Merhaba. Bu konuda kendi bilgim dahilinde akvaryumlarda görülebilecek canlıların ne olduklarından, neden oluştuklarından ve kurtulma yollarından bahsetmeye çalışacağım umarım faydalı olur.
Bu yazıda bulabileceğiniz canlılar konak canlının üzerine ya da içine yerleşen parazitik canlılar değil, daha çok akvaryum canlıları için zararsız olan ya da doğrudan akvaryumdaki canlıları avlayan zararlı türler olacaktır. Zararlı ve zararsız ayrımı yapılırken akvaryumda bulunabilecek omurgasızlar, bitkiler ve balıklar sınıfına giren canlılardan herhangi birisine doğrudan bir zararı olup olmadığı kıstas alınarak belirlenmiştir.
A) Zararsız Canlılar:
1) Copepod (Cyclops):
Aslında başlıkta verilen iki isim tam olarak aynı canlıyı ifade etmez. Cyclopslar, Copepod sınıfına dahil olan bir alt cinstir ancak akvaryumlarda en çok karşılaşılan copepod cinsi Cyclops olduğu için çoğu yerde Copepodların hemen hepsi yanlış bir şekilde de olsa cyclops ismi ile anılabilmekte. Neredeyse iğne ucu kadar küçük ve dikkatli bir şekilde bakılmadığı veya sayıları aşırı şekilde artmadığı sürece kolay kolay fark edemeyeceğiniz, küçük ve hızlı zıplama haraketleri ile hareket eden, genellikle şeffaf/beyaz arası bir renge sahip olan canlılardır. Akvaryumlara genellikle kullanılan su, toprak, kaya, kök, yemler, bitkiler veya aldığınız canlıların üzerinden doğrudan ya da yumurta şeklinde girebilir. Herhangi bir canlıya doğrudan zarar vermezler hatta hem yavru ve yetişkin balıklarınız için doğal bir canlı yem kaynağıdır hem de yeni kurulan bir akvaryumda görülmesi bakteriyel döngünün oturmaya başlamış olduğunun ilk göstergelerinden birisidir. Akvaryumlarda bulunması korkulacak bir durum değil hatta faydalıdır. Çünkü bu canlılar hem çürükçül olarak beslendikleri için dipteki artık yem, ölü canlı ve bitki parçalarını ayrıştırırlar hem de gözle görülür çok bir etki yaratamasalar da camlarda oluşan algleri tüketip daha geç oluşmasına yardımcı olurlar. Önemli olan sayılarını rahatsız edecek duruma gelmeden kontrol altında tutmaktır.
Nasıl Kurtulabiliriz:
Konudaki hemen hemen bütün canlılarda da söyleyeceğim gibi su değişim sıklığı ve miktarını kısa süreliğine arttırıp, yemlemeyi olabildiğince azaltmak bu canlıların sayısını kontrol altında tutmak veya azaltmak için ilk yapılması gerekendir. Buna ek olarak akvaryuma Tetra ve lepistes gibi küçük balık türlerinden ekleme yapmak, bu balıklar copepodlar ile besleneceği için sayılarını azaltmak için gerekli süreci epey hızlandıracaktır.
2) Tatlı Su Limpeti:
Yarı saydam ince bir kabuğa sahip olan (salyangoz türü değil) bir canlıdır. Copepodlar kadar olmasa da bir pirinç tanesi kadar küçük olan boyu ve genellikle bulunduğu yerde hareketsiz şekilde kalması, hareket etse bile oldukça yavaş ve fark edilmesi zor bir şekilde hareket ettikleri için fark edilmesi oldukça zor canlılardır. Akvaryuma giriş yöntemleri Copepodlar ile aynıdır. Akvaryumlara genellikle kullanılan su, toprak, kaya, kök, yemler, bitkiler veya aldığınız canlıların üzerinden doğrudan ya da yumurta şeklinde girebilir. Herhangi bir canlıya doğrudan zarar vermezler. Akvaryumlardaki micro alg ve biofilm tabakası ile beslendikleri için aslında faydalı da denilebilecek bir türdür. Bu canlının yeni kurulan bir akvaryumda oluşması bakteriyel döngünün oturmaya başlamış olduğunun ilk göstergelerinden birisidir.
Nasıl Kurtulabiliriz:
Su değişim sıklığı ve miktarını kısa süreliğine arttırıp, yemlemeyi olabildiğince azaltmak bu canlıların sayısını kontrol altında tutmak veya azaltmak için ilk yapılması gerekendir. Bu canlıların, hem ince de olsa bir kabuğu olduğu hem de oldukça yavaş hareket ettikleri için akvaryumdaki balıklar tarafından fark edilmesi ve tüketilmesi zordur.
