmex
-Tapinoma

3-Ponerinae

-Ponera
-Hypoponera
-Cryptopone

4-Formicinae

-Formica
-Camponotus
-Colobopsis
-Cataglyphis
-Lasius
-Lepisiota
-Nylanderia
-Plagiolepis

Yukarıda bulunan 4 alt familyayı ayırmayı öğreneceksiniz birazdan. Ama bu alt familyalardan en çok yurdumuzda bulunanlar Formicinae ve Myrmicinae'dir. Bu 2 alt familyalarda bulunan cinslerin ayrımlarını öğrenmeniz sizin için başlangıçta daha iyi olacaktır.

Karıncaların vücutlarını 3 parça olarak düşünecek olursak; Abdomen, Thorax ve Kafa olarak 3 parçaya ayrılır. Bu 3 bölgenin de gösterimi aşağıdaki görselde mevcuttur.
Ama cins tespiti için sadece bu 3 parçayı bilmek yeterli değil.

Ekli dosyayı görüntüle 267


Abdomen ile Thorax arasında kalan bağlantı kısmına 'Petiole' denir.
Ekli dosyayı görüntüle 268

Diğer işimizi görecek olan vücut parçaları üstteki görselde mevcuttur. Oradaki şemaya bakarak terimlere öğrenebilirsiniz.


1-Petiole

Özellikle Apocrita alt takımındaki karıncalar , arılar ve yaban arılarının dar belleri için kullanılan teknik terimdir. Petiole kısmının 2 farklı çeşiti vardır. Bu çeşitler petiole'un segment sayısına göre değişiklik gösterir.

-İki segment olan, Petiole ve Postpetiole dediğimiz 2 kısımdan oluşur ve yapı olarak diğer çeşitten oldukça farklı görünür.
Ekli dosyayı görüntüle 270


-Sadece 1 segmentten oluşan Petiole ise aşağıdaki şekildedir. Bazı cinslerde Petiole kısmı çok küçüktür. Görülemeyebilir ama vardır. Bu tarz durumlar da bu çeşide dahildir.
Ekli dosyayı görüntüle 289

Cins tespiti yapacağınız zaman ilk başta karıncayı belli bir alt familyaya indirgemeniz lazım. Petiole ise burada bizim işimizi görüyor. Bu nedenle tespit yaparken ilk bakmanızı önereceğim yerdir kendisi. Alt familyalardaki Petiole ayrımı ise şu şekildedir.
-Formicinae = 1 segment petiole
-Dolichoderinae = 1 segment petiole
-Ponerinae = 1 segment petiole
-Myrmicinae = 2 segment petiole

Petiole'e bakarak az çok alt familyamızı belirledik. Ama çoğunun Petiole sayısı eşit görünüyor. O halde eşit olanları ayırmayı da öğrenelim. 1 segment petiole bulunduran farklı alt familyalardan karıncaları ayırmak için bir yöntem daha göreceğiz.

2- Acidipore (Tek Petiole İçin)

Acidipore dediğimiz kısım abdomenin ucunda tüylerle çevrili karın üzerinde bulunan yuvarlak bir deliktir. Formik asit ve topluca zehiri içeren diğer hidrokarbonlar oluşur. Bu yapı, Formicinae karınca alt familyasının tüm üyelerine özgüdür.

Eğer cinsini öğrenmeye çalıştığınız karınca tek Petiole ise ve Acidipore bulunduruyorsa Formicinae alt familyasına aittir. Örnek:

Ekli dosyayı görüntüle 288
Eğer tek petiole bulunduruyorsa ve acidipore mevcut değilse 2 alt familya arasında ayrım yapmanız lazım. Onlar da Ponerinae ve Dolichoderinae alt familyaları.
Ekli dosyayı görüntüle 275


-Eğer iğne mevcut ise Ponerinae alt familyasına dahildir.

Ekli dosyayı görüntüle 296
-Eğer hem acidipore mevcut değil hem de iğne yok ise Dolichoderinae alt familyasına dahildir.

Ekli dosyayı görüntüle 294

Eğer kraliçenin ya da işçilerin morfolojisine bakarak karar veremediyseniz yumurta ya da pupalara bakarak da kısmen alt familya ayrımı yapılabilir. Formicinae koza örer. Myrmicinae koza örmez. Dolichoderinae koza örmez. Ponerinae koza örer. Bunlara görsel koymaya hakkım yetmedi arkadaşlar internete aratarak görebilirsiniz pupa ve kozanın farkını.

Arkadaşlar öğrenmeniz gereken alt familyalar arasında ayrım yapmayı gördük buraya kadar. Artık gördüğümüz bir kraliçeyi alt familyasına indirgeyebilecek duruma geldik diyebiliriz. Ama cins tespiti var sırada. Cins tespiti için her cinsin farklı anahtarları var ve bunu burada yazıya dökersem çok daha uzar. İleride belki bunlar için ayrı konular açmayı planlayabilirim. Ama en çok karıştırılan ve nadir olmayan bir kaç cinsin ayrımını burada gösterelim. Bu ayrımları yaparken ilk başta anlattığım thorax, kafa yapısı gibi unsurlar da oldukça önemlidir. Bazı ayrımlar için ise gözün konumu ve boyutu, antenlerdeki segment sayıları gibi çok daha detaylı elementler devreye girecektir. Bu rehberlik bu tarz detaylara çok yer veremedim. Ama istek gelirse daha detaylısını da yapabilirim tabii ki.

Formica - Camponotus

Bu 2 cinsin ayrımı genelde karıştırılır. Ayrım yöntemi ise kafalarına ve thoraxlarına bakmaktan geçer.
Formica; Clypeus'a yakın antenler, 7 veya daha fazla dişle donanmış üçgen Mandibula ve adımlı Alitrunk bulundurur.
Camponotus; Anten, Clypeus'un arka kenarının çok arkasında; ön loblar uzatılmış; adımsız Alitrunk
Bir abim bana, Formica'nın düşüncesiz, Camponotus'un ise sinirli baktığını söylemişti. Ve gerçekten de kafalarına bakınca bu ayrım için yeterli olabiliyor. Thorax kısmına bakmayı da ihmal etmeyin.


Ekli dosyayı görüntüle 298

Tapinoma - Lasius

Bu 2 cins her ne kadar birbirine benzese bile ayrım yöntemini bilirseniz ayırmak basittir. Aslında biz bunların ayrımını az önce gördük. Çünkü Lasius Formicinae alt familyasına ait, Tapinoma ise Dolichoderinae alt familyasına aittir. Biz bunları ayırırken az önce;
Acidipore bulunduruyorsa Lasius(Formicinae), bulundurmuyorsa Tapinoma(Dolichoderinae) dedik. Eğer iki görselde de kraliçelerin abdomenlerinin ucuna bakarsanız aradaki farkı anlayabilirsiniz. Ayrım için bu yeterli olacaktır kısacası. Aynı zamanda Lasius koza örer, Tapinoma ise koza örmez. Eğer morfolojik olarak belirleyemezseniz kraliçenizin yumurtlamasını bekleyip ona göre de anlayabilirsiniz. Birbirine çok benzeyen durumlar olabiliyor çünkü.

Ekli dosyayı görüntüle 297

Arkadaşlar buraya kadar okuduğunuz için teşekkür ederim. En basit yönüyle alt familya ayrımları ve anahtarları bu şekilde. Çoğu görseli yettirebilmek için birleştirmek durumunda kaldım ve netlikleri bozuldu. Kusura bakmayın. Sizlere bildiğim şeyleri aktarmaya çalıştım. Hatam olduysa mazur görün. Buradan @Pratensis 'e bana kattıkları için teşekkürlerimi sunuyorum.

Vay be! Artık cins tespiti yaparken daha az ihtimalleri göz önünde bulunduracağım! Gerçekten çok yararlı bir yazı, bu konuya bende hakimim ve diğer hobicilerinde bunu bilmesi ne güzel! Bir destekte bulunmak istiyorum bu konu hakkında, eminim hobici arkadaşlarımın Componotus - Formica ayrımını bir nebze daha da kolaylaştıracaktır. Teşekkür ederiz bu yazı için.

Gönderi otomatik olarak birleştirildi: 16 Ocak 2022

Bu tarz ID keyler teknik bilgi olarak her zaman ön planda tutar. Teşekkürler efenim keyiflendim insanların bu forumda eskiye kıyasla daha da gelişmişlik gösterdiğine

Eski bir bilgi bu aslında fakat yeni bilgiler de katılmış. Gerçekten çok başarılı.

 

[MessorEmin]

Gerçekten yararlı bir yazı olmuş eline sağlik

 

[orvmcek]

Vay be! Artık cins tespiti yaparken daha az ihtimalleri göz önünde bulunduracağım! Gerçekten çok yararlı bir yazı, bu konuya bende hakimim ve diğer hobicilerinde bunu bilmesi ne güzel! Bir destekte bulunmak istiyorum bu konu hakkında, eminim hobici arkadaşlarımın Componotus - Formica ayrımını bir nebze daha da kolaylaştıracaktır. Teşekkür ederiz bu yazı için.

Gönderi otomatik olarak birleştirildi: 16 Ocak 2022

Eski bir bilgi bu aslında fakat yeni bilgiler de katılmış. Gerçekten çok başarılı.

Camponotus formica ayrımı yetersiz çünkü Camponotuslar cins içinde alt cinslere ayrılıyor. Myrmotrema, Myrmentoma, Tanaemyrmex vs. Mesela Camponotus sanctus, C. vagus, C. fallax, C. maculatus, C. ionius, C. tergestinus gibi türler Tanaemyrmex alt cinsine ait iken, C. lateralis, C. anatolicus, C. aegaeus, C. honaziensis gibi türler Myrmentoma alt dinsine mensuptur. Myrmentoma alt cinsinin en belirgin özelliği metanotal groove dediğimiz bölgede dikine bir derinlik olması. Zamanında Camponotus cf. anatolicus kraliçesi besledim iki tane boyutları formicaya çok yakın ve kraliçesini görmeden formica sanılması çok muhtemel. Formicalar da kendi içlerinde s str., raptiformica, serviformica gibi gruplara ayrılıyorlar ve genel cins bazında ID için keyler yanıltıcı olabilir. Davranışlar, kolorasyonlar, boyutlar ve vücut orantıları benim doğru şekilde tanımlamama yetiyor. Lakin bu benim tecrübemle sabit veya benim öğrenme şeklimle. Elbette başkalarına yardımcı olacaktır bu bahsedilen bilgiler veyahut terminoloji olarak büyük değere sahiptir ama benim bahsetmeye çalıştığım sizin en son verdiğiniz key’in yetersiz olduğudur. saygılar efenim.

 

[el4nce]

Camponotus formica ayrımı yetersiz çünkü Camponotuslar cins içinde alt cinslere ayrılıyor. Myrmotrema, Myrmentoma, Tanaemyrmex vs. Mesela Camponotus sanctus, C. vagus, C. fallax, C. maculatus, C. ionius, C. tergestinus gibi türler Tanaemyrmex alt cinsine ait iken, C. lateralis, C. anatolicus, C. aegaeus, C. honaziensis gibi türler Myrmentoma alt dinsine mensuptur. Myrmentoma alt cinsinin en belirgin özelliği metanotal groove dediğimiz bölgede dikine bir derinlik olması. Zamanında Camponotus cf. anatolicus kraliçesi besledim iki tane boyutları formicaya çok yakın ve kraliçesini görmeden formica sanılması çok muhtemel. Formicalar da kendi içlerinde s str., raptiformica, serviformica gibi gruplara ayrılıyorlar ve genel cins bazında ID için keyler yanıltıcı olabilir. Davranışlar, kolorasyonlar, boyutlar ve vücut orantıları benim doğru şekilde tanımlamama yetiyor. Lakin bu benim tecrübemle sabit veya benim öğrenme şeklimle. Elbette başkalarına yardımcı olacaktır bu bahsedilen bilgiler veyahut terminoloji olarak büyük değere sahiptir ama benim bahsetmeye çalıştığım sizin en son verdiğiniz key’in yetersiz olduğudur. saygılar efenim.

Selamlar dostum, her zaman tür tespiti yapmanın çok zor ve bizim gibi hobiciler için neredeyse mümkün olmadığını dile getirmekteyim. Bu paylaştığım görsel genellikle Componotus - Formica ayrımı için kullanılabilir. Elbette yetersiz olacaktır, burda benim size paylaştığım bu görselin tür veya cins tespiti konusunda büyük ölçüde yardımcı olacağı düşüncesi zaten doğru değildir. Ziyadesiyle illaki bu thorax formları ile ilgili oynama olan türler olacak, illaki farklı şekillerde olan türlerde olacaktır. Zaten paylaştığım görsel ile sınırlı olsaydı arkadaşın paylaştığı Acidipore - Petiole keylerine ihtiyacımız bile olmayacaktı. İyi forumlar.

 

[umurdaglar]

Benim gibi karıncaya başlamayı düşünenler için güzel bir yazı olmuş. 🤌

 

[el4nce]

Camponotus formica ayrımı yetersiz çünkü Camponotuslar cins içinde alt cinslere ayrılıyor. Myrmotrema, Myrmentoma, Tanaemyrmex vs. Mesela Camponotus sanctus, C. vagus, C. fallax, C. maculatus, C. ionius, C. tergestinus gibi türler Tanaemyrmex alt cinsine ait iken, C. lateralis, C. anatolicus, C. aegaeus, C. honaziensis gibi türler Myrmentoma alt dinsine mensuptur. Myrmentoma alt cinsinin en belirgin özelliği metanotal groove dediğimiz bölgede dikine bir derinlik olması. Zamanında Camponotus cf. anatolicus kraliçesi besledim iki tane boyutları formicaya çok yakın ve kraliçesini görmeden formica sanılması çok muhtemel. Formicalar da kendi içlerinde s str., raptiformica, serviformica gibi gruplara ayrılıyorlar ve genel cins bazında ID için keyler yanıltıcı olabilir. Davranışlar, kolorasyonlar, boyutlar ve vücut orantıları benim doğru şekilde tanımlamama yetiyor. Lakin bu benim tecrübemle sabit veya benim öğrenme şeklimle. Elbette başkalarına yardımcı olacaktır bu bahsedilen bilgiler veyahut terminoloji olarak büyük değere sahiptir ama benim bahsetmeye çalıştığım sizin en son verdiğiniz key’in yetersiz olduğudur. saygılar efenim.

Ayrıca bahsettiğiniz Metanotal Groove gövde de attığım Componotus görseline çok uzak bir yapı değil. O attığım thorax yapısı bir genellemedir. Sadece attığım formica sırtı kadar olamayacağıdır değindiğim. (İllaki olacaktır o şekilde olan anladınız demek istediğimi)

 

[Mantis_]

Camponotus formica ayrımı yetersiz çünkü Camponotuslar cins içinde alt cinslere ayrılıyor. Myrmotrema, Myrmentoma, Tanaemyrmex vs. Mesela Camponotus sanctus, C. vagus, C. fallax, C. maculatus, C. ionius, C. tergestinus gibi türler Tanaemyrmex alt cinsine ait iken, C. lateralis, C. anatolicus, C. aegaeus, C. honaziensis gibi türler Myrmentoma alt dinsine mensuptur. Myrmentoma alt cinsinin en belirgin özelliği metanotal groove dediğimiz bölgede dikine bir derinlik olması. Zamanında Camponotus cf. anatolicus kraliçesi besledim iki tane boyutları formicaya çok yakın ve kraliçesini görmeden formica sanılması çok muhtemel. Formicalar da kendi içlerinde s str., raptiformica, serviformica gibi gruplara ayrılıyorlar ve genel cins bazında ID için keyler yanıltıcı olabilir. Davranışlar, kolorasyonlar, boyutlar ve vücut orantıları benim doğru şekilde tanımlamama yetiyor. Lakin bu benim tecrübemle sabit veya benim öğrenme şeklimle. Elbette başkalarına yardımcı olacaktır bu bahsedilen bilgiler veyahut terminoloji olarak büyük değere sahiptir ama benim bahsetmeye çalıştığım sizin en son verdiğiniz key’in yetersiz olduğudur. saygılar efenim.

Orvmcek'in bu konudaki bilgisine güveniyorum ve ona katılıyorum, kendisi hobide tecrübeli ve sevdigim biridir.😎

 

[orvmcek]

Orvmcek'in bu konudaki bilgisine güveniyorum ve ona katılıyorum, kendisi hobide tecrübeli ve sevdigim biridir.😎

🤙teşekkürler dostum

 

[AliEmre]

Herkese selamlar. Çoğu kişi cins tespiti yaparken sıkıntı yaşıyor. Ve tespiti neye göre yapacağını da bilemiyor. Bugün size bunu yapmanızı kolaylaştıracak bazı yöntemler göstereceğim. Sadece Türkiye'de bulunan alt familyalara göre hareket edeceğiz. Bunu yapmadan önce, alt familyaları biraz bilmemiz ve karıncaların morfolojisini biraz tanımamız lazım. Umarım okurken keyif alırsınız

Bilgilendirme: Alt familyaların ülkemizde genel olarak bilinen cinslerini aşağıda yazdım. Hepsi bunlar değildir.

1 - Myrmicinae

-Messor
-Tetramorium
-Solenopsis
-Pheidole
-Myrmica
-Aphaenogaster
-Crematogaster
-Temnothorax

2-Dolichoderinae

-Dolichoderus
-Bothriomyrmex
-Tapinoma

3-Ponerinae

-Ponera
-Hypoponera
-Cryptopone

4-Formicinae

-Formica
-Camponotus
-Colobopsis
-Cataglyphis
-Lasius
-Lepisiota
-Nylanderia
-Plagiolepis

Yukarıda bulunan 4 alt familyayı ayırmayı öğreneceksiniz birazdan. Ama bu alt familyalardan en çok yurdumuzda bulunanlar Formicinae ve Myrmicinae'dir. Bu 2 alt familyalarda bulunan cinslerin ayrımlarını öğrenmeniz sizin için başlangıçta daha iyi olacaktır.

Karıncaların vücutlarını 3 parça olarak düşünecek olursak; Abdomen, Thorax ve Kafa olarak 3 parçaya ayrılır. Bu 3 bölgenin de gösterimi aşağıdaki görselde mevcuttur.
Ama cins tespiti için sadece bu 3 parçayı bilmek yeterli değil.

Ekli dosyayı görüntüle 267


Abdomen ile Thorax arasında kalan bağlantı kısmına 'Petiole' denir.
Ekli dosyayı görüntüle 268

Diğer işimizi görecek olan vücut parçaları üstteki görselde mevcuttur. Oradaki şemaya bakarak terimlere öğrenebilirsiniz.


1-Petiole

Özellikle Apocrita alt takımındaki karıncalar , arılar ve yaban arılarının dar belleri için kullanılan teknik terimdir. Petiole kısmının 2 farklı çeşiti vardır. Bu çeşitler petiole'un segment sayısına göre değişiklik gösterir.

-İki segment olan, Petiole ve Postpetiole dediğimiz 2 kısımdan oluşur ve yapı olarak diğer çeşitten oldukça farklı görünür.
Ekli dosyayı görüntüle 270


-Sadece 1 segmentten oluşan Petiole ise aşağıdaki şekildedir. Bazı cinslerde Petiole kısmı çok küçüktür. Görülemeyebilir ama vardır. Bu tarz durumlar da bu çeşide dahildir.
Ekli dosyayı görüntüle 289

Cins tespiti yapacağınız zaman ilk başta karıncayı belli bir alt familyaya indirgemeniz lazım. Petiole ise burada bizim işimizi görüyor. Bu nedenle tespit yaparken ilk bakmanızı önereceğim yerdir kendisi. Alt familyalardaki Petiole ayrımı ise şu şekildedir.
-Formicinae = 1 segment petiole
-Dolichoderinae = 1 segment petiole
-Ponerinae = 1 segment petiole
-Myrmicinae = 2 segment petiole

Petiole'e bakarak az çok alt familyamızı belirledik. Ama çoğunun Petiole sayısı eşit görünüyor. O halde eşit olanları ayırmayı da öğrenelim. 1 segment petiole bulunduran farklı alt familyalardan karıncaları ayırmak için bir yöntem daha göreceğiz.

2- Acidipore (Tek Petiole İçin)

Acidipore dediğimiz kısım abdomenin ucunda tüylerle çevrili karın üzerinde bulunan yuvarlak bir deliktir. Formik asit ve topluca zehiri içeren diğer hidrokarbonlar oluşur. Bu yapı, Formicinae karınca alt familyasının tüm üyelerine özgüdür.

Eğer cinsini öğrenmeye çalıştığınız karınca tek Petiole ise ve Acidipore bulunduruyorsa Formicinae alt familyasına aittir. Örnek:

Ekli dosyayı görüntüle 288
Eğer tek petiole bulunduruyorsa ve acidipore mevcut değilse 2 alt familya arasında ayrım yapmanız lazım. Onlar da Ponerinae ve Dolichoderinae alt familyaları.
Ekli dosyayı görüntüle 275


-Eğer iğne mevcut ise Ponerinae alt familyasına dahildir.

Ekli dosyayı görüntüle 296
-Eğer hem acidipore mevcut değil hem de iğne yok ise Dolichoderinae alt familyasına dahildir.

Ekli dosyayı görüntüle 294

Eğer kraliçenin ya da işçilerin morfolojisine bakarak karar veremediyseniz yumurta ya da pupalara bakarak da kısmen alt familya ayrımı yapılabilir. Formicinae koza örer. Myrmicinae koza örmez. Dolichoderinae koza örmez. Ponerinae koza örer. Bunlara görsel koymaya hakkım yetmedi arkadaşlar internete aratarak görebilirsiniz pupa ve kozanın farkını.

Arkadaşlar öğrenmeniz gereken alt familyalar arasında ayrım yapmayı gördük buraya kadar. Artık gördüğümüz bir kraliçeyi alt familyasına indirgeyebilecek duruma geldik diyebiliriz. Ama cins tespiti var sırada. Cins tespiti için her cinsin farklı anahtarları var ve bunu burada yazıya dökersem çok daha uzar. İleride belki bunlar için ayrı konular açmayı planlayabilirim. Ama en çok karıştırılan ve nadir olmayan bir kaç cinsin ayrımını burada gösterelim. Bu ayrımları yaparken ilk başta anlattığım thorax, kafa yapısı gibi unsurlar da oldukça önemlidir. Bazı ayrımlar için ise gözün konumu ve boyutu, antenlerdeki segment sayıları gibi çok daha detaylı elementler devreye girecektir. Bu rehberlik bu tarz detaylara çok yer veremedim. Ama istek gelirse daha detaylısını da yapabilirim tabii ki.

Formica - Camponotus

Bu 2 cinsin ayrımı genelde karıştırılır. Ayrım yöntemi ise kafalarına ve thoraxlarına bakmaktan geçer.
Formica; Clypeus'a yakın antenler, 7 veya daha fazla dişle donanmış üçgen Mandibula ve adımlı Alitrunk bulundurur.
Camponotus; Anten, Clypeus'un arka kenarının çok arkasında; ön loblar uzatılmış; adımsız Alitrunk
Bir abim bana, Formica'nın düşüncesiz, Camponotus'un ise sinirli baktığını söylemişti. Ve gerçekten de kafalarına bakınca bu ayrım için yeterli olabiliyor. Thorax kısmına bakmayı da ihmal etmeyin.


Ekli dosyayı görüntüle 298

Tapinoma - Lasius

Bu 2 cins her ne kadar birbirine benzese bile ayrım yöntemini bilirseniz ayırmak basittir. Aslında biz bunların ayrımını az önce gördük. Çünkü Lasius Formicinae alt familyasına ait, Tapinoma ise Dolichoderinae alt familyasına aittir. Biz bunları ayırırken az önce;
Acidipore bulunduruyorsa Lasius(Formicinae), bulundurmuyorsa Tapinoma(Dolichoderinae) dedik. Eğer iki görselde de kraliçelerin abdomenlerinin ucuna bakarsanız aradaki farkı anlayabilirsiniz. Ayrım için bu yeterli olacaktır kısacası. Aynı zamanda Lasius koza örer, Tapinoma ise koza örmez. Eğer morfolojik olarak belirleyemezseniz kraliçenizin yumurtlamasını bekleyip ona göre de anlayabilirsiniz. Birbirine çok benzeyen durumlar olabiliyor çünkü.

Ekli dosyayı görüntüle 297

Arkadaşlar buraya kadar okuduğunuz için teşekkür ederim. En basit yönüyle alt familya ayrımları ve anahtarları bu şekilde. Çoğu görseli yettirebilmek için birleştirmek durumunda kaldım ve netlikleri bozuldu. Kusura bakmayın. Sizlere bildiğim şeyleri aktarmaya çalıştım. Hatam olduysa mazur görün. Buradan @Pratensis 'e bana kattıkları için teşekkürlerimi sunuyorum.

Güzel çalışma olmuş eline sağlık

 

[PRS.macro]

Ben teşekkür ederim gülüm benim konuyu adam etmişsin, eline sağlık.

 

[hasany]

Myrmentoma alt cinsinin en belirgin özelliği metanotal groove dediğimiz bölgede dikine bir derinlik olması

Bir düzeltme yapmak isterim, bahsi geçen derinlik lateralis grubunun özelliğidir. Bir bütün olarak Myrmentoma altcinsini kapsamaz. Myrmentoma'nın genel karakteristik özelliği sayılmaz.