Sudan Zırhlı Kertenkele Bakım Rehberi

Ares

Süper Koloni
Moderatör
Yardımsever
İlklerden
Forum Delisi
Deneyimli Hobici
Tespit Uzmanı
Rehberkolik
Üye
Katılım
16 Ocak 2022
Mesajlar
6,347
Çözümler
454
Tepkime puanı
6,963

Gerrhosauridae
Broadleysaurus major

original.jpeg

Coğrafi Dağılım
Plated-Lizard-natural-habitat-Africa-map-1.png

Sudan zırhlı kertenkele; Tanzanya (Zanzibar Adası 'takımadaları dahil'), Kenya, Senegal, Gana, Zimbabve ve Mozambik ülkeleri de dahil olmak üzere Doğu ve Orta Afrika'nın bazı bölgelerinde bulunabilir.​

Habitat
original.jpg

Kıyı ormanları, çalılıklar, nemli savan ve kuru savan habitatlarındaki kayalık, yarı açık alanları tercih ederler. En sık tepelerde ve termit höyüklerinin etrafında bulunurlar ve kaya yığınları ve çatlaklara karşı özel bir ilgileri vardır.

Karakteristik Özellikler ve Yaşam Süresi
Rene-Mantei-flickr-delacouri-Schildechse-im-Zoo-Pilsen.jpg

Doğadan toplanan Sudan zırhlı kertenkeleler 30-35 cm uzunluğundadır, ancak burundan kuyruğa 51-60 cm kadar uzunluğa sahip bireylere dair raporlar vardır. Doğadan toplanan örneklerin burundan deliğe mi yoksa burundan kuyruğa mı ölçüldüğü belirsizdir. Genel olarak konuşursak, yetişkin dişiler yetişkin erkeklerden biraz daha küçük olma eğilimindedir. Bu ilginç kertenkele, kısa künt bir kafa, yuvarlak bir burun, kısa bacaklar ve uzun bir kuyrukla birlikte uzun ama sağlam bir gövdeye sahip, ağır zırhlı bir skink gibi görünen bir kertenkele olarak kısaca tanımlanabilir. Başı, sırtı, bacakları ve kuyruğu, vücudu sıralar halinde geçen kalın, mat, omurgalı pullarla kaplıdır. Buna karşılık, karın pulları pürüzsüz ve tipik olarak krem rengindedir. Kalın sırt pulları ve pürüzsüz karın pulları, hayvanın ihtiyaç duyduğunda geçici olarak genişlemesine veya yoğunlaşmasına izin veren daha küçük, daha yumuşak pulların yanal bir kıvrımıyla birbirinden ayrılır. Çene altında bazılarında mavilik veya kızıllık bulunur ve üreme dönemlerinde parlak bir renk alır. Çoğu kaynak, Sudan zırhlı kertenkelelerinin esaret altında 10 yıla kadar yaşayabileceğini söylüyor; ancak diğer bakıcılardan alınan anekdotlar, uygun bakımla daha uzun, 23+ yıla kadar yaşayabileceklerini öne sürüyor. Zırhlı kertenkeleler, vücudunun uzunluğu boyunca yanal olarak uzanan “kabartma oluğu” adı verilen bir oluğa sahiptir. Kabartma oluğu pulsuz deri içerir. Genişlemeye izin verir, bu da zırhlı kertenkelelerin yırtıcılardan saklanmasına yardımcı olur. Tehdit edildiklerinde kayalık bir tepeye doğru koşar ve bir kaya çatlağının içine saklanırlar.
Daha sonra ciğerlerini hava ile doldurarak kendilerini bir yere sıkıştırırlar.​

Beslenme Alışkanlığı
Sudan Zırhlı Kertenkele genel olarak hepçil bir beslenme alışkanlığına sahiptir.
Öncelikli olarak böcek yeseler de, ara sıra meyve, bitki örtüsü ve küçük kertenkeleler ve kemirgenler gibi küçük omurgalıları da yerler.
Ayrıca diyetlerinde meyve ve sebzeleri de severler.​

Esaret Altında Bakım
Syd-Johnson-cohabitation-flickr.jpg

Sudan zırhlı kertenkeleler aktif ama pek sosyal olmayan bir türdür ve kuru veya nemli iklimi de severler.
Sosyal canlılar olmadıkları için, aynı yerde birden fazla bakmak yerine tek canlı bakmak en iyi tercih olacaktır.
Sudan zırhlı kertenkeleler vahşi doğada oldukça yalnız hayvanlardır
ve nispeten küçük bir alanda birden fazla bireyi birlikte yaşamaya zorlamak
(yaşam alanının boyutunu iki katına çıkarsanız bile) gereksiz strese ve
hatta kavgaya neden olabilir ve bu da ciddi yaralanmalara hatta ölüme yol açabilir.
Bu riski almamak en iyisidir ve birden fazla zırhlı kertenkele beslemek istiyorsanız, onları ayrı ayrı barındırın.​

Teraryum/Vivaryum Boyutu
Sudan zırhlı kertenkeleleri vivaryum içinde bakılmalıdır. Geniş alanlarda gezinmeyi severler. Bu nedenle ne kadar büyük alan sağlarsanız o kadar iyidir.
Eğer bu kertenkeleyi sahiplenmeyi düşünüyorsanız, vivaryum için minimum boyut önerisi 120 x 60 x 60 cm ve minimum 80 galondur.
Vivaryumda, yükseklikten daha fazla zemin alanının olması daha önemlidir.
Bu nedenle Sudan Zırhlı Kertenkelenize mümkün olduğunca fazla gezinme alanı sağlamaya çalışın.
Uygun Kurulum Görselleri;
LRM_EXPORT_57042880517040_20190930_175531237.jpeg
Katie-Wilkins-FB.jpg
143976711_10224881263168141_3508358169023562749_o.jpg

Aydınlatma
basking.jpg

Sudan zırhlı kertenkelelerin doğal dağılımı, güneş ışığının en güçlü olduğu ve UVI (UV İndeksi) değerlerinin en yüksek olduğu ekvatorun yaklaşık 10° kuzeyi ile 20° güneyi arasındadır. Bu kertenkeleler gündüzcüldür, yani en aktif oldukları zaman gün içindedir ve güneş tepe noktasına ulaşmadan önce sabahın tadını çıkarmayı tercih ederler. Ayrıca, yaşam alanlarındaki yoğun UVB radyasyonundan korunmalarına yardımcı olan kalın pullara sahiptirler.
Sudan zırhlı kertenkele kurulumu, aktiviteyi, iştahı ve genel refahı teşvik etmek için bol miktarda parlak "güneş" ışığına da ihtiyaç duyar. Bir UVB tüpü kullanmanın yanı sıra, bu aynı uzunlukta bir 6500K LED veya floresan ışık ve ışık üreten bir ısı kaynağı kullanılarak gerçekleştirilebilir.​

Sıcaklık ve Nem
Diğer sürüngenler gibi, Sudan zırhlı kertenkeleler de soğukkanlıdır,
yani vücut sıcaklıkları, insanlar ve diğer memeliler gibi kendi vücut sıcaklıklarını koruyabilmek yerine, bulundukları ortamın sıcaklığına göre belirlenir.
Bu, Sudan zırhlı kertenkele vivaryumunuzun, çok sıcak olduklarında soğuyabilmeleri ve
çok üşüdüklerinde ısınabilmeleri için bir sıcaklık aralığı sunması gerektiği anlamına gelir.
Buna termoregülasyon denir. İyi bir Sudan zırhlı kertenkele vivaryumu,
gündüzleri yüksek güneşlenme sıcaklıkları ve geceleri serinlik sağlamalıdır:
Güneşlenme yüzeyi sıcaklığı: 40-46°C
Soğuk taraf sıcaklığı: 23-26°C
Gece sıcaklığı: 15-22°C
Sudan zırhlı kertenkeleler, kurak mevsimde bile ortalama %40-60 ortam (hava) nemi olan bölgelere özgüdür. Esaret altında, %20-80 nem aralığı iyi çalışıyor gibi görünüyor. Bu kertenkelelerin gelişmek için hem %20-40 nem oranına sahip kuru alanlara hem de %50-80 nem oranına sahip nemli alanlara ihtiyaçları vardır.
Isı kaynakları, ışık kaynağıyla aynı anda açılıp kapatılmalıdır, böylece sıcaklıklar gece boyunca doğal olarak düşebilir. Seramik ısı yayıcı gibi ışıksız bir ısı kaynağı, gece sıcaklıkları 15°C'nin altına düşmediği sürece gerekli değildir.
Halojen ısı lambaları, Sudan zırhlı kertenkele vivaryumunuzda ısı yaratmanın en doğal yoludur
çünkü güneşin yukarıdan ışık ve ısı sağlama şeklini taklit ederek hem havayı hem de altındaki toprağı ısıtır.
Sudan zırhlı kertenkeleler genel sağlıkları için, ama özellikle metabolizmalarının doğru çalışması için UV ışığına ve ısıya ihtiyaç duyarlar.
Bir halojen ısı lambası, güneşin yukarıdan ışık ve ısı sağlama şeklini taklit edebilir. Bu ışık kaynağını günde 12 saate kadar açık tutun.
Alt tabaka yüzeyi 12 inç uzakta ise 75-100w'lık bir halojen projektör ampulü uygundur.
Watt değeri, muhafaza boyutu ve ortam oda sıcaklığı gibi faktörlere bağlıdır.
Ampulü tankın bir bölgesine yerleştirin, böylece kertenkeleniz gerektiğinde 'serin tarafa' geçebilir.​

Zemin Malzemesi ve Dekor
Alice-Springs-%E2%80%93-4-Foot-Reptile-D%C3%A9cor-Kit-with-Optional-Dragon-Skull.jpg

Sudan zırhlı kertenkelelerin kazma ve yuvalama için en az 10-15 cm alt tabakaya ihtiyacı vardır.
Bazı kaynaklar yaşam alanının toplam yüksekliğinin yaklaşık 1/3'ü kadar daha derin bir alt tabaka tabakası önermektedir.
Yani 90 cm yüksekliğindeki bir yaşam alanı için, alt tabakası optimum yuvalama için 30 cm derinliğinde olacaktır.
Yüksek kaliteli sphagnum turba yosunu, özellikle ince silis kum ve doğal kilin özel bir karışımıyla bir zemin hazırlayabilirsiniz.
Yada doğal kil, ince taneli silis kum ve torf karıştırıp bir zemin hazırlayabilirsiniz.
Sudan zırhlı kertenkeleler, özellikle gençken ve avcılardan kaçınma içgüdüleri yüksek vitesteyken, çevrelerinde güvende hissetmek için saklanacak yerlere ihtiyaç duyarlar. Saklanma yerleri ayrıca kertenkeleye yeterince ısı ve ışık aldığında korunabileceği bir yer sağlamak için de önemlidir.
Vahşi doğada, hayvan deliklerinde, termit höyüklerinde, kaya yığınlarında ve kaya yarıklarında barınırlar.
Yaşam alanında, bunlar gibi hazır sürüngen saklanma yerleri kullanabilir veya diğer dekoratif malzemeleri kullanarak kendinizinkini yaratabilirsiniz. Mağara, kertenkelenin tüm vücudunu alabilecek kadar büyük, ancak sıkı bir şekilde sığabilecek kadar küçük olmalıdır (bu, onların güvende hissetmelerine yardımcı olur).
Doğal kayalar ağırdır, ancak ısıyı çok iyi emerler ve zırhlı kertenkelenizin tırnaklarını törpülemeye yardımcı olurlar. Kayrak taşı ve döşeme taşı gibi büyük, düz kayalar, güneşlenme noktası olarak ısı lambasının altına yerleştirildiğinde özellikle iyi iş görür.​

Temizlik
Sudan zırhlı kertenkeleleri su kabına çoğunlukla dışkılama yapabilirler bu duruma dikkat ediniz ve suluğu iyice dezenfekte ettiğinizden emin olunuz. Başka bir durumda Sudan zırhlı kertenkeleler genellikle yaşam alanlarının bir bölümünü "tuvalet" olarak belirler.
Kolay temizlik için, kertenkelenizin alışkanlıklarını anladıktan sonra o alana kum veya hatta kendi tasarladığınız bir dışkılama kabı koyabilirsiniz.
Zemin malzemesini üç-dört ayda bir tamamen değiştirmeniz iyi olacaktır (Tabi ki de bu sıklık zemin malzemesine göre değişkenlik gösterir). Elbette isteğe bağlı daha sık değişim yapabilirsiniz. Daha hijyenik bir ortam için, günlük olarak da üstünkörü temizlik yapabilirsiniz.
En azından yenilmeyen yemleri, artıkları temizlemeniz gerekir.
Doğal temizleyici springtaillerden de kullanmanızı şiddetle tavsiye ederiz.​

Beslenme
original.jpg

Sağlıklı bir sürüngenin anahtarı, ona çeşitli vitamin ve besin maddeleri sağlayacak çeşitli yiyecekler vermektir.
Aşağıdaki listeye baktığınızda, mümkün olduğunca çok sayıda farklı böcek türü vermeye çalışın.
Sudan zırhlı kertenkele beslenme programları yaşına bağlıdır. Genç zırhlı kertenkeleler büyümelerine yardımcı olmak için ekstra enerjiye ve besinlere ihtiyaç duyarlar, bu yüzden daha kalorili böcekler ve küçük hayvanlar yemeleri gerekir. Tersine, yetişkin zırhlı kertenkeleler artık büyümemektedir ve çok fazla enerjiye ihtiyaç duymazlar, bu yüzden daha fazla bitki yerler.
Yavrular (<15 cm uzunluğunda) — Böcekler ve bitkiler her gün
Yavrular (15-30 cm uzunluğunda) — Böcekler haftada 5 gün, bitkiler her gün
Genç yetişkinler (30-46 cm uzunluğunda) — Böcekler haftada 3 gün, bitkiler haftada 4 gün
Yetişkinler (>46 cm uzunluğunda) — Böcekler haftada 2 gün, bitkiler haftada 4 gün, 1 gün yiyecek yok

Cırcır böcekleri, Un kurtları, Dubia hamamböcekleri, İpekböcekleri, Kara asker sineği larvaları canlı yem olarak verilebilir. Bitkisel beslenme yönünde; Roka, Lahana, İlkbahar yeşillikleri, Tere, Bezelye Filizi, Pancar yaprakları, Rendelenmiş havuç, Salatalık kabuğu(şeritler halinde) gibi besinler verilebilir. Avokado, Soğan, Mantarlar, Ravent bitkisi zırhlı kertenkeleniz için zehirli olabilecek derecededir. Marul ve Ispanak vermekten kaçının. Marul ishal sorunlarına yol açmaktadır. Ispanak kertenkelenizin böbreklerine aşırı zarar verebilecek, çok yüksek miktarda kalsiyum bağlayıcı madde (oksalat) içerir. Zırhlı kertenkelelerin özellikle kırmızı ve turuncu meyvelere düşkün olduğunu söyleyebiliriz. Meyve beslemesini çok fazla yapmanızı önermeyiz. Haftada 1 kere verebilirsiniz hatta bunu ödül olarak kullanmak daha faydalı olabilir. Kaktüs meyvesi/Dikenli armut, Mango, Üzümler, İncirler, Papaya, Şeftali gibi meyveleri verebilirsiniz. Vivaryum içerisine bir kap su koymayı da asla ama asla unutmayın. Her zaman temiz ve taze su sağlanmalıdır. Bu yüzden suyu yenilemeyi ve kabı temizlemeyi unutmayın.​

Takviye
Kalsiyum, multivitaminler ve böcek bağırsak yüklemesi, uygun Sudan plakalı kertenkele besleme ve beslenmesinin önemli bir parçasıdır. Plakalı kertenkeleniz için UVB aydınlatması sağlayacağınız için fosfor veya D vitamini içermeyen sade bir sürüngen kalsiyum tozuna ihtiyacınız olacak. Böcekleri biraz tozla plastik bir sandviç poşetine koyup biraz sallayarak tüm böcek yemliklerine kalsiyum serpin. Böcekler daha sonra toz haline getirilmiş donutlara benziyorsa, çok fazla toz kullanmışsınız demektir. Her beslemede tüm yemlikleri tozlayın, ancak ayda bir veya iki kez tozlamanın atlanması da sorun teşkil etmez, hatta tavsiye edilir; bu aşırı dozun önlenmesine yardımcı olur.​

Handling
Charles-Barilleaux-needs-attribution-handling.jpg

Ele alınabilirlik raporları önemli ölçüde değişkenlik gösterir; bazı bireyler eğitim hayvanları olarak kullanılabilecek kadar evcilken, diğerleri yalnızca sergilenecek kadar ürkektir. Sık sık ele alabileceğiniz evcil bir kertenkele arıyorsanız, Sudan zırhlı kertenkele muhtemelen sizin için uygun değildir. İlk sahiplendiğinizde özellikle çok fazla handling yapmaya çalışmayınız. Kertenkele streslenip hırçınlaşabilir, birbirinize alışmak için sabır ve zaman gerektiğini unutmayın.
Sudan zırhlı kertenkeleler meraklı ve aktif kişiliklere sahiptir, ancak aynı zamanda sinirli ve gergin de olabilirler. Bu, Sudan zırhlı kertenkelenin ilk başta ele alınmasını zorlaştırabilir, özellikle de yavrular özellikle ürkek ve savunmacı olma eğiliminde olduklarından. Nadiren (neredeyse hiç) ısırsalar da, kuyruklarını kırbaçlarlar ve bu da ürkütücü olabilir. Bunun nedeni, onları yakalamaya çalışan büyük bir şeyin onları yiyeceğini söyleyen avcı kaçınma içgüdüleridir.
Onları sıkıca ama nazikçe tutun. Zırhlı kertenkelenizi tutarken, vücudunu olabildiğince destekleyin - dört ayağı ve kuyruğun mümkün olduğunca çoğu. Bu, kendilerini daha dengeli hissetmelerine ve tırmanmaya başlama olasılıklarının daha düşük olmasına yardımcı olacaktır. Tırmanmaya başlarlarsa, bacakları kertenkelenin vücudunun yanlarına düz bir şekilde sabitleyerek kısıtlayın.
Sudan zırhlı kertenkeleyi evcilleştirmenin anahtarı, ısrarcı, sakin ve tekrarlayan çabadır. İlerleme bazen yavaş görünse de, pes etmeyin! Ve herhangi bir sürüngenle uğraştıktan sonra ellerinizi her zaman sabunla yıkayın.​

Sağlık Problemleri
Her şeyden önce kertenkelenizi her hafta tartın; ani kilo kaybı genellikle hastalığın habercisidir.
Haftalık olarak kilo, beslenme alışkanlıkları, davranış, dökülme vb. durumların kaydını tutun.
Sudan zırhlı kertenkelelerinde genel olarak görülebilecek bazı hastalıklar ve sağlık problemleri şunlardır;
Letarji, Metabolik Kemik Hastalığı (MBD), Obezite, Solunum yolu enfeksiyonu, Kuyruk Kaybı, Parazitler.​

Üretim
Üreme mevsimi boyunca erkeklerin boğazında ve başının yan taraflarında pembemsi-kırmızı bir renk oluşur.
Bu süreçte çevredeki erkekler kendi aralarında kavga eder ve bir bölgeyi savunurlar. Dişiler köşeye sıkıştırılana kadar amansız bir tutkuyla takip edilir.
Çiftleşme sırasında erkek genellikle dişiyi ön bacağından tutar veya boynunu ağzında tutar. Çiftleşme bittiğinde her iki tarafta yoluna gider.
Başarılı bir çiftleşmenin ardından, yaz ortasında dişi toprakla dolu bir yarık arar.
Her biri 9,9 ila 14.9 cm boyutlarında dört (bazen iki kadar az) büyük, krem-beyaz, oval şekilli yumurta bırakır.
Esaret altında ise dişi ve erkeğin yan yana bırakılması bile çiftleşme durumunun gerçekleşmesi için yeterli olacaktır.
Ama çiftleşme yapılmadan önce 4-6 hafta arası soğutma tavsiye edilir
Esir yetiştiriciliğinde yumurtalar çıkarılmalı ve nemli vermikülit içinde 30°C sıcaklıkta kuluçkaya yatırılmalıdır.
Yaklaşık 70 ila 80 gün sonra, 13 ile 17 cmlik yavrular ortaya çıkar.
Yavrular yetişkinlerle benzer renktedir, sırtta karakteristik sarı lekeler ve yanlarda çubuklar şeklinde çok daha fazla sarı olması dışında siyahtır.
Bunlar kertenkeleler olgunlaştıkça yavaş yavaş kaybolur ve yaklaşık bir yıl içinde tamamen yok olabilirler.
Yavrular gezmeye başlamadan önce birkaç gün boyunca yuva alanının koruyucu barınağında kalabilir.
Yavruların bakımı yetişkinlerin bakımını takip eder.
Erkeklerin arka bacaklarında belirgin femoral gözenekler ve ventlerinin yakınında kloakal “mahmuzlar” vardır.
Dişilerin de femoral gözenekleri vardır ancak bunlar erkeklerinkinden çok daha küçüktür.​


Kaynakça:
Bu yazı, @Ares tarafından karincaciftligim.com adına belirtilen kaynaklardan çeviri ile derlenmiştir. İzinsiz başka bir yerde paylaşılamaz.
www.karincaciftligim.com
 
Üst