- Katılım
- 11 Ocak 2022
- Mesajlar
- 28
- Tepkime puanı
- 122
- Puanları
- 3
Kaba taslak az çok orta ölçekli bir akvaryumun malzemeri ve gerekliliklerinden bahsettikten sonra ilk konumuz mercanlar olsun 😁
Mercanlar konusu oldukça geniş bir konu aslında, sayfalarca yazsamda yarısını bile anlatamam. Ama dilim döndüğünce yeni başlayacak arkadaşlara açıklamaya çalışacağım.
Öncelikle mercan nedir onunla başlayalım. Mercanlar polip adı verilen canlıların biraraya gelerek oluşturdukları topluluktur. Her bir polip kendi kendine yetebilme özelliğine sahipken biraradayken birbirleri arasında enerji trasferide yapabilirler. Yani herbir polip kendi kolonisini oluşturabilecek kapasiteye sahip olup aynı kolonideki poliplerin gen yapıları tamamen aynıdır. Her canlıda olduğu gibi mercanlarında aralarında çok ciddi ölümcül rekabetler olabilir. Birbirlerine biraz yaklaşan mercanlar, yaklaşan dallarınındaki polipler birbirleri arasında diğer koloninin polipleriyle ölümüne savaşır. Her iki tarafta polip kaybeder fakat sonunda bir taraf dominant gelip komşusunu tamamen domine edip ışığı en çok kendisi alıcan şekilde büyür. Bu yüzden akvaryumlarda bizler mercanların birbirlerine dokunmamasına özen gösteririrz. Lps lerde bu sorun pek görülmüyorken spsler ciddi anlamda birbirlerini yakarlar. Ayrıca her mercan zehirlidir fakat insanı zehirleyecek kadar değil ama yinede alerjiniz olabilir, elinizde yara olabilir veya bağzı mercanlar daha fazla zehirlidir insanıda etkiler. Bundan uzak durmak adına mercanlarla uğraşırken eldiven ve gözümüze sperlik takmayı unutmuyoruz.
Şimdi gelelim sınıflandırmaya mercanlar temel olarak birkaç sınıfa ayrılırlar bunlar
LPS
SPS
NPS
AMEMONS
En üstekkiyle başlayalım sırayla gideriz.
LPS
Long polyp stony corals kısaca lps ler türkçeye çevirmek gerekirse /uzun polipli taşsı mercanlar/ şeklinde çevirebiliriz. Bunlar yeni başlayan hobicilerin sallanan mercan diye tabir ettiği polipleri uzun olduğu için sudaki dalgalarla sallanan mercanlardır (aslında birsürü sps benzeri sallanmayan uzun polipleri olmayan ama yumuşak yapısından dolayı lps sınıfına konulmuş mercan olsada bu konuya girip kafa karıştırmayacağım). Kısaca sudaki akıntılarla dalgalanan mercanlar dememiz şuanlık bu konu için yeterlidir. Bu mercanlar ışık ihtiyacı az, bakımı kolay, yeni başlayan hobicilere daha uygun olan , daha az bakım gerektiren, daha az tecrübeylede idare ettirebileceğiniz spsler kadar keskin istekleri olmayan ışıktan ziyade sudan beslenen canlılar olduğundan kolay kolay polipler rengini kaybetmez (spslerde devamı gelecek şuan bu cumleyi anlamamanız normal) kısacası akarı kokarı olmayan yeni başlayanlar için en uygun türlerdir. Basit bi aydınlatma, basit bi akıntı, düzenli su değişimleriyle çok güzel görsellikte tanklar kurabileceğiniz lpsler tuzlu suya ilk adım attığınızda bakmanızı tavsiye edeceğim türlerdir. Her sınıf gibi birçok alt türü bulunur mushroom, zoa , chalice, acan, forgspawn, hammer vs gbi gbi. Lps ler bünyelerinde bol miktarda su bulunduğundan su dışına çıkardığınızda özellikle zoalar bünyelerindeki suyu fışkırtabilirler. Her mercanın zehirli olduğundan behsetmiştim gözleri ciddi anlamda korumak gerekir çok şahit oldum zoadan gözleri enfeksiyon kapanı hatta kör olanı. Kesip çoğaltmaya çalışırken elinizi kesmemeye, gözlerinize koruyu gözlük takmaya dikkat etmek lazım diyip bi alt bilgide vereyim yeri gelmişken.
SPS
Heee geldik esas benim konuma
Small polyp stony corals kısaca sps ler türkçeye çevirmek gerekirse /kısa polipli taşsı mercanlar/ şeklinde çevirebiliriz. Bunlar lpsler gibi alıp koydum hadi büyüsün diyebileceğiniz canlılar değiller. aslında lps lerin tam tersi canlılar her yönleriyle . Lpsler gibi spslerinde acropora, millepora , staghorn vs vs gibi alt türleri bulunur. Genel olarak iyi bir aydınlatma, iyi su kalitesi, iyi akıntı , tecrübe ve ilgi isteyen canlılardır. Lpslerdeki gibi su değiştireyim gitsin diyemezsiniz. Sudaki bütün elementleri macroları, microları kontrol altında tutmalısınız. Örneğin calsiyumdaki ucak bir oynama veya kh taki ufak bir oynama ayların emeğini boşa çıkarıp zar zor renk aldırdığınız spslerinizin hızla kahverengiye dönmesine sebep olabilir. Spsler lpsler gibi sabit renkli canlılar değildir, polip hücreleri fotosentetik olup ışıkla beslenen ve ışığa göre hücreleri renklenen canlılardır. Aynı mercan aynı tankta iki faklı bolgede akıntı yoğunluğu, ışığın geliş aşısı ve gibi sebeplerden iki farklı renk olabilir. İthalattan gelen spsler hızla renk kaybedip tankınızda tekrar başka bir renk alabilir. Bu renkten kastım sarı bir mercan mavi olmaz. Örneğin kırmızı pembeye dönebilir yada koyu kırmızı yada turuncuya. Ama hepsinin tecrübesiz ellerde kahverengiye dönme eğilimi vardır, yani ne renk olursa olsun bakamazsanız kahverengiye döner yada ölüp gider. Bakımları zor ama başardığınızda yaşattığı duygu ve görüntüyü hiçbir lps ye değişmem gerçekten. Bu canlıları çok kolayca dallarından kırıp başka bir küçük frag denilen mercan yavrularını elde edip o kırdığınız parçaları ister satıp ister tankınızdaki boş bir alana yerleştirebilirsiniz. Tekrar büyüyüp kendi kolonisini rahatça kuracaktır. Maddi olarak lpslerden daha pahalı olan spsler bakım olarakta tecrübe gerektiren canlılardır.
NPS
Nonphotosentetic corals kısaca nps ler türkçeye fotosentetik olmayan mercanlar şeklinde çevrilebilir. Bu mercanlar genellikle derin deniz mercanları olup ışıkla hiç işleri olmayan hatta ışığı sevmeyen sadece sudan beslenen canlılardır. Bakımları en zor mercanlar bu mercanlardır. Bu mercanları besleyebilmek için düzenli olarak suya plankton girmelisiniz. Kimi fitoplankton kimi zooplankton denen mikroskobik canlılarla beslenir. Yani bu canlıları besleyebilmek için öncelikle besinlerini beslemelisiniz gibi bir paradoks var ortada. Yani ben diyelimki fitoplanktonla beslenen bir nps beslemek istiyorum. Bu durumda öncelike ayri bir kapta fitoplankton beslmeyeliyim ki, canlımı besleyebileyim. Un kurdu karınca ilişkisi gibi düşünebilirsiniz. Ayrıca bu besini suya vermem onlar için çoğu zaman yeterli olmaz çünkü doğada plankton yoğunluğu olan bölgelerde yaşarlar. Yani benim bu planktonu bir şırıngayla çekip akvarymun icerisine bir cam fanus daldırıp nps nin üzerine bu cam fanusu kapatıp içeriye planton vermem lazımki tam anlamıyla besleyebileyim. Yok yarımyamalak olsun idare etsin diyorsanız yine şırıngaya çektiğiniz planktonu akıntıyı durdurup üzerine püskürtüp bir süre bekleyebilirsiniz. Gerek bakımlarının zorluğu gerek görsellik olarakta pek bir janjanı olmayan nps ler tuzlu su akvaryumlarında pekte tercih edilen canlılar olmamasına karşın, ithalattan gelen birkaç türü ne yazıkki yeni başlayan hobiciler bilmeden satın alıp ölüme mahkum ediyorlar. Akvaryumcu parasına bakıyor hobici üzüldüğüyle kalıyor.
Anemons
Anemonlarrr...
İlk aklınıza nemo geldi dimi . Anemonlar zorluk olarak orta segment canlılardır. Hem lps hem sps özellikleri taşırlar. ışıkla beslenebildiği gibi sudanda beslenip hatta maşayla vereceğiniz karideside afiyetle miğdeye indirecektir. Anemonlar en çok clownfishlerle yani palyaco balıklarıyla aralarındaki ilişki ile bilinirler. Aralarındaki bu mutual ilişki milyonlarca yıldır her iki tarafında faydasına olacak şekilde evrimleşmiştir. Anemonlar zehir seviyesi yüksek canlılar olup denizlerde diğer balıkların yaklaşmadığı mercanlardır. Dokunaçlarına dokunduğunuzda yüzlerce mikroskobik iğne ateşlenip derinizin altına zehir enjekte eder. Akvaryumlarımızda beslediğimiz anemonların büyük çoğunluğu insanı zehirleyecek kadar zehiri güçlü değildir ama ciltte ciddi yaralara, anafilaktik şoka, kızarıklık veya kaşıntıya sebep olabilir. Tabiki bunlarında türleri var bubble anemon, carpet anemone, sand anemone vs vs diye gidiyor. Her birinin zehir oranları birbirlerinden farklı olup en güzel görünen ve enzehre sahip olanı en popüler olanı bubble anemonlar. Yinede dikkatli olmak çıplak elle dokunmamak lazım. Anemonlar statik olsada her anemon aynı değil bağzıları aktiftir. Yani tankta gezerler özellikle bubble anemonlar. Bu şu demek, siz nereye koyarsanız koyun o kendisi istediği yere gidecek demek. Kendisine uygun akıntı ve ışık olan biyer bulduğunda orada kalır ama bu sürede tank ilk girdiklerinde dikkat etmek lazım kendilerini akıntıya bırakabiliyorlar bu durumda bir dalga motoruna kapılıp zehirli olan bi canlıyı tankta parçalamak tankınızı sıfırlamanıza sebep olabilir.Palyaco balıkları dış yüzeylerindeki kendilerineözel mukoza sayesinde anemonlardan etkilenmezler anemon onlar için diğer canlıların yaklaşmadığı korunaklı bir yuva olurken palyaço balıklarıda anemonu besler. Tanka yem attığınızda anemonunun aç olduğunu hissederse onadabiraz alıp götürmesi açıkçası seyiri hoş olsada, anemonlar yeni başlayan hobicilere yukarıdaki sebeplerden dolayı uygun canlılar değillerdir. Sanılanın aksine palyaço balıkları sadece anemonları host tutmazlar. Birçok farklı lps türünüde kendilerine ev olarak seçebilirler bu yüzden yeni başlayan bir hobicinin anemon + palyaço yapacağına octopus+ palyaço şeklinde bir lps mercanlar beraber bakabilir. Şunuda söylemeden geçemeyeceğim anemonda olsa, lps de olsa ne olursa olursun bunlar canlı robot değil yani palyaco kendisi isterse beğenirse sadece o mercanı host tutar, beğenmezse en güzel anemonda olsa suratına bakmayıp gidip tanktaki saçma sapan bir mercanı host edinebilir
Mercanlar tabiki bukadar değil ama 15 dakikada bu doğa harikalarını anlatmamı bekleyemezsiniz ,bir kalemde aklıma gelenler bunlardı. Atladığım yerleri tamamlayabilirsiniz .
Çıkarılacak ders: akvaryumlarda da denizlerde de bilmediğiniz canlıları bızıklamayın 😁
Mercanlar konusu oldukça geniş bir konu aslında, sayfalarca yazsamda yarısını bile anlatamam. Ama dilim döndüğünce yeni başlayacak arkadaşlara açıklamaya çalışacağım.
Öncelikle mercan nedir onunla başlayalım. Mercanlar polip adı verilen canlıların biraraya gelerek oluşturdukları topluluktur. Her bir polip kendi kendine yetebilme özelliğine sahipken biraradayken birbirleri arasında enerji trasferide yapabilirler. Yani herbir polip kendi kolonisini oluşturabilecek kapasiteye sahip olup aynı kolonideki poliplerin gen yapıları tamamen aynıdır. Her canlıda olduğu gibi mercanlarında aralarında çok ciddi ölümcül rekabetler olabilir. Birbirlerine biraz yaklaşan mercanlar, yaklaşan dallarınındaki polipler birbirleri arasında diğer koloninin polipleriyle ölümüne savaşır. Her iki tarafta polip kaybeder fakat sonunda bir taraf dominant gelip komşusunu tamamen domine edip ışığı en çok kendisi alıcan şekilde büyür. Bu yüzden akvaryumlarda bizler mercanların birbirlerine dokunmamasına özen gösteririrz. Lps lerde bu sorun pek görülmüyorken spsler ciddi anlamda birbirlerini yakarlar. Ayrıca her mercan zehirlidir fakat insanı zehirleyecek kadar değil ama yinede alerjiniz olabilir, elinizde yara olabilir veya bağzı mercanlar daha fazla zehirlidir insanıda etkiler. Bundan uzak durmak adına mercanlarla uğraşırken eldiven ve gözümüze sperlik takmayı unutmuyoruz.
Şimdi gelelim sınıflandırmaya mercanlar temel olarak birkaç sınıfa ayrılırlar bunlar
LPS
SPS
NPS
AMEMONS
En üstekkiyle başlayalım sırayla gideriz.
LPS
Long polyp stony corals kısaca lps ler türkçeye çevirmek gerekirse /uzun polipli taşsı mercanlar/ şeklinde çevirebiliriz. Bunlar yeni başlayan hobicilerin sallanan mercan diye tabir ettiği polipleri uzun olduğu için sudaki dalgalarla sallanan mercanlardır (aslında birsürü sps benzeri sallanmayan uzun polipleri olmayan ama yumuşak yapısından dolayı lps sınıfına konulmuş mercan olsada bu konuya girip kafa karıştırmayacağım). Kısaca sudaki akıntılarla dalgalanan mercanlar dememiz şuanlık bu konu için yeterlidir. Bu mercanlar ışık ihtiyacı az, bakımı kolay, yeni başlayan hobicilere daha uygun olan , daha az bakım gerektiren, daha az tecrübeylede idare ettirebileceğiniz spsler kadar keskin istekleri olmayan ışıktan ziyade sudan beslenen canlılar olduğundan kolay kolay polipler rengini kaybetmez (spslerde devamı gelecek şuan bu cumleyi anlamamanız normal) kısacası akarı kokarı olmayan yeni başlayanlar için en uygun türlerdir. Basit bi aydınlatma, basit bi akıntı, düzenli su değişimleriyle çok güzel görsellikte tanklar kurabileceğiniz lpsler tuzlu suya ilk adım attığınızda bakmanızı tavsiye edeceğim türlerdir. Her sınıf gibi birçok alt türü bulunur mushroom, zoa , chalice, acan, forgspawn, hammer vs gbi gbi. Lps ler bünyelerinde bol miktarda su bulunduğundan su dışına çıkardığınızda özellikle zoalar bünyelerindeki suyu fışkırtabilirler. Her mercanın zehirli olduğundan behsetmiştim gözleri ciddi anlamda korumak gerekir çok şahit oldum zoadan gözleri enfeksiyon kapanı hatta kör olanı. Kesip çoğaltmaya çalışırken elinizi kesmemeye, gözlerinize koruyu gözlük takmaya dikkat etmek lazım diyip bi alt bilgide vereyim yeri gelmişken.
SPS
Heee geldik esas benim konuma
Small polyp stony corals kısaca sps ler türkçeye çevirmek gerekirse /kısa polipli taşsı mercanlar/ şeklinde çevirebiliriz. Bunlar lpsler gibi alıp koydum hadi büyüsün diyebileceğiniz canlılar değiller. aslında lps lerin tam tersi canlılar her yönleriyle . Lpsler gibi spslerinde acropora, millepora , staghorn vs vs gibi alt türleri bulunur. Genel olarak iyi bir aydınlatma, iyi su kalitesi, iyi akıntı , tecrübe ve ilgi isteyen canlılardır. Lpslerdeki gibi su değiştireyim gitsin diyemezsiniz. Sudaki bütün elementleri macroları, microları kontrol altında tutmalısınız. Örneğin calsiyumdaki ucak bir oynama veya kh taki ufak bir oynama ayların emeğini boşa çıkarıp zar zor renk aldırdığınız spslerinizin hızla kahverengiye dönmesine sebep olabilir. Spsler lpsler gibi sabit renkli canlılar değildir, polip hücreleri fotosentetik olup ışıkla beslenen ve ışığa göre hücreleri renklenen canlılardır. Aynı mercan aynı tankta iki faklı bolgede akıntı yoğunluğu, ışığın geliş aşısı ve gibi sebeplerden iki farklı renk olabilir. İthalattan gelen spsler hızla renk kaybedip tankınızda tekrar başka bir renk alabilir. Bu renkten kastım sarı bir mercan mavi olmaz. Örneğin kırmızı pembeye dönebilir yada koyu kırmızı yada turuncuya. Ama hepsinin tecrübesiz ellerde kahverengiye dönme eğilimi vardır, yani ne renk olursa olsun bakamazsanız kahverengiye döner yada ölüp gider. Bakımları zor ama başardığınızda yaşattığı duygu ve görüntüyü hiçbir lps ye değişmem gerçekten. Bu canlıları çok kolayca dallarından kırıp başka bir küçük frag denilen mercan yavrularını elde edip o kırdığınız parçaları ister satıp ister tankınızdaki boş bir alana yerleştirebilirsiniz. Tekrar büyüyüp kendi kolonisini rahatça kuracaktır. Maddi olarak lpslerden daha pahalı olan spsler bakım olarakta tecrübe gerektiren canlılardır.
NPS
Nonphotosentetic corals kısaca nps ler türkçeye fotosentetik olmayan mercanlar şeklinde çevrilebilir. Bu mercanlar genellikle derin deniz mercanları olup ışıkla hiç işleri olmayan hatta ışığı sevmeyen sadece sudan beslenen canlılardır. Bakımları en zor mercanlar bu mercanlardır. Bu mercanları besleyebilmek için düzenli olarak suya plankton girmelisiniz. Kimi fitoplankton kimi zooplankton denen mikroskobik canlılarla beslenir. Yani bu canlıları besleyebilmek için öncelikle besinlerini beslemelisiniz gibi bir paradoks var ortada. Yani ben diyelimki fitoplanktonla beslenen bir nps beslemek istiyorum. Bu durumda öncelike ayri bir kapta fitoplankton beslmeyeliyim ki, canlımı besleyebileyim. Un kurdu karınca ilişkisi gibi düşünebilirsiniz. Ayrıca bu besini suya vermem onlar için çoğu zaman yeterli olmaz çünkü doğada plankton yoğunluğu olan bölgelerde yaşarlar. Yani benim bu planktonu bir şırıngayla çekip akvarymun icerisine bir cam fanus daldırıp nps nin üzerine bu cam fanusu kapatıp içeriye planton vermem lazımki tam anlamıyla besleyebileyim. Yok yarımyamalak olsun idare etsin diyorsanız yine şırıngaya çektiğiniz planktonu akıntıyı durdurup üzerine püskürtüp bir süre bekleyebilirsiniz. Gerek bakımlarının zorluğu gerek görsellik olarakta pek bir janjanı olmayan nps ler tuzlu su akvaryumlarında pekte tercih edilen canlılar olmamasına karşın, ithalattan gelen birkaç türü ne yazıkki yeni başlayan hobiciler bilmeden satın alıp ölüme mahkum ediyorlar. Akvaryumcu parasına bakıyor hobici üzüldüğüyle kalıyor.
Anemons
Anemonlarrr...
İlk aklınıza nemo geldi dimi
. Anemonlar zorluk olarak orta segment canlılardır. Hem lps hem sps özellikleri taşırlar. ışıkla beslenebildiği gibi sudanda beslenip hatta maşayla vereceğiniz karideside afiyetle miğdeye indirecektir. Anemonlar en çok clownfishlerle yani palyaco balıklarıyla aralarındaki ilişki ile bilinirler. Aralarındaki bu mutual ilişki milyonlarca yıldır her iki tarafında faydasına olacak şekilde evrimleşmiştir. Anemonlar zehir seviyesi yüksek canlılar olup denizlerde diğer balıkların yaklaşmadığı mercanlardır. Dokunaçlarına dokunduğunuzda yüzlerce mikroskobik iğne ateşlenip derinizin altına zehir enjekte eder. Akvaryumlarımızda beslediğimiz anemonların büyük çoğunluğu insanı zehirleyecek kadar zehiri güçlü değildir ama ciltte ciddi yaralara, anafilaktik şoka, kızarıklık veya kaşıntıya sebep olabilir. Tabiki bunlarında türleri var bubble anemon, carpet anemone, sand anemone vs vs diye gidiyor. Her birinin zehir oranları birbirlerinden farklı olup en güzel görünen ve enzehre sahip olanı en popüler olanı bubble anemonlar. Yinede dikkatli olmak çıplak elle dokunmamak lazım. Anemonlar statik olsada her anemon aynı değil bağzıları aktiftir. Yani tankta gezerler özellikle bubble anemonlar. Bu şu demek, siz nereye koyarsanız koyun o kendisi istediği yere gidecek demek. Kendisine uygun akıntı ve ışık olan biyer bulduğunda orada kalır ama bu sürede tank ilk girdiklerinde dikkat etmek lazım kendilerini akıntıya bırakabiliyorlar bu durumda bir dalga motoruna kapılıp zehirli olan bi canlıyı tankta parçalamak tankınızı sıfırlamanıza sebep olabilir.Palyaco balıkları dış yüzeylerindeki kendilerineözel mukoza sayesinde anemonlardan etkilenmezler anemon onlar için diğer canlıların yaklaşmadığı korunaklı bir yuva olurken palyaço balıklarıda anemonu besler. Tanka yem attığınızda anemonunun aç olduğunu hissederse onadabiraz alıp götürmesi açıkçası seyiri hoş olsada, anemonlar yeni başlayan hobicilere yukarıdaki sebeplerden dolayı uygun canlılar değillerdir. Sanılanın aksine palyaço balıkları sadece anemonları host tutmazlar. Birçok farklı lps türünüde kendilerine ev olarak seçebilirler bu yüzden yeni başlayan bir hobicinin anemon + palyaço yapacağına octopus+ palyaço şeklinde bir lps mercanlar beraber bakabilir. Şunuda söylemeden geçemeyeceğim anemonda olsa, lps de olsa ne olursa olursun bunlar canlı robot değil yani palyaco kendisi isterse beğenirse sadece o mercanı host tutar, beğenmezse en güzel anemonda olsa suratına bakmayıp gidip tanktaki saçma sapan bir mercanı host edinebilir Mercanlar tabiki bukadar değil ama 15 dakikada bu doğa harikalarını anlatmamı bekleyemezsiniz ,bir kalemde aklıma gelenler bunlardı. Atladığım yerleri tamamlayabilirsiniz .
Çıkarılacak ders: akvaryumlarda da denizlerde de bilmediğiniz canlıları bızıklamayın 😁
