- Katılım
- 1 Nis 2025
- Mesajlar
- 339
- Çözümler
- 2
- Tepkime puanı
- 275
Merhaba,
Karınca beslemeye meraklı olan ve nem oranı, sıcaklık gibi değerleri ayarlamakta zorlanan arkadaşlar için tasarladığım teknolojik formikaryumu sizlere tanıtmak istiyorum.
Öncelikle belirtmeliyim ki bu formikaryumu ben yalnızca tasarladım; yani oturup Ytong’u delerek ya da fiziksel olarak inşa ederek oluşturmadım. Sadece bir fikir ve tasarım olarak düşündüm. Nem ve sıcaklık sensörü yerleştirerek bu formikaryumu daha verimli hale getirmeye çalıştım. Eğer yapmak isteyen olursa, bir örnek olarak değerlendirebilir. Bunun fiziksel olarak yaptığım tek kısmı nem sensörü ve arduino kodlarıydı.
Bu formikaryuma yerleştirdiğimiz DHT11 nem-sıcaklık sensörü sayesinde, formikaryum içerisindeki anlık nem ve sıcaklık değerlerini görebileceğiz. Bu sayede koloniye daha iyi şartlarda bakmak mümkün olacak.
Bu projede ben sadece DHT11 kullandım. Dilerseniz, DHT11’i yalnızca nem ölçümü için kullanıp, sıcaklığı ayrı bir sensör olan LM35 ile de ölçebilirsiniz. Bu sayede verileriniz daha doğru olabilir.
Küçük bir hatırlatma yapmak istiyorum: Bu projede kullandığım Arduino kartı, sensörler ve ekran biraz pahalı olabilir. Ancak çok da afaki bir fark yok. Tahminime göre Arduino, DHT11, LCD ekran ve bağlantı malzemeleri (kargo dahil) yaklaşık 400–450 TL arasında tutabilir. Eğer kargo ile uğraşmak istemiyorsanız şehrinizdeki bir elektronikçidende bulabilirsiniz.
Şimdi sizlere gereken malzemeleri tanıtayım:
Formikaryumda toplam 5 oda ve bir orta alan olmak üzere 6 bölüm bulunmakta. Bu bölümler arasında geçiş yolları da mevcuttur. Nem sağlamak amacıyla orta alanda test tüpü yerleştirilecek alan ve ayrıca belirli ölçülerde nem bölmeleri hazırlanmıştır.
Önemli not: Nem bölgelerinin altına mutlaka pamuk veya benzeri bir malzeme koymanızı öneriyorum. Aksi takdirde nem sensörüne su sızabilir ve sensör bozulabilir.
Formikaryumun ölçüleri, bütün bir Ytong plaka baz alınarak belirlenmiştir. Boyutlar 60x25x15 cm olarak tasarlanmıştır. Odacıkların yüksekliği 3 cm olup, nem sensörü için ayrılan yer Ytong’un içine gömülmüştür.
Küçük bir hatırlatma daha: Nem sensörünün ilk ölçümlerinde, verdiğiniz nem miktarına bağlı olarak veriler yüksek çıkabilir. Ancak yaklaşık 1 gün içerisinde daha doğru sonuçlar vermeye başlayacaktır.
Sensör ile karıncaların bulunduğu alan arasında 1 cm mesafe bırakılmıştır. Bu nedenle verilerde 2–3°C sapma olabilir, bu da normaldir. Ayrıca, odacıklar ile nem bölmeleri arasında belirli mesafeler bırakılmış ve köşelerde 1’er cm boşluk bırakılarak simetrik bir yapı oluşturulmuştur.
Formikaryumun teknik çizimi ve 3D modeli aşağıda paylaşılmıştır.
Formikaryumun resimleri ve ölçüleri bu şekildedir. Formikaryumda transfer için gereken boşluk çizimde açılmamıştır, fakat çizimde gösterilen nem sensörünün aksi yönde açılması tavsiye edilir.
Formikaryumla ilgili bilgiler bu şekildeydi. Baştan belirttiğim gibi, bu formikaryum daha da gelişecek ve gelişmeleri yine bu konuda paylaşacağım.
Şimdi gelelim Arduino Uno üzerindeki nem sensörünün yazılımına ve bağlantılarına.
Öncelikle Arduino'nun pinlerini tanıyalım. Arduino üzerinde gördüğünüz "5V" yazan yer, Arduino'nun çıkış gerilim voltajını belirler. Bu pinlere bağladığınız herhangi bir sensörü buradan besleyebilirsiniz. Ayrıca, Arduino üzerinde "GND" yazan pin, bizim Arduino'daki negatif bacağımızdır.
Diğer yandan, Arduino üzerindeki "0-1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13" numaralı pinler, bağlantı pinlerimizdir. Bu pinler sayesinde, Arduino'dan sensörleri kontrol ederiz ve kodlarımızı buna göre yazarız.
Arduino’yu programlamak için kullanılan uygulama "Arduino IDE"dir. Bu uygulamayı bilgisayarınıza buradan indirebilirsiniz ve rahatlıkla kullanabilirsiniz. Şimdi uygulamayı kurduğunuzu ve çalıştırdığınızı varsayarak ilerliyorum.
Öncelikle uygulamayı açın, ardından Sketch > Include Library > Manage Libraries kısmına girin ve buraya "DHT" yazın. Karşınıza "DHT Sensor Library" adlı kütüphane çıkacaktır. Bunu indirin. Şimdi sırada, Arduino ile LCD ekran bağlantılarımıza geçelim.
Bağlantı şekli bu şekilde ve LCD ekranımızdan gelen + uca 220 kΩ direnç bağlıyoruz. Eğer ışık gücü düşerse, direnci çıkarıp tekrar deneyebilirsiniz.
Not: Arduino'da bazı 5V bağlantı yerlerine birden fazla kablo giriyor. Burada dikkat etmeniz gereken şey, bağlayacağınız kabloları iyice yerine oturtup arada boşluk bırakmamaktır. Gerekirse işinizi riske atmamak içe karta ayrıca pin bacakları lehimletebilirsiniz.
Bu kısmı aynen Arduino IDE programına yazabilirsiniz. Aşağıda, LCD ekran ve DHT11 sensörünü kullanarak nem ve sıcaklık ölçümü yapan bir örnek kod bulunmaktadır:
----------------------------------------------------------------------------
#include <DHT.h> //kütüphanelerimiz burada ekleniyor
#include <LiquidCrystal.h>
// DHT sensör ayarları
#define DHTPIN 7 // DHT11'in veri pini Arduino'nun 7. pininde
#define DHTTYPE DHT11 // Sensör tipi
DHT dht(DHTPIN, DHTTYPE); // DHT nesnesi oluştur
// LCD pin bağlantıları: RS, E, D4, D5, D6, D7
LiquidCrystal lcd(12, 11, 5, 4, 3, 2);
void setup() {
lcd.begin(16, 2); // 16 sütun, 2 satır LCD
dht.begin(); // DHT sensör başlat
lcd.print("Basliyor...");
delay(2000); // Giriş mesajı
}
void loop() {
float sicaklik = dht.readTemperature(); // Santigrat sıcaklık
float nem = dht.readHumidity(); // Nem
// Hatalı okuma kontrolü
if (isnan(sicaklik) || isnan(nem)) {
lcd.clear();
lcd.setCursor(0, 0);
lcd.print("Sensor hatasi!");
delay(2000);
return;
}
// LCD’ye verileri yaz
lcd.clear();
lcd.setCursor(0, 0);
lcd.print("Sicaklik: ");
lcd.print(sicaklik);
lcd.print((char)223); // Derece sembolü
lcd.print("C");
lcd.setCursor(0, 1);
lcd.print("Nem: ");
lcd.print(nem);
lcd.print(" %");
delay(2000); // 2 saniyede bir güncelle
}
------------------------------------------------------
Evet, kodu yazdık. Şimdi Arduino'yu aldığınızda yanında gelen bağlantı kablosu ile bilgisayarımıza bağlıyoruz. Sonrasında, üst kısımdan Arduino Uno kartını bulup seçiyoruz ve bilgisayarımızda Arduino'yu hangi porta (COM) bağladıysak, onu seçiyoruz.
Şimdi sırada kodları yazdıktan sonra kodumuzu denemek var. Uygulamada üst kısımda bulunan tik işaretine basıyoruz ve kodumuzu deniyoruz. Kodlarımızda eğer bir sıkıntı yoksa, Arduino'muza bu uygulamayı yükleyip çalıştırmak kaldı. Evet, uygulamamız çalıştığına göre artık tek yapmak gereken, DHT11'i formicariuma yerleştirip beklemek. İlk 1-2 saat, kendine ayar yapması için çalışır vaziyette bırakın.
Şimdi Arduino'yu formicariuma taktık. Sırada besleme var. İster Arduino'yu kartın üstündeki siyah küçük bölümden 9V pil ile (Arduino onu 5V'ye dönüştürecek) beslersiniz, isterseniz de Arduino'nun kodlama kablosunu bir telefon şarj cihazına bağlayarak çalıştırabilirsiniz.
Projemiz şimdilik bu kadardı. İleride projeye eklememi istediğiniz şeyleri bu konunun altına yazarsanız, ben de ona göre ekleme yapmaya çalışırım. İyi hobiler!
Proje bittiğindeki hali.
NOT: Bu proje, Karınca Çiftliğim Forum üyesi @akvaryumhane tarafından yazılmış olup, başka forumlarda paylaşılması takdirinde isim verilerek veya izin alınarak paylaşılması rica olunur.
Karınca beslemeye meraklı olan ve nem oranı, sıcaklık gibi değerleri ayarlamakta zorlanan arkadaşlar için tasarladığım teknolojik formikaryumu sizlere tanıtmak istiyorum.
Öncelikle belirtmeliyim ki bu formikaryumu ben yalnızca tasarladım; yani oturup Ytong’u delerek ya da fiziksel olarak inşa ederek oluşturmadım. Sadece bir fikir ve tasarım olarak düşündüm. Nem ve sıcaklık sensörü yerleştirerek bu formikaryumu daha verimli hale getirmeye çalıştım. Eğer yapmak isteyen olursa, bir örnek olarak değerlendirebilir. Bunun fiziksel olarak yaptığım tek kısmı nem sensörü ve arduino kodlarıydı.
FORMİKARYUM ÖN BİLGİLER:
Bu formikaryuma yerleştirdiğimiz DHT11 nem-sıcaklık sensörü sayesinde, formikaryum içerisindeki anlık nem ve sıcaklık değerlerini görebileceğiz. Bu sayede koloniye daha iyi şartlarda bakmak mümkün olacak.
Bu projede ben sadece DHT11 kullandım. Dilerseniz, DHT11’i yalnızca nem ölçümü için kullanıp, sıcaklığı ayrı bir sensör olan LM35 ile de ölçebilirsiniz. Bu sayede verileriniz daha doğru olabilir.
Küçük bir hatırlatma yapmak istiyorum: Bu projede kullandığım Arduino kartı, sensörler ve ekran biraz pahalı olabilir. Ancak çok da afaki bir fark yok. Tahminime göre Arduino, DHT11, LCD ekran ve bağlantı malzemeleri (kargo dahil) yaklaşık 400–450 TL arasında tutabilir. Eğer kargo ile uğraşmak istemiyorsanız şehrinizdeki bir elektronikçidende bulabilirsiniz.
Şimdi sizlere gereken malzemeleri tanıtayım:
GEREKEN MALZEMELER:
- Arduino Uno: DHT11 nem sensörünü programlamak için kullanılan mikrodenetleyici kart.
- DHT11 Sensörü: Hem nem (%20–%95 arası) hem de sıcaklık (0–50°C arası) ölçebilen sensör.
- 2x16 LCD Ekran: Nem ve sıcaklık verilerimizi görüntüleyebileceğimiz küçük bir ekran.
- Dişi–Erkek ve Erkek–Erkek Jumper Kablolar: Arduino ile sensörler arasındaki bağlantıyı sağlar.
- Besleme Kaynağı: Arduino'ya güç vermek için 9V adaptör veya USB bağlantısı kullanılabilir.
- Diğer Malzemeler: Pil, ekstra kablolar, potansiyometre, bakır plaket(delikli olursa daha iyi olur bunuda ileride paylaşıcağım baskı devre için alabilirsiniz fakat bunu yapmak için bir lehim makinesi gerekir.)
FORMİKARYUM TASARIMI:
Formikaryumda toplam 5 oda ve bir orta alan olmak üzere 6 bölüm bulunmakta. Bu bölümler arasında geçiş yolları da mevcuttur. Nem sağlamak amacıyla orta alanda test tüpü yerleştirilecek alan ve ayrıca belirli ölçülerde nem bölmeleri hazırlanmıştır.
Önemli not: Nem bölgelerinin altına mutlaka pamuk veya benzeri bir malzeme koymanızı öneriyorum. Aksi takdirde nem sensörüne su sızabilir ve sensör bozulabilir.
Formikaryumun ölçüleri, bütün bir Ytong plaka baz alınarak belirlenmiştir. Boyutlar 60x25x15 cm olarak tasarlanmıştır. Odacıkların yüksekliği 3 cm olup, nem sensörü için ayrılan yer Ytong’un içine gömülmüştür.
Küçük bir hatırlatma daha: Nem sensörünün ilk ölçümlerinde, verdiğiniz nem miktarına bağlı olarak veriler yüksek çıkabilir. Ancak yaklaşık 1 gün içerisinde daha doğru sonuçlar vermeye başlayacaktır.
Sensör ile karıncaların bulunduğu alan arasında 1 cm mesafe bırakılmıştır. Bu nedenle verilerde 2–3°C sapma olabilir, bu da normaldir. Ayrıca, odacıklar ile nem bölmeleri arasında belirli mesafeler bırakılmış ve köşelerde 1’er cm boşluk bırakılarak simetrik bir yapı oluşturulmuştur.
Formikaryumun teknik çizimi ve 3D modeli aşağıda paylaşılmıştır.
Formikaryumun resimleri ve ölçüleri bu şekildedir. Formikaryumda transfer için gereken boşluk çizimde açılmamıştır, fakat çizimde gösterilen nem sensörünün aksi yönde açılması tavsiye edilir.
Formikaryumla ilgili bilgiler bu şekildeydi. Baştan belirttiğim gibi, bu formikaryum daha da gelişecek ve gelişmeleri yine bu konuda paylaşacağım.
Şimdi gelelim Arduino Uno üzerindeki nem sensörünün yazılımına ve bağlantılarına.
Arduino Pin Tanımlamaları:
Öncelikle Arduino'nun pinlerini tanıyalım. Arduino üzerinde gördüğünüz "5V" yazan yer, Arduino'nun çıkış gerilim voltajını belirler. Bu pinlere bağladığınız herhangi bir sensörü buradan besleyebilirsiniz. Ayrıca, Arduino üzerinde "GND" yazan pin, bizim Arduino'daki negatif bacağımızdır.
Diğer yandan, Arduino üzerindeki "0-1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13" numaralı pinler, bağlantı pinlerimizdir. Bu pinler sayesinde, Arduino'dan sensörleri kontrol ederiz ve kodlarımızı buna göre yazarız.
Arduino'yu Programlamak İçin Gerekli Uygulama:
Arduino’yu programlamak için kullanılan uygulama "Arduino IDE"dir. Bu uygulamayı bilgisayarınıza buradan indirebilirsiniz ve rahatlıkla kullanabilirsiniz. Şimdi uygulamayı kurduğunuzu ve çalıştırdığınızı varsayarak ilerliyorum.
Öncelikle uygulamayı açın, ardından Sketch > Include Library > Manage Libraries kısmına girin ve buraya "DHT" yazın. Karşınıza "DHT Sensor Library" adlı kütüphane çıkacaktır. Bunu indirin. Şimdi sırada, Arduino ile LCD ekran bağlantılarımıza geçelim.
Bağlantılar:
LCD-ARDUİNO Bağlantıları:
- K = GND
- A = 5V
- D7 = Pin 2
- D6 = Pin 3
- D5 = Pin 4
- D4 = Pin 5
- E = Pin 11
- RS = Pin 12
- V0 = Potansiyometremizin orta bacağı
- VDD = 5V
- VSS = GND
- POTANSİYOMETRE + = 5V
- POTANSİYOMETRE - = GND
DHT Bağlantısı:
- DHT11 VCC = 5V
- DATA = Pin 7
- GND = GND
Bağlantı şekli bu şekilde ve LCD ekranımızdan gelen + uca 220 kΩ direnç bağlıyoruz. Eğer ışık gücü düşerse, direnci çıkarıp tekrar deneyebilirsiniz.
Not: Arduino'da bazı 5V bağlantı yerlerine birden fazla kablo giriyor. Burada dikkat etmeniz gereken şey, bağlayacağınız kabloları iyice yerine oturtup arada boşluk bırakmamaktır. Gerekirse işinizi riske atmamak içe karta ayrıca pin bacakları lehimletebilirsiniz.
Şimdi gelelim Arduino'daki kod kısmına:
Bu kısmı aynen Arduino IDE programına yazabilirsiniz. Aşağıda, LCD ekran ve DHT11 sensörünü kullanarak nem ve sıcaklık ölçümü yapan bir örnek kod bulunmaktadır:
----------------------------------------------------------------------------
#include <DHT.h> //kütüphanelerimiz burada ekleniyor
#include <LiquidCrystal.h>
// DHT sensör ayarları
#define DHTPIN 7 // DHT11'in veri pini Arduino'nun 7. pininde
#define DHTTYPE DHT11 // Sensör tipi
DHT dht(DHTPIN, DHTTYPE); // DHT nesnesi oluştur
// LCD pin bağlantıları: RS, E, D4, D5, D6, D7
LiquidCrystal lcd(12, 11, 5, 4, 3, 2);
void setup() {
lcd.begin(16, 2); // 16 sütun, 2 satır LCD
dht.begin(); // DHT sensör başlat
lcd.print("Basliyor...");
delay(2000); // Giriş mesajı
}
void loop() {
float sicaklik = dht.readTemperature(); // Santigrat sıcaklık
float nem = dht.readHumidity(); // Nem
// Hatalı okuma kontrolü
if (isnan(sicaklik) || isnan(nem)) {
lcd.clear();
lcd.setCursor(0, 0);
lcd.print("Sensor hatasi!");
delay(2000);
return;
}
// LCD’ye verileri yaz
lcd.clear();
lcd.setCursor(0, 0);
lcd.print("Sicaklik: ");
lcd.print(sicaklik);
lcd.print((char)223); // Derece sembolü
lcd.print("C");
lcd.setCursor(0, 1);
lcd.print("Nem: ");
lcd.print(nem);
lcd.print(" %");
delay(2000); // 2 saniyede bir güncelle
}
------------------------------------------------------
Evet, kodu yazdık. Şimdi Arduino'yu aldığınızda yanında gelen bağlantı kablosu ile bilgisayarımıza bağlıyoruz. Sonrasında, üst kısımdan Arduino Uno kartını bulup seçiyoruz ve bilgisayarımızda Arduino'yu hangi porta (COM) bağladıysak, onu seçiyoruz.
Şimdi sırada kodları yazdıktan sonra kodumuzu denemek var. Uygulamada üst kısımda bulunan tik işaretine basıyoruz ve kodumuzu deniyoruz. Kodlarımızda eğer bir sıkıntı yoksa, Arduino'muza bu uygulamayı yükleyip çalıştırmak kaldı. Evet, uygulamamız çalıştığına göre artık tek yapmak gereken, DHT11'i formicariuma yerleştirip beklemek. İlk 1-2 saat, kendine ayar yapması için çalışır vaziyette bırakın.
Şimdi Arduino'yu formicariuma taktık. Sırada besleme var. İster Arduino'yu kartın üstündeki siyah küçük bölümden 9V pil ile (Arduino onu 5V'ye dönüştürecek) beslersiniz, isterseniz de Arduino'nun kodlama kablosunu bir telefon şarj cihazına bağlayarak çalıştırabilirsiniz.
Projemiz şimdilik bu kadardı. İleride projeye eklememi istediğiniz şeyleri bu konunun altına yazarsanız, ben de ona göre ekleme yapmaya çalışırım. İyi hobiler!
Proje bittiğindeki hali.
NOT: Bu proje, Karınca Çiftliğim Forum üyesi @akvaryumhane tarafından yazılmış olup, başka forumlarda paylaşılması takdirinde isim verilerek veya izin alınarak paylaşılması rica olunur.