3) Nematod:
Neredeyse dikiş ipliği kadar ince ve çoğu türünün boyu 1-2cm'i geçmeyen, yarı saydam ya da beyaz renkli kurtçuklardır. Toprağın altında, camda, filtre süngerleri arasında, suda yüzer halde yani hemen hemen akvaryumun her yerinde bulunabilirler. Özellikle toprağın altında ve üzerinde sayıca fazla ve kümeli şekilde bulunurlar. Fazla yemleme yapılan, düzenli su değişimi yapılmayan ve yeni kurulan akvaryumlarda yani organik atık miktarı fazla olan akvaryumlarda ilk ortaya çıkan canlılardandır. Akvaryumlara genellikle kullanılan su, toprak, kaya, kök, yemler, bitkiler veya aldığınız canlıların üzerinden doğrudan ya da yumurta şeklinde girebilir. Herhangi bir canlıya doğrudan zarar vermezler. Lepistes ve tetra gibi küçük balıklar için doğal bir canlı yem kaynağıdır. Yeni kurulan bir akvaryumda oluşması bakteriyel döngünün oturmaya başlamış olduğunun ilk göstergelerinden birisidir.
Nasıl Kurtulabiliriz:
Nematodlar toprağın altında da çok sayıda bulunup, yumurta bıraktıkları için akvaryumda bir kere görürseniz bu canlılardan tamamen kurtulmak oldukça zordur siz farkında olmasanız bile mutlaka bir yerlerde bulunmaya devam edip ilk fırsatta çoğalacaklardır. Bu çoğalma çoğu zaman göz kirliliği yapacak aşamaya gelmez. Su değişim sıklığı ve miktarını kısa süreliğine arttırıp, yemlemeyi olabildiğince azaltmak bu canlıların sayısını kontrol altında tutmak için yeterlidir.
4) Ostracod:
Yarı saydam ya da koyu renkli bir kabuğu bulunan yaklaşık olarak bir haşhaş- susam tanesi arasında boyutlara sahip olabilen canlılardır. Kum, dekor ya da cam yüzeylerde yürüyerek ya da küçük zıplama hareketleri ile hareket ederler. Akvaryumlara genellikle kullanılan su, toprak, kaya, kök, yemler, bitkiler veya aldığınız canlıların üzerinden doğrudan ya da yumurta şeklinde girebilir. Herhangi bir canlıya doğrudan zarar vermezler. Lepistes ve tetra gibi küçük balıklar tüketebilir ancak dış kabukları sert olduğu için zorda kalmadıkça tercih etmezler. Yeni kurulan bir akvaryumda oluşması bakteriyel döngünün oturmaya başlamış olduğunun ilk göstergelerinden birisidir. Akvaryumlarda bulunması korkulacak bir durum değil hatta faydalıdır. Çünkü bu canlılar çürükçül olarak beslendikleri için dipteki artık yem, ölü canlı ve bitki parçalarını ayrıştırırlar. Önemli olan sayılarını rahatsız edecek duruma gelmeden kontrol altında tutmaktır.
Nasıl Kurtulabiliriz:
Su değişim sıklığı ve miktarını kısa süreliğine arttırıp, yemlemeyi olabildiğince azaltmak bu canlıların sayısını kontrol altında tutmak, azaltmak hatta tamamen kurtulmak için yeterlidir. Bu canlıların hem ince de olsa bir kabuğu olduğu hem de oldukça yavaş hareket ettikleri için akvaryumdaki balıklar tarafından tüketilmesi zordur.
5) Rhabdocoela:
Ortalama 1-2cm boylarında yarı saydam ya da beyaz renkli kurtçuklardır. Gececil oldukları için sabah güneş ışığı altında ya da akvaryum ışıklarını ilk açtığınız anda akvaryum camlarında fark etme ihtimaliniz daha yüksektir. Akvaryumlara genellikle kullanılan su, toprak, kaya, kök, yemler, bitkiler veya aldığınız canlıların üzerinden doğrudan ya da yumurta şeklinde girebilir. Çok fazla bilinmeyen ve Nematod ya da planarya ile çok fazla karıştırılan bir türdür. Planaryalar ile aynı sınıfa dahil canlılardır ancak planaryanın aksine herhangi bir canlıya doğrudan bir zararı bulunmaz. Her ne kadar zararsız da olsalar bu canlıların akvaryumda görülüyor olması akvaryumun planarya yaşamı için de elverişli olduğunun bir göstergesidir. Bu yüzden eğer henüz bir planarya ile karşılaşmadıysanız bir an önce yemlemeyi azaltıp, su değişim miktarı ve sıklığını arttırın.
Nasıl Kurtulabiliriz:
Aşırı yemleme yapılmayan ve düzenli olarak temizlenen akvaryumlarda girseler bile bir süre sonra kendiğilinden yok olurlar. O yüzden kurtulmak için en iyi yol öncelikle yemlemeyi azaltıp, akvaryum temizlik sıklığını arttırmak olacaktır. Akvaryumda lepistes ya da tetra türleri gibi küçük balık türlerinin bulunması sayıca azaltmak için az da olsa etkilidir ancak yassı türler oldukları için balıklar çoğu zaman fark etmez ya da camdan söküp alamazlar.
Resimde görüldüğü gibi 3 canlıyı birbirinden ayırt etmenin en iyi yolu baş ve vücut yapısına bakmaktır.
Planarya: Geniş ve yassı vücut, Üçgen şeklinde ve sivri baş. (Nematoda göre daha kalın,kısa, yassı ve sivri başlı ; Rhabdocoelaya göre daha sivri başlı)
Rhabdocoela: Geniş ve yassı vücüt, yuvarlak ve genellikle köşesiz baş yapısı. (Nematoda göre daha kısa, kalın ve yassı ; Planaryaya göre daha yuvarlak başlı)
Nematod: oldukça ince silindirik vücut, yuvarlak ya da üçgensel kafa yapısı. (Planaryaya göre daha uzun, ince ve hızlı ; Rhabdocoelaya göre daha kısa, ince ve hızlı)
B) Zararlı Canlılar:
1) Planarya:
Ortalama 1-2cm boylarında yarı saydam ya da beyaz/açık kahve renkli, yakından bakıldığında başının üzerindeki 2 küçük gözü fark edilebilen kurtçuklardır. Akvaryumlara genellikle kullanılan su, toprak, kaya, kök, yemler, bitkiler veya aldığınız canlıların üzerinden doğrudan ya da yumurta şeklinde girebilir. Özellikle protein ağırlıklı ve fazla yemleme yapılan akvaryumlarda oluşurlar. Yavaş hareket eden salyangozlar, hasta ya da kabuk değişiminde olan karides ve kerevitler, yüzemeyecek durumda olan balıklar, hatta sayıları yeterince çoksa gece karanlıkta sağlıklı karidesleri dahi avlayabilen tehlikeli canlılardır. Sağlıklı durumda olan balıklar için kolay kolay yakalayamayacağı için büyük bir tehdit olmasa da salyangoz ve karidesler gibi omurgasız canlılar için oldukça büyük bir tehdit oluştururlar. Ortadan bölündüklerinde
bölünen parçalar kendisini yenileyerek yeni birer canlı oluşturur bu yüzden fiziksel müdahaleden olabildiğince kaçınmalı, fiziksel müdahalede bulunulacaksa bile dikkatli olunmalıdır.
Nasıl Kurtulabiliriz:
Yemleme sıklığını azaltmak ve su değişim sıklığını arttırmak sayılarını azaltabilir ancak hem eşeyli hem de eşeysiz olarak çok hızlı üreyebilen ve yumurtaları son derece dayanıklı olduğu için değişen su değerlerinden fazla etkilenmeyen canlılardır. Eğer akvaryumunuzda yalnızca balıklar bulunuyorsa az yemleme ve sık su değişmi ile sayılarını tehlike oluşturmayacak şekilde kontrol altında tutabilirsiniz ancak tankınızda omurgasızlar bulunuyorsa mutlaka kimyasal ürünler kullanılarak müdahale edilmelidir. Andazol ya da çeşitli antibiyotik türevi ilaçlar ile çözüm elde edenler olsa da bu tarz insan kullanımı için üretilen ilaçların akvaryumda kullanılmasına karşı biri olarak tavsiye etmem. Bu tarz ilaçlar yerine akvaryumlarda planarya için üretilmiş çeşitli kimyasalları uygun dozaj ve uygulama ile kullanmak her zaman en sağlıklı ve kesin çözümü verir. Ben ne zaman bu tarz bir problem yaşasam ''Genchem No Planarya'' kullanıyorum. Kendim denemediğim ancak farklı platformlarda çokça olumlu değerlendirmeler ile karşılaştığım bir diğer ürün ise ''ChemVital Rid Planaria''. Bu üründen de bir daha planarya sorunu yaşarsam alıp kullanmayı düşünüyorum sonuçlara göre konu altında daha sonra tekrar belirtirim. ''Shrimpsforever Ex-İt No Planaria'' ürününü de kullandım ancak hem tüm planaryaları öldürmesi Genchem markasına göre uzun sürdü hem de kullanmayı kestikten 1-2 hafta sonra tekrar planaryaların gözükmeye başlaması bende ürünün planarya yumurtalarına yeteri kadar etki etmediği düşüncesini oluşturdu.
2) Hydra (Hidra):
İsmini Yunan mitolojisindeki Hydra'dan alan bu canlı tıpkı mitolojideki hydra gibi çok sayıda başa sahip ve mitolojideki hydranın kesilen 1 başı için 2 yeni baş çıkarma özelliği gibi ana gövdenin yanlarından çıkan tomurcuklarından bölünerek 2 yeni canlı oluşturur. 1cm'den daha küçük, beyaz ya da açık yeşil renkli, silindirik ana gövdesinden çıkan çok sayıda dokunaçtan oluşan bu canlılar genellikle kayalar, bitkiler, camlar ve filtre hortumları gibi yüzeylere tutunur ve çok absürt bir durum olmadığı sürece tutundukları yerden kolay kolay ayrılmazlar. Akvaryumlara genellikle kullanılan su, toprak, kaya, kök, bitkiler veya aldığınız canlılar ile girebilirler. Tutundukları yerde pusuya yatıp dokunaçlarındaki zehirli iğneler ile kendilerine temas eden canlıyı felç edip yakalar ve yerler. Karides yavruları ve betta ya da lepistes yavruları gibi küçük yavrulara sahip türlerin yavruları için oldukça tehlikeli avcılardır. Yetişkin balık ve karidesleri ise avlamak için küçük olsalar da dokunaçlarındaki zehirli iğneler ile zarar verip, rahatsız ederler.
Nasıl Kurtulabiliriz:
Değişen su parametrelerine karşı oldukça dayanıklı olan bu canlılardan kurtulmak için yemlemeyi azaltmak ve su değişimini arttırmak yeterli olmaz. Bu canlılardan tamamen kurtulmak için planaryalarda kullanmanızı tavsiye ettiğim ''Genchem No Planaria'' ya da ''ChemVital Rid Planaria'' gibi kimyasallardan kullanmanızı tavsiye ederim. Sirke kullanılarak da çözüm elde ettiğini söyleyenler var ancak sirke kullanımını içerisinde bulunabilecek olan yapay kimyasallar ve ani pH düşüşüne sebep olabileceği için tavsiye etmem. Viviparus ve Yarasa kulak gibi salyangozların hydra yedikleri söylense de ben 1 kez dahi yediklerini ya da sayılarını azalttıklarını görmedim.
Bu yazıda bulabileceğiniz canlılar konak canlının üzerine ya da içine yerleşen parazitik canlılar değil, daha çok akvaryum canlıları için zararsız olan ya da doğrudan akvaryumdaki canlıları avlayan zararlı türler olacaktır. Zararlı ve zararsız ayrımı yapılırken akvaryumda bulunabilecek omurgasızlar, bitkiler ve balıklar sınıfına giren canlılardan herhangi birisine doğrudan bir zararı olup olmadığı kıstas alınarak belirlenmiştir.
A) Zararsız Canlılar:
1) Copepod (Cyclops):
Aslında başlıkta verilen iki isim tam olarak aynı canlıyı ifade etmez. Cyclopslar, Copepod sınıfına dahil olan bir alt cinstir ancak akvaryumlarda en çok karşılaşılan copepod cinsi Cyclops olduğu için çoğu yerde Copepodların hemen hepsi yanlış bir şekilde de olsa cyclops ismi ile anılabilmekte. Neredeyse iğne ucu kadar küçük ve dikkatli bir şekilde bakılmadığı veya sayıları aşırı şekilde artmadığı sürece kolay kolay fark edemeyeceğiniz, küçük ve hızlı zıplama haraketleri ile hareket eden, genellikle şeffaf/beyaz arası bir renge sahip olan canlılardır. Akvaryumlara genellikle kullanılan su, toprak, kaya, kök, yemler, bitkiler veya aldığınız canlıların üzerinden doğrudan ya da yumurta şeklinde girebilir. Herhