Herkese merhaba arkadaşlar, son zamanlarda artan arkadaşlarımız tarafından açılan rehberleri görmek güzel ancak maalesef birçoğu içeriğindeki eksikliklerden/hatalardan reddedilmek zorunda kalınıyor. Bu sebeple “bir rehberin gerektirdikleri nelerdir?” diye bir rehber hazırlamak istedim. Bu yazıda gözetmeniz gereken kriterlerden bahsederken örneklerle çeşitlendireceğiz. Bu yazı, bundan sonra yazılacak konular için geçerli olacaktır. Bundan önce açılan konular bu şartlara uymuyor olabilir.
1.)Rehber Neden Hazırlanır? Rehberin Amacı Nedir?
2.)Rehberlerden Beklenti Ne Olmalıdır?
3.)Rehber Yazan Kişinin Donanımları
4.)Rehber Yazma Kuralları
4.1)Yazım ve Noktalama İşaretleri
4.2) Anlaşılabilir ve Göze Hitap Eden Yazı Fontu
4.3) Verilerin Kaynakları
4.3.1) Verilen Kaynaklar Arasında Yapay Zekanın Olması
4.4) Verilerin Anlaşılabilirliği
4.5) Doğru Çeviri Kullanımı
4.6) Birden Fazla Kaynaktan Yararlanma
4.7) Eklenen Görsellerin Telif Haklarını Gözetme
4.8) Veriyi Detaylı İşleme
4.9) Kaliteli Görsellerin Kullanılması
1.) Rehber Neden Hazırlanır? Rehberin Amacı Nedir?
Bir rehberin temel ve en önemli amacı, mümkün olduğunca içeriği anlaşılır hale getirmek, uğraşılmış olması ve okuyucu kitlesinin anlama ölçüsünü gözetmektir. Bu, rehberleri değerlendirdiğimiz zaman oldukça önemsediğimiz bir şey. Rehber hazırladığınız sırada aklınızda her zaman şu soru olmalı: “Ben bu rehberi hazırlıyorum da içeriğini, terimleri ve anlatılmak isteneni tam olarak anladım mı? Sıfırdan yazıyı okuyan okuyucu, anlattıklarımı anlayacak mı?” olmalıdır.
2.) Rehberlerden/Rehber Yazarından Beklenti Ne Olmalıdır?
Bir rehberden beklenti çoğu zaman kapsayıcılık olmamalıdır. Ne demeye çalışıyorum? Örneklerle inceleyelim.
https://core.ac.uk/reader/227752200
Bu makale, Aphenogaster subterranea türünün “tool-using behavior” gösterdiği gözlemlenmiş. Aphenogaster subbterranea türü, besin trophallaxis yapamadığı için yuvaya besini götürme miktarını maksimize etmenin bir yolunu bulmuşlar. Yaprak saplarını buldukları besin değeri vaat eden sıvı içeriğin içine daldırarak o yaprak sapını yuvaya taşırlar. Götürdükleri yaprak sapını da yuvada içerler. Bu sayede daha fazla sıvıyı yuvaya götürmüş olurlar.
2.1) Bu makaleden yola çıkarak karıncaların besin trophallaxis yapamadıklarını, her zaman yaprak sapı kullanarak besin taşıdıkları sonucunu çıkarabilir miyiz? Hayır çıkaramayız. Bu yüzden bir rehberi okuduğunuz zaman her zaman elde ettiğiniz bilgilerin çoğunlukla belirli bir tür bazında mevcut olduğunu unutmayın.
2.2) Rehberlerin kaynak alınarak yazıldığı makalelerin profesyonel, bilimsel ölçütte yazıldığını; bir hobici anlasın diye değil de bilimsel konjonktüre katkı sağlaması için yazıldığını ve bu sebeplerden dolayı sadece okuduğunuz yazıdan konu ile ilgili ihtiyacınız olan tüm bilgilere eriştiğinizi düşünmeyin. Emin olun bu karıncalarla ilgili yazılabilecek hiçbir rehberin vaat ettiği şey olmayacak, olamayacak. Yazıdan her zaman beklentiniz, bir şeyler öğrenmek ve farklı bir bakış açısı edinmek olsun.
2.3) Rehberlerden elde ettiğiniz verileri yorumlayarak farklı türler için, farklı durumlar için yorum yapmanın oldukça riskli ve çoğunlukla doğru olmadığını unutmayın. A türünden elde ettiğiniz veriyi B türü için kullanamazsınız. Mirmekoloji(karınca bilimi), şu an tüm türler için geçerli olan şeylerden bahsetmekten oldukça uzak. Gelişmemiş bir bilim.
3. Rehber Yazan Kişinin Donanımları
Rehber yazan kişinin kim olduğu da gerçekten önemli. Biz, moderatör ekibi olarak, dikkat ettiğimiz şeylerden bir tanesi bu çünkü rehber haline getirilecek bir makaleyi, çalışmayı doğru anlamak, yorumlamak belirli bir bilgi birikimi ve tecrübe istiyor. Bu her zaman şart olan bir kriter değil ancak inanın yeterli donanıma sahip olmayan her hobicinin ortak yönlerinden bir tanesidir yazdıkları yazıyı tam anlamıyla açıklayamamak. Bu sebeple biz bilgi birikimine ve yazısına tam güvenmediğimiz arkadaşlarımızın rehberlerini maalesef onaylamıyoruz. Tabii ki yazısının iyi olup olmadığını gözeterek.
4.) Rehber Yazma Kuralları
İdeal bir rehber nasıl hazırlanır? Rehberim neden reddediliyor? Nasıl daha iyi rehber hazırlayabilirim? Gibi soruların cevaplarını arıyorsanız bu başlıkta bir rehber hazırlarken yapmanız gereken her şey yer alacak ve bu kurallara uyduğunuz takdirde bütün rehber yazılarınız kabul edilecektir. Bu yazıdan önce Karınca Rehberi kategorisinde hazırlanan bazı yazıların bu kurallara uymadığını belirtebilirsiniz, size katılıyoruz bu yüzden bu yazı bundan sonra yazılacak rehberler için kullanılacak.
4.1) Yazım ve Noktalama İşaretleri
Sadece bir rehber hazırlarken değil, forumu kullandığınız her yerde uymanız gereken bir kural olan yazım ve noktalama işareti kuralı, biz daha konunuzu incelemeden gözümüze çarpan imla hataları, rehberin direkt reddedilmesi için yetiyor çünkü "daha imla kurallarına uymayan biri, nasıl olur da yazısının içeriğine önem veriyor olabilir?" Demekten kendimizi alıkoyamıyoruz. Elbette bu dediğim ana dili Türkçe olan, Türkçe yazma konusunda mazuru olmayan insanlar için geçerli. Türkçeyi düzgün kullanma konusunda bir mazeretiniz varsa tabii ki bu anlayışla karşılayacağımız bir şey ve yazınızı incelerken dikkate alacağımız bir şey. Gerekirse biz denk geldiğimiz imla hatalarını düzeltiriz.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/threads/ahsap-formicarium-nedir-nasil-yapilir.1190/
UhudOkcusu, görünüşe göre bu konuyu hazırlarken bu kuralı oldukça gözetmiş. Emeği için teşekkürler.
4.2) Anlaşılabilir ve Göze Hitap Eden Yazı Fontu
Bu kriterden beklentimiz, son derece özenli ve profesyonel fontlar değil. Başlığın belirgin ve büyük olduğu, yazı fontunun/boyutunun özenilerek kullanıldığı kısaca okurken yormayan yazılar yeterlidir.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/threads/yeni-baslayanlar-icin-alt-familya-ayrimlari.569/
Hasan, bu konuyu hazırlarken belli ki font uyumu ve göze hitabı oldukça gözetmiş. Emeği için teşekkürler.
4.3) Verilerin Kaynakları
Belki de bir rehberin en önemli kriteri, kaynak eklemek. En başta değindiğim gibi bir yazıdan beklentiniz bir şeyler öğrenmek ve öğrenmek isteyen insanların işini elinizden geldiğince kolaylaştırmaktır. Siz kaynakça eklemediğiniz zaman yazınızın ne kadarının kaynaklardan yararlanılarak yazıldığını, daha doğrusu güvenilir mi değil mi olduğunu anlayamıyoruz ve yanlış bilginin yayılmasına olan hassasiyetimizden dolayı yazınızı kabul etmiyoruz.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/threads/karinca-kolonisini-kis-uykusuna-yatirmak.20677/
Cihan, bu konuyu kullanırken faydalandığı kaynakları kullanmaya özen göstermiş. Emeği için teşekkürler.
4.3.1) Verilen Kaynaklar Arasında Yapay Zekanın Olması
Bu durum kesinlikle özen gösterdiğimiz bir şey, hepimiz biliyoruz ki yapay zeka hatalı bilgiler yayması ile meşhurdur. İşimizi kolaylaştırma da yardımcı olsa da çoğu zaman karıncalarla ilgili yaptığımız quizlerde sınıfta kalıyor. Bu sebeple yapay zekayı nerede ve ne için kullandığınızı yazılarınızda belirtmelisiniz. Yapay zekayı bilgiyi edinme aracı olarak kullanmadığınız konusunda güven verici açıklamalar yaptığınız sürece yapay zeka kullanmanız bir sorun teşkil etmiyor. Bende bazen yapay zeka kullanıyorum, yapay zekayı kullanma şekillerimden örnek vermek gerekirse;
-Hey GPT, “induction” terimininin ne demek olduğunu bilmeme rağmen Türkçeye nasıl çevireceğimi bilemiyorum, nasıl daha doğal şekilde çevirebilirim?
şeklinde oluyor. Bu, doğru bir yapay zeka kullanımıdır ve hiçbir sorun teşkil etmemektedir.
4.4) Verilerin Anlaşılabilirliği
Bu da yine çok önemli bir madde çünkü bazı arkadaşlarımız direkt olarak kaynaklardan edindikleri bilgiyi içeriğini incelemeden, anlamadan paylaşıyor. Google Translate gibi çeviri araçları neredeyse her zaman yanlış çeviri yapar ve anlaşılmaktan uzak çeviriler yapar. Bu sebeple yazının anlaşılabilirliği bizim için oldukça önemli. Her zaman anlaşılır yazıları uzun ve kimsenin anlamadığı komplike, terimlerle dolu yazılara tercih ederim.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/threads/karincalari-zombilestiren-mantar-ophiocordyceps.22691/
Ahmet, bu konuyu hazırlarken popüler bir bilim belgeselciliği kaynağından faydalanarak ve çeviriye önem vererek verinin anlaşılabilirliği kuralını gözetmiş. Emeği için teşekkürler.
4.5) Doğru Çeviri Kullanımı
Bu madde, bilgiye efektif ve doğru bir biçimde ulaşmanın belki de “en önemli” maddesi. Hepimiz ileri derece dil bilmiyor olabiliriz, zorunda da değiliz ancak bu yazdığınız yazı da çeviriye önem vermeyeceğiniz anlamına gelmiyor. Chat GPT, Oxford/Cambridge Sözlük gibi kaynakları kullanarak yazınızın çevirisini yaparken daha doğru çeviri yapabilirsiniz. Bu da yine rehber konularını incelerken özellikle şahsım olarak dikkat ettiğim bir şey çünkü ne kadar absürt sonuçlara yol açabileceğini biliyorum.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/threads/karinca-morfolojisi.2159/
Antlantis, Karınca Morfolojisi gibi çevirisi zor bir konuyu mümkün olduğunca güzelce çevirmeyi başarmış. Emeği için teşekkürler.
4.6) Birden Fazla Kaynaktan Yararlanma
Tek bir kaynak kullanılarak, göreceli olarak kapsamdan uzak yazılar sevmediğimiz yazılardır çünkü bu kolaya kaçmaktır. Çok uzun ve kapsamlı bir kaynaktan edinilen bilgiler amenna, bir sorun teşkil etmez ancak toplasan 3 paragrafı zor çıkaran bir iki tane kaynaktan edinilen bilgilerin rehberleştirilmesi bilginin önemi dikkate alınarak yakından dikkat ettiğimiz bir şey.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/thread...yilimi-sirasinda-ekolojik-cesitlenmesi.20339/
Ares, bu konuda birden fazla kaynak kullanarak doğru bilgiye erişmeyi gözetmiş.
4.7) Eklenen Görsellerin Telif Haklarını Gözetme
Bu madde maalesef pek dikkat etmediğimiz bir madde ancak dediğim gibi bundan sonra dikkat edilmesi beklenecektir. Sonuç olarak güzel bir rehber yazmak istiyorsak faydalandığımız insanların haklarını ve emeklerini de gözetmeliyiz. Eklediğiniz görselin altından görseli aldığınız sitenin, kişinin ismini credit olarak verdiğiniz müddetçe her şey yolunda.
Örnek foto olarak maalesef kimse bu kuralı gözetmemiş, zaten o kadar da önemli bir şey değildi kendi çapımızda olduğumuz için ancak artık görsellerin hakkına sahip olan insanlara saygı duymayı daha uygun buluyoruz.
4.8) Verileri Detaylı İşleme
Rehber hazırladığımız zaman illaki konunun dibine kadar her şeyden bahsetme zorunluluğunuz elbette yok ancak okuyucuyu bu konuda bilgilendirmek oldukça önemli. Mesela karıncaların göz yapısı ile ilgili bir konu yazdınız ve daha bilgilendirici olduğunu düşündüğünüz, ilginç şeylerden bahsetmek istiyorsunuz. O halde yazınızı “Karıncaların Göz Yapıları ile İlgili İlginç Gerçekler” diyerek başlığı düzenlemeniz ve içerikten bahsederken “bunlar sadece karıncaların göz yapıları ile ilgili ilginç bilgiler, karıncaların göz yapısı burda bahsedildiğinden çok daha detaylıdır.” Gibi basit gibi görünen ancak her zaman artı puan alacağınız bu detaylardan bahsetmek, yazınızı bu kritere uygun hale getirecektir.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/threads/asker-kasti-hk.8555/
Hasan, bu konuyu hazırlarken veriyi detaylı işlemede oldukça çaba sarfetmiş. Arada ufak terminolojik hatalar son derece normal. Bu kadar uğraşılmış bir konu olduğu zaman çok az uğraşılmış konuları görünce onaylamak doğru olmaz. Emeği için teşekkürler.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/thread...yilimi-sirasinda-ekolojik-cesitlenmesi.20339/
Ares, ülkemizdeki sayılı mirmekologlarından biri olan Celal Karaman'ında içinde yer aldığı, forumda ilk kez filojeninin yer aldığı bir makaleyi ele almış. Arada terminolojik sebeplerden dolayı basit çeviri hataları olsa da bu, yazısının değerini azaltmıyor. Emeği için teşekkürler.
4.9) Kaliteli Görsellerin Kullanılması
Bu her zaman son derece gözetebildiğimiz bir kural olamayabiliyor. Foruma yüklerken sıkıntı çıkabiliyor veya görüntünün kendisi kalitesiz olabiliyor. Yine de görsel eklerken kaliteli olmasına dikkat ederseniz artı puan alırsınız.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/threads/camponotus-aethiops-bakim-rehberi.19418/
Ares'in açtığı konuda eklediği bir görsel, süper kalite.
5. Tür Rehberi Açarken Gözetilmesi Gerekenler
Tür rehberleri açarken gözetmeniz gereken en önemli kural, onları diğer tür rehberi konularında kullandığımız şablonu kullanarak açmaktır. Neredeyse bütün tür rehberi konuları böyle açıldı ve kullanılan bu şablon, Tuğkan abinin kendi şablonudur. Bu sebeple tür rehberi açtığınız zaman şablon kullanınız. Buna istisna durumlar mevcuttur. Örnek vermek gerekirse forumdaki @Frtozdmr nickli arkadaşımız, kendisi Cataglyphis nodus'larla ilgili oldukça başarılı girişimlerde bulundu ve kendi tarzında, edindiği tecrübeleri anlattığı kendine özgü bir rehber hazırladı. Bu tarz durumlara elbette izin veriyoruz ve tecrübelerden faydalanmaktan hoşnut oluyoruz.
Şablon:
- Şablonu nasıl edineceğinizi merak ediyor olabilirsiniz, bunun için diğer rehberlerin içeriğini kopyalayıp şablonun içindekileri silerek kendiniz diğer türler için hazırlamaya başlayabilirsiniz.
Rehber açarken dikkat etmeniz gereken şeyler bunlar. Emin olun yazınızın kalitesine göre bunlar gevşetilebilecek şeyler, yeter ki uğraştıldığı belli olsun. İyi forumlar.
1.)Rehber Neden Hazırlanır? Rehberin Amacı Nedir?
2.)Rehberlerden Beklenti Ne Olmalıdır?
3.)Rehber Yazan Kişinin Donanımları
4.)Rehber Yazma Kuralları
4.1)Yazım ve Noktalama İşaretleri
4.2) Anlaşılabilir ve Göze Hitap Eden Yazı Fontu
4.3) Verilerin Kaynakları
4.3.1) Verilen Kaynaklar Arasında Yapay Zekanın Olması
4.4) Verilerin Anlaşılabilirliği
4.5) Doğru Çeviri Kullanımı
4.6) Birden Fazla Kaynaktan Yararlanma
4.7) Eklenen Görsellerin Telif Haklarını Gözetme
4.8) Veriyi Detaylı İşleme
4.9) Kaliteli Görsellerin Kullanılması
1.) Rehber Neden Hazırlanır? Rehberin Amacı Nedir?
Bir rehberin temel ve en önemli amacı, mümkün olduğunca içeriği anlaşılır hale getirmek, uğraşılmış olması ve okuyucu kitlesinin anlama ölçüsünü gözetmektir. Bu, rehberleri değerlendirdiğimiz zaman oldukça önemsediğimiz bir şey. Rehber hazırladığınız sırada aklınızda her zaman şu soru olmalı: “Ben bu rehberi hazırlıyorum da içeriğini, terimleri ve anlatılmak isteneni tam olarak anladım mı? Sıfırdan yazıyı okuyan okuyucu, anlattıklarımı anlayacak mı?” olmalıdır.
2.) Rehberlerden/Rehber Yazarından Beklenti Ne Olmalıdır?
Bir rehberden beklenti çoğu zaman kapsayıcılık olmamalıdır. Ne demeye çalışıyorum? Örneklerle inceleyelim.
https://core.ac.uk/reader/227752200
Bu makale, Aphenogaster subterranea türünün “tool-using behavior” gösterdiği gözlemlenmiş. Aphenogaster subbterranea türü, besin trophallaxis yapamadığı için yuvaya besini götürme miktarını maksimize etmenin bir yolunu bulmuşlar. Yaprak saplarını buldukları besin değeri vaat eden sıvı içeriğin içine daldırarak o yaprak sapını yuvaya taşırlar. Götürdükleri yaprak sapını da yuvada içerler. Bu sayede daha fazla sıvıyı yuvaya götürmüş olurlar.
2.1) Bu makaleden yola çıkarak karıncaların besin trophallaxis yapamadıklarını, her zaman yaprak sapı kullanarak besin taşıdıkları sonucunu çıkarabilir miyiz? Hayır çıkaramayız. Bu yüzden bir rehberi okuduğunuz zaman her zaman elde ettiğiniz bilgilerin çoğunlukla belirli bir tür bazında mevcut olduğunu unutmayın.
2.2) Rehberlerin kaynak alınarak yazıldığı makalelerin profesyonel, bilimsel ölçütte yazıldığını; bir hobici anlasın diye değil de bilimsel konjonktüre katkı sağlaması için yazıldığını ve bu sebeplerden dolayı sadece okuduğunuz yazıdan konu ile ilgili ihtiyacınız olan tüm bilgilere eriştiğinizi düşünmeyin. Emin olun bu karıncalarla ilgili yazılabilecek hiçbir rehberin vaat ettiği şey olmayacak, olamayacak. Yazıdan her zaman beklentiniz, bir şeyler öğrenmek ve farklı bir bakış açısı edinmek olsun.
2.3) Rehberlerden elde ettiğiniz verileri yorumlayarak farklı türler için, farklı durumlar için yorum yapmanın oldukça riskli ve çoğunlukla doğru olmadığını unutmayın. A türünden elde ettiğiniz veriyi B türü için kullanamazsınız. Mirmekoloji(karınca bilimi), şu an tüm türler için geçerli olan şeylerden bahsetmekten oldukça uzak. Gelişmemiş bir bilim.
3. Rehber Yazan Kişinin Donanımları
Rehber yazan kişinin kim olduğu da gerçekten önemli. Biz, moderatör ekibi olarak, dikkat ettiğimiz şeylerden bir tanesi bu çünkü rehber haline getirilecek bir makaleyi, çalışmayı doğru anlamak, yorumlamak belirli bir bilgi birikimi ve tecrübe istiyor. Bu her zaman şart olan bir kriter değil ancak inanın yeterli donanıma sahip olmayan her hobicinin ortak yönlerinden bir tanesidir yazdıkları yazıyı tam anlamıyla açıklayamamak. Bu sebeple biz bilgi birikimine ve yazısına tam güvenmediğimiz arkadaşlarımızın rehberlerini maalesef onaylamıyoruz. Tabii ki yazısının iyi olup olmadığını gözeterek.
4.) Rehber Yazma Kuralları
İdeal bir rehber nasıl hazırlanır? Rehberim neden reddediliyor? Nasıl daha iyi rehber hazırlayabilirim? Gibi soruların cevaplarını arıyorsanız bu başlıkta bir rehber hazırlarken yapmanız gereken her şey yer alacak ve bu kurallara uyduğunuz takdirde bütün rehber yazılarınız kabul edilecektir. Bu yazıdan önce Karınca Rehberi kategorisinde hazırlanan bazı yazıların bu kurallara uymadığını belirtebilirsiniz, size katılıyoruz bu yüzden bu yazı bundan sonra yazılacak rehberler için kullanılacak.
4.1) Yazım ve Noktalama İşaretleri
Sadece bir rehber hazırlarken değil, forumu kullandığınız her yerde uymanız gereken bir kural olan yazım ve noktalama işareti kuralı, biz daha konunuzu incelemeden gözümüze çarpan imla hataları, rehberin direkt reddedilmesi için yetiyor çünkü "daha imla kurallarına uymayan biri, nasıl olur da yazısının içeriğine önem veriyor olabilir?" Demekten kendimizi alıkoyamıyoruz. Elbette bu dediğim ana dili Türkçe olan, Türkçe yazma konusunda mazuru olmayan insanlar için geçerli. Türkçeyi düzgün kullanma konusunda bir mazeretiniz varsa tabii ki bu anlayışla karşılayacağımız bir şey ve yazınızı incelerken dikkate alacağımız bir şey. Gerekirse biz denk geldiğimiz imla hatalarını düzeltiriz.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/threads/ahsap-formicarium-nedir-nasil-yapilir.1190/
UhudOkcusu, görünüşe göre bu konuyu hazırlarken bu kuralı oldukça gözetmiş. Emeği için teşekkürler.
4.2) Anlaşılabilir ve Göze Hitap Eden Yazı Fontu
Bu kriterden beklentimiz, son derece özenli ve profesyonel fontlar değil. Başlığın belirgin ve büyük olduğu, yazı fontunun/boyutunun özenilerek kullanıldığı kısaca okurken yormayan yazılar yeterlidir.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/threads/yeni-baslayanlar-icin-alt-familya-ayrimlari.569/
Hasan, bu konuyu hazırlarken belli ki font uyumu ve göze hitabı oldukça gözetmiş. Emeği için teşekkürler.
4.3) Verilerin Kaynakları
Belki de bir rehberin en önemli kriteri, kaynak eklemek. En başta değindiğim gibi bir yazıdan beklentiniz bir şeyler öğrenmek ve öğrenmek isteyen insanların işini elinizden geldiğince kolaylaştırmaktır. Siz kaynakça eklemediğiniz zaman yazınızın ne kadarının kaynaklardan yararlanılarak yazıldığını, daha doğrusu güvenilir mi değil mi olduğunu anlayamıyoruz ve yanlış bilginin yayılmasına olan hassasiyetimizden dolayı yazınızı kabul etmiyoruz.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/threads/karinca-kolonisini-kis-uykusuna-yatirmak.20677/
Cihan, bu konuyu kullanırken faydalandığı kaynakları kullanmaya özen göstermiş. Emeği için teşekkürler.
4.3.1) Verilen Kaynaklar Arasında Yapay Zekanın Olması
Bu durum kesinlikle özen gösterdiğimiz bir şey, hepimiz biliyoruz ki yapay zeka hatalı bilgiler yayması ile meşhurdur. İşimizi kolaylaştırma da yardımcı olsa da çoğu zaman karıncalarla ilgili yaptığımız quizlerde sınıfta kalıyor. Bu sebeple yapay zekayı nerede ve ne için kullandığınızı yazılarınızda belirtmelisiniz. Yapay zekayı bilgiyi edinme aracı olarak kullanmadığınız konusunda güven verici açıklamalar yaptığınız sürece yapay zeka kullanmanız bir sorun teşkil etmiyor. Bende bazen yapay zeka kullanıyorum, yapay zekayı kullanma şekillerimden örnek vermek gerekirse;
-Hey GPT, “induction” terimininin ne demek olduğunu bilmeme rağmen Türkçeye nasıl çevireceğimi bilemiyorum, nasıl daha doğal şekilde çevirebilirim?
şeklinde oluyor. Bu, doğru bir yapay zeka kullanımıdır ve hiçbir sorun teşkil etmemektedir.
4.4) Verilerin Anlaşılabilirliği
Bu da yine çok önemli bir madde çünkü bazı arkadaşlarımız direkt olarak kaynaklardan edindikleri bilgiyi içeriğini incelemeden, anlamadan paylaşıyor. Google Translate gibi çeviri araçları neredeyse her zaman yanlış çeviri yapar ve anlaşılmaktan uzak çeviriler yapar. Bu sebeple yazının anlaşılabilirliği bizim için oldukça önemli. Her zaman anlaşılır yazıları uzun ve kimsenin anlamadığı komplike, terimlerle dolu yazılara tercih ederim.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/threads/karincalari-zombilestiren-mantar-ophiocordyceps.22691/
Ahmet, bu konuyu hazırlarken popüler bir bilim belgeselciliği kaynağından faydalanarak ve çeviriye önem vererek verinin anlaşılabilirliği kuralını gözetmiş. Emeği için teşekkürler.
4.5) Doğru Çeviri Kullanımı
Bu madde, bilgiye efektif ve doğru bir biçimde ulaşmanın belki de “en önemli” maddesi. Hepimiz ileri derece dil bilmiyor olabiliriz, zorunda da değiliz ancak bu yazdığınız yazı da çeviriye önem vermeyeceğiniz anlamına gelmiyor. Chat GPT, Oxford/Cambridge Sözlük gibi kaynakları kullanarak yazınızın çevirisini yaparken daha doğru çeviri yapabilirsiniz. Bu da yine rehber konularını incelerken özellikle şahsım olarak dikkat ettiğim bir şey çünkü ne kadar absürt sonuçlara yol açabileceğini biliyorum.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/threads/karinca-morfolojisi.2159/
Antlantis, Karınca Morfolojisi gibi çevirisi zor bir konuyu mümkün olduğunca güzelce çevirmeyi başarmış. Emeği için teşekkürler.
4.6) Birden Fazla Kaynaktan Yararlanma
Tek bir kaynak kullanılarak, göreceli olarak kapsamdan uzak yazılar sevmediğimiz yazılardır çünkü bu kolaya kaçmaktır. Çok uzun ve kapsamlı bir kaynaktan edinilen bilgiler amenna, bir sorun teşkil etmez ancak toplasan 3 paragrafı zor çıkaran bir iki tane kaynaktan edinilen bilgilerin rehberleştirilmesi bilginin önemi dikkate alınarak yakından dikkat ettiğimiz bir şey.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/thread...yilimi-sirasinda-ekolojik-cesitlenmesi.20339/
Ares, bu konuda birden fazla kaynak kullanarak doğru bilgiye erişmeyi gözetmiş.
4.7) Eklenen Görsellerin Telif Haklarını Gözetme
Bu madde maalesef pek dikkat etmediğimiz bir madde ancak dediğim gibi bundan sonra dikkat edilmesi beklenecektir. Sonuç olarak güzel bir rehber yazmak istiyorsak faydalandığımız insanların haklarını ve emeklerini de gözetmeliyiz. Eklediğiniz görselin altından görseli aldığınız sitenin, kişinin ismini credit olarak verdiğiniz müddetçe her şey yolunda.
Örnek foto olarak maalesef kimse bu kuralı gözetmemiş, zaten o kadar da önemli bir şey değildi kendi çapımızda olduğumuz için ancak artık görsellerin hakkına sahip olan insanlara saygı duymayı daha uygun buluyoruz.
4.8) Verileri Detaylı İşleme
Rehber hazırladığımız zaman illaki konunun dibine kadar her şeyden bahsetme zorunluluğunuz elbette yok ancak okuyucuyu bu konuda bilgilendirmek oldukça önemli. Mesela karıncaların göz yapısı ile ilgili bir konu yazdınız ve daha bilgilendirici olduğunu düşündüğünüz, ilginç şeylerden bahsetmek istiyorsunuz. O halde yazınızı “Karıncaların Göz Yapıları ile İlgili İlginç Gerçekler” diyerek başlığı düzenlemeniz ve içerikten bahsederken “bunlar sadece karıncaların göz yapıları ile ilgili ilginç bilgiler, karıncaların göz yapısı burda bahsedildiğinden çok daha detaylıdır.” Gibi basit gibi görünen ancak her zaman artı puan alacağınız bu detaylardan bahsetmek, yazınızı bu kritere uygun hale getirecektir.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/threads/asker-kasti-hk.8555/
Hasan, bu konuyu hazırlarken veriyi detaylı işlemede oldukça çaba sarfetmiş. Arada ufak terminolojik hatalar son derece normal. Bu kadar uğraşılmış bir konu olduğu zaman çok az uğraşılmış konuları görünce onaylamak doğru olmaz. Emeği için teşekkürler.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/thread...yilimi-sirasinda-ekolojik-cesitlenmesi.20339/
Ares, ülkemizdeki sayılı mirmekologlarından biri olan Celal Karaman'ında içinde yer aldığı, forumda ilk kez filojeninin yer aldığı bir makaleyi ele almış. Arada terminolojik sebeplerden dolayı basit çeviri hataları olsa da bu, yazısının değerini azaltmıyor. Emeği için teşekkürler.
4.9) Kaliteli Görsellerin Kullanılması
Bu her zaman son derece gözetebildiğimiz bir kural olamayabiliyor. Foruma yüklerken sıkıntı çıkabiliyor veya görüntünün kendisi kalitesiz olabiliyor. Yine de görsel eklerken kaliteli olmasına dikkat ederseniz artı puan alırsınız.
Örnek Konu: https://karincaciftligim.com/threads/camponotus-aethiops-bakim-rehberi.19418/
Ares'in açtığı konuda eklediği bir görsel, süper kalite.
5. Tür Rehberi Açarken Gözetilmesi Gerekenler
Tür rehberleri açarken gözetmeniz gereken en önemli kural, onları diğer tür rehberi konularında kullandığımız şablonu kullanarak açmaktır. Neredeyse bütün tür rehberi konuları böyle açıldı ve kullanılan bu şablon, Tuğkan abinin kendi şablonudur. Bu sebeple tür rehberi açtığınız zaman şablon kullanınız. Buna istisna durumlar mevcuttur. Örnek vermek gerekirse forumdaki @Frtozdmr nickli arkadaşımız, kendisi Cataglyphis nodus'larla ilgili oldukça başarılı girişimlerde bulundu ve kendi tarzında, edindiği tecrübeleri anlattığı kendine özgü bir rehber hazırladı. Bu tarz durumlara elbette izin veriyoruz ve tecrübelerden faydalanmaktan hoşnut oluyoruz.
Şablon:
- Şablonu nasıl edineceğinizi merak ediyor olabilirsiniz, bunun için diğer rehberlerin içeriğini kopyalayıp şablonun içindekileri silerek kendiniz diğer türler için hazırlamaya başlayabilirsiniz.
Rehber açarken dikkat etmeniz gereken şeyler bunlar. Emin olun yazınızın kalitesine göre bunlar gevşetilebilecek şeyler, yeter ki uğraştıldığı belli olsun. İyi forumlar.
Son düzenleme:
