Merhaba, bu konuda Caridina cinsi karideslerin sınıflandırılmasından bahsetmeye çalışacağım umarım faydalı olur.
Caridina cinsi karideslerin bakım ve su şartları hemen hemen birbirine yakın olduğu için pek çok yerde bakımları ve istedikleri su parametreleri konusunda yazılmış birçok kaynak mevcut. Ancak sınıflandırma konusunda anlaşılır ve bilgi yeterliliği açısından kaliteli kaynaklara ulaşılması, ulaşılsa bile hepsini toplu ve bağıntılı bir şekilde tek parça halinde bulması oldukça zor. Bu yüzden en azından temel tür bilgisine erişimin kolay olması açısından bu konuyu açmak istedim.
Caridina cinsi karideslerin tümü temelde 2 farklı tür ata canlının mutasyonu ya da seçici seleksiyon ile farklı renk varyetelerine ulaşılması sonucunda türemişlerdir.
1) Bee Grubu Karidesler:
Caridina cf. Cantonensis ata tür karidesin mutasyon ve yapay olarak seçici seleksiyon uygulanması sonucu oluşmuş alt türlerini kapsayan gruptur. Bu grubu kendi içinde genetik saflık ve renk varyetelerine göre farklı alt gruplara ayırabiliriz.
A. CRS (Crystal Red Shrimp) / CBS (Crystal Black Shrimp):
CRS ve CBS türleri ata canlı Caridina cf. Cantonensis’in yapay olarak seçici seleksiyon ile üretilen ilk ve temel varyeteleridir. Diğer bee grubu karidesleri bu 2 canlının seleksiyon ve mutasyonları sonucu ortaya çıkmıştır. CRS ve CBS türleri desen ve genetik olarak birbirinin aynısıdır sadece bulundurdukları renk pigmenti farklılığı nedeni ile CRS çizgileri kırmızı, CBS çizgileri ise siyah renk alır. Bu iki tür saf halde tek tür beslendiklerinde kendi türleri içinde kendi renk deseninden farklı bir renk ve desende yavru vermesi beklenemez. Eğer CBS ve CRS karidesler bir arada beslenilirse doğacak yavrular CRS, CBS ya da düzensiz renk ve desene sahip yavrular olabilir. Yani genetik saflık korunur fakat renk saflığı korunamaz. Bu çiftleşmelere ek olarak günümüzde tek tür olarak beslenmemiş, taiwan gruplarıyla beraber bakılmış CRS ve CBS'ler çokça fazla olduğu için genetik saflığı bozulmuş canlılarla karşılaşmak oldukça mümkün. Örneğin CRS ve konunun ilerleyen kısımlarında değineceğimiz taiwan grubu karideslerin çiftleşmesi ile doğacak yavruların ilk 1-2 batım yavruları görünüş olarak saf bir CRS gibi olsa dahi genetik olarak taiwan geni de bulundurur. Bunun sonucu olarak ilerleyen dönemlerde bu yavruların çiftleşmesi ile görüntü saflığı da bozulmuş taiwan grubu yavrular elde etmeniz oldukça muhtemel. Bu yüzden bu türü saf olarak beslemek istiyorsanız mutlaka uzun süredir tek tür olarak beslemiş bir kişi ya da yerden almanız büyük önem arz ediyor.
B. PRL (Pure Red Line) / PBL (Pure Black Line):
Normalde safkan CRS ve CBS karideslerin seleksiyonu ile oluşan varyeteler olsa da belli yönlerden ayrıştıkları için PRL ve PBL karideslere ayrı bir başlık açmak istedim.
PRL CRS'nin, PBL ise CBS'in uzun yıllar seçici seleksiyonu ile oluşturulmuş %100 saf genetikli karideslerdir hiçbir PRL ya da PBL karideste başka bir bee grubu karidese ait gen bulunmaz, bulunursa o canlı zaten PRL ya da PBL değildir. CRS ve CBS'ye göre beyaz renkleri daha mat ve canlı, şerit desen hatları daha düzenlidir. Kendi içerisinde Beyaz rengin vücuttaki oranı, rengi ve desenlerine göre s, ss, sss gibi kademeli bir kalite artışı ile kendini gösterir net bir desen ya da renk tonu yoktur. PRL ve PBL’de kalite arttıkça kırmızı rengin vücuttaki oranı ve şerit sayısı azalır, beyaz renk daha temiz ve mat, kırmızı renk genelde başın üst kısmında, düşük oranda ve daha canlı renklerde kendini gösterir. Her ne kadar safkan olsalarda sss garde bir anaçtan her zaman sss grade bir canlı doğacak diye bir ihtimal söz konusu değildir, doğacak yavrular belli oranda s veya ss grade canlıları da içerecektir.
PRL karideslerdeki K12 ve K14 gibi ifadeler ne anlama gelir?
K12 ve K14 ifadesi normal PRL karideslere göre bile daha uzun yıllar boyunca sadece belirli renk tonları ve desenlere göre sürekli olarak selekte edilmiş canlılardır. Normal sss grade bir PRL karidesten s grade bir yavru çıkma ihtimali oldukça olası ve muhtemelen çıkacak olmasına rağmen K12-K14 soyundan gelen canlılarda alt kalite ya da farklı renk ve desenlerde yavru verme ihtimali normal PRL karideslere oranla katbekat daha düşüktür. Bu soydan gelen canlılarda kırmızı renk genel olarak çok minimal kafanın üst kısmında ve belli standartları olan bir kaç farklı desen şeklinde kendini gösterir. Bu desen soydan soya fark gösterebilmekle beraber yavru kalitesindeki stabilizasyon gibi yine çok yüksek oranla anaç canlılara benzer desenli yavrular oluşur.
C. Taiwan Bee Grubu Karidesler:
Uzun yıllar boyunca CBS, CRS ve ata canlı Caridina cf. Cantonensis karideslerin farklı renk formlarındaki bireylerinin çaprazlanmasıyla önce panda ve blue bold gibi siyah ve mavi daha sonrasında ise red mosura ve yellow King kong gibi kırmızı ve sarı renkli bireylerin eldesiyle oluşmuş asıl genetiklerinden çok büyük oranda farklılaşmış canlılardır. Uzun süre farklı türlerin çaprazlanması ile oluşturuldukları için çok uzun süre tek tür beslenmiş canlıların yavrularından bile onlarla tamamen farklı renklerde canlılar çıkması muhtemeldir tek tür beslenmek istenirse düzenli seleksiyon gerektirirler. Örnek vermek gerekirse uzun süre tek tür olarak beslenmiş Blue Bold kolonisinden oluşan yavrulardan red mosura yavrusu görmeniz bir sürpriz olmamalı. Tek tür beslemeye devam etmek ve ırk saflığını korumak açısından bu gibi bir durumda farklı canlılar koloniden ayrılmalıdır.
Taiwan bee grubu aynı soya sahip oldukları için tür adlandırması canlıların renk ve desenlerine göre yapılır.
Taiwan bee türleri zaten genetik saflıkları olmadıkları için beraber bakılmasında doğacak yavruların pek çok farklı varyetede olacak olması dışında bir sorun yoktur. Doğacak yavrulardan hiçbir sınıflandırmaya girmeyen canlılar nadir de olsa çıkması olası, bu gibi bir durumda canlıyı devamının olmasını azaltabilmek için ayırabilirsiniz.
Panda, Blue Bold, Yellow King Kong, Red Ruby, Red Mosura, Black Extreme King Kong gibi türler bu grupta yer alır.
2) Tiger Grubu Karidesleri:
Caridina Mariae ata tür karidesin mutasyon ve yapay olarak seçici seleksiyon uygulanması sonucu oluşmuşturlar. İsimlerini gövdelerindeki kaplan benzeri çizgili desenden alırlar. Bazı varyeteleri turuncu gözlü olabilir. Turuncu göz genetiğine sahip canlılar tür isimlerinin sonunda oe (orange eye) kısaltması ile adlandırılırlar. Bee grubu karideslere göre nispeten daha yüksek pH değerine sahip (6-6,5) yaşarlar.
Royal Blue Tiger, Red Tiger gibi türler bu gruptadır.
3) Tibee Grubu Karidesler (CRS/CBS x Taiwan Bee):
CRS ya da CBS türlerinin Taiwan Bee grubuna mensup varyeteler ile çaprazlanması sonucu oluşan bir gruptur. Yavrularında CBS/CRS, Taiwan bee, Hiçbir gruba dahil olmayan melezler ve farklı Tibee varyeteleri görülebileceği için stabil bir soy oluşturmak için çok çok uzun süreli seleksiyonlar gerekir ancak bu yine de istenen Tibee varyetelerinin çıkma oranını arttırmaktan öteye gidemez alınan yavrulardan çok farklı tür ve renkte varyete ortaya çıkar.
4) Taitibee Grubu Karidesler (Tiger x Taiwan Bee):
Tiger grubu ve taiwan bee grubu karideslerin çaprazlanıp seçici seleksiyon ile şu an'a kadar bahsettiğimiz bütün grupların özelliklerini taşıyabilecek milyonlarca renk, desen, köken, göz rengi gibi farklı varyete içerebilen bir gruptur şu an için diğerlerine göre nispeten anaç ile benzer yavru verebilen varyetelerin sayısı diğer gruplara nazaran oldukça düşüktür. İstenilen yavru desenini yakalayabilmek için belki de onlarca defa deneme yapmak gerekebilir. Soy stabilitesi şu an için oldukça düşük canlılardır.
Red Fancy Tiger, Black Fancy Tiger, Red Devil,Boa türleri bu grupta yer alır.
OKUMAYA ÜŞENENLER İÇİN ÖZET TABLO
Kaynakça
The Shrimp Farm https://www.theshrimpfarm.com/
Akvaryum.com https://www.akvaryum.com/
Caridina cinsi karideslerin bakım ve su şartları hemen hemen birbirine yakın olduğu için pek çok yerde bakımları ve istedikleri su parametreleri konusunda yazılmış birçok kaynak mevcut. Ancak sınıflandırma konusunda anlaşılır ve bilgi yeterliliği açısından kaliteli kaynaklara ulaşılması, ulaşılsa bile hepsini toplu ve bağıntılı bir şekilde tek parça halinde bulması oldukça zor. Bu yüzden en azından temel tür bilgisine erişimin kolay olması açısından bu konuyu açmak istedim.
Caridina cinsi karideslerin tümü temelde 2 farklı tür ata canlının mutasyonu ya da seçici seleksiyon ile farklı renk varyetelerine ulaşılması sonucunda türemişlerdir.
1) Bee Grubu Karidesler:
Caridina cf. Cantonensis ata tür karidesin mutasyon ve yapay olarak seçici seleksiyon uygulanması sonucu oluşmuş alt türlerini kapsayan gruptur. Bu grubu kendi içinde genetik saflık ve renk varyetelerine göre farklı alt gruplara ayırabiliriz.
A. CRS (Crystal Red Shrimp) / CBS (Crystal Black Shrimp):
CRS ve CBS türleri ata canlı Caridina cf. Cantonensis’in yapay olarak seçici seleksiyon ile üretilen ilk ve temel varyeteleridir. Diğer bee grubu karidesleri bu 2 canlının seleksiyon ve mutasyonları sonucu ortaya çıkmıştır. CRS ve CBS türleri desen ve genetik olarak birbirinin aynısıdır sadece bulundurdukları renk pigmenti farklılığı nedeni ile CRS çizgileri kırmızı, CBS çizgileri ise siyah renk alır. Bu iki tür saf halde tek tür beslendiklerinde kendi türleri içinde kendi renk deseninden farklı bir renk ve desende yavru vermesi beklenemez. Eğer CBS ve CRS karidesler bir arada beslenilirse doğacak yavrular CRS, CBS ya da düzensiz renk ve desene sahip yavrular olabilir. Yani genetik saflık korunur fakat renk saflığı korunamaz. Bu çiftleşmelere ek olarak günümüzde tek tür olarak beslenmemiş, taiwan gruplarıyla beraber bakılmış CRS ve CBS'ler çokça fazla olduğu için genetik saflığı bozulmuş canlılarla karşılaşmak oldukça mümkün. Örneğin CRS ve konunun ilerleyen kısımlarında değineceğimiz taiwan grubu karideslerin çiftleşmesi ile doğacak yavruların ilk 1-2 batım yavruları görünüş olarak saf bir CRS gibi olsa dahi genetik olarak taiwan geni de bulundurur. Bunun sonucu olarak ilerleyen dönemlerde bu yavruların çiftleşmesi ile görüntü saflığı da bozulmuş taiwan grubu yavrular elde etmeniz oldukça muhtemel. Bu yüzden bu türü saf olarak beslemek istiyorsanız mutlaka uzun süredir tek tür olarak beslemiş bir kişi ya da yerden almanız büyük önem arz ediyor.
B. PRL (Pure Red Line) / PBL (Pure Black Line):
Normalde safkan CRS ve CBS karideslerin seleksiyonu ile oluşan varyeteler olsa da belli yönlerden ayrıştıkları için PRL ve PBL karideslere ayrı bir başlık açmak istedim.
PRL CRS'nin, PBL ise CBS'in uzun yıllar seçici seleksiyonu ile oluşturulmuş %100 saf genetikli karideslerdir hiçbir PRL ya da PBL karideste başka bir bee grubu karidese ait gen bulunmaz, bulunursa o canlı zaten PRL ya da PBL değildir. CRS ve CBS'ye göre beyaz renkleri daha mat ve canlı, şerit desen hatları daha düzenlidir. Kendi içerisinde Beyaz rengin vücuttaki oranı, rengi ve desenlerine göre s, ss, sss gibi kademeli bir kalite artışı ile kendini gösterir net bir desen ya da renk tonu yoktur. PRL ve PBL’de kalite arttıkça kırmızı rengin vücuttaki oranı ve şerit sayısı azalır, beyaz renk daha temiz ve mat, kırmızı renk genelde başın üst kısmında, düşük oranda ve daha canlı renklerde kendini gösterir. Her ne kadar safkan olsalarda sss garde bir anaçtan her zaman sss grade bir canlı doğacak diye bir ihtimal söz konusu değildir, doğacak yavrular belli oranda s veya ss grade canlıları da içerecektir.
PRL karideslerdeki K12 ve K14 gibi ifadeler ne anlama gelir?
K12 ve K14 ifadesi normal PRL karideslere göre bile daha uzun yıllar boyunca sadece belirli renk tonları ve desenlere göre sürekli olarak selekte edilmiş canlılardır. Normal sss grade bir PRL karidesten s grade bir yavru çıkma ihtimali oldukça olası ve muhtemelen çıkacak olmasına rağmen K12-K14 soyundan gelen canlılarda alt kalite ya da farklı renk ve desenlerde yavru verme ihtimali normal PRL karideslere oranla katbekat daha düşüktür. Bu soydan gelen canlılarda kırmızı renk genel olarak çok minimal kafanın üst kısmında ve belli standartları olan bir kaç farklı desen şeklinde kendini gösterir. Bu desen soydan soya fark gösterebilmekle beraber yavru kalitesindeki stabilizasyon gibi yine çok yüksek oranla anaç canlılara benzer desenli yavrular oluşur.
C. Taiwan Bee Grubu Karidesler:
Uzun yıllar boyunca CBS, CRS ve ata canlı Caridina cf. Cantonensis karideslerin farklı renk formlarındaki bireylerinin çaprazlanmasıyla önce panda ve blue bold gibi siyah ve mavi daha sonrasında ise red mosura ve yellow King kong gibi kırmızı ve sarı renkli bireylerin eldesiyle oluşmuş asıl genetiklerinden çok büyük oranda farklılaşmış canlılardır. Uzun süre farklı türlerin çaprazlanması ile oluşturuldukları için çok uzun süre tek tür beslenmiş canlıların yavrularından bile onlarla tamamen farklı renklerde canlılar çıkması muhtemeldir tek tür beslenmek istenirse düzenli seleksiyon gerektirirler. Örnek vermek gerekirse uzun süre tek tür olarak beslenmiş Blue Bold kolonisinden oluşan yavrulardan red mosura yavrusu görmeniz bir sürpriz olmamalı. Tek tür beslemeye devam etmek ve ırk saflığını korumak açısından bu gibi bir durumda farklı canlılar koloniden ayrılmalıdır.
Taiwan bee grubu aynı soya sahip oldukları için tür adlandırması canlıların renk ve desenlerine göre yapılır.
Taiwan bee türleri zaten genetik saflıkları olmadıkları için beraber bakılmasında doğacak yavruların pek çok farklı varyetede olacak olması dışında bir sorun yoktur. Doğacak yavrulardan hiçbir sınıflandırmaya girmeyen canlılar nadir de olsa çıkması olası, bu gibi bir durumda canlıyı devamının olmasını azaltabilmek için ayırabilirsiniz.
Panda, Blue Bold, Yellow King Kong, Red Ruby, Red Mosura, Black Extreme King Kong gibi türler bu grupta yer alır.
2) Tiger Grubu Karidesleri:
Caridina Mariae ata tür karidesin mutasyon ve yapay olarak seçici seleksiyon uygulanması sonucu oluşmuşturlar. İsimlerini gövdelerindeki kaplan benzeri çizgili desenden alırlar. Bazı varyeteleri turuncu gözlü olabilir. Turuncu göz genetiğine sahip canlılar tür isimlerinin sonunda oe (orange eye) kısaltması ile adlandırılırlar. Bee grubu karideslere göre nispeten daha yüksek pH değerine sahip (6-6,5) yaşarlar.
Royal Blue Tiger, Red Tiger gibi türler bu gruptadır.
Çaprazlama Varyeteler
3) Tibee Grubu Karidesler (CRS/CBS x Taiwan Bee):
CRS ya da CBS türlerinin Taiwan Bee grubuna mensup varyeteler ile çaprazlanması sonucu oluşan bir gruptur. Yavrularında CBS/CRS, Taiwan bee, Hiçbir gruba dahil olmayan melezler ve farklı Tibee varyeteleri görülebileceği için stabil bir soy oluşturmak için çok çok uzun süreli seleksiyonlar gerekir ancak bu yine de istenen Tibee varyetelerinin çıkma oranını arttırmaktan öteye gidemez alınan yavrulardan çok farklı tür ve renkte varyete ortaya çıkar.
4) Taitibee Grubu Karidesler (Tiger x Taiwan Bee):
Tiger grubu ve taiwan bee grubu karideslerin çaprazlanıp seçici seleksiyon ile şu an'a kadar bahsettiğimiz bütün grupların özelliklerini taşıyabilecek milyonlarca renk, desen, köken, göz rengi gibi farklı varyete içerebilen bir gruptur şu an için diğerlerine göre nispeten anaç ile benzer yavru verebilen varyetelerin sayısı diğer gruplara nazaran oldukça düşüktür. İstenilen yavru desenini yakalayabilmek için belki de onlarca defa deneme yapmak gerekebilir. Soy stabilitesi şu an için oldukça düşük canlılardır.
Red Fancy Tiger, Black Fancy Tiger, Red Devil,Boa türleri bu grupta yer alır.
OKUMAYA ÜŞENENLER İÇİN ÖZET TABLO
Kaynakça
The Shrimp Farm https://www.theshrimpfarm.com/
Akvaryum.com https://www.akvaryum.com/
Moderatör tarafında düzenlendi: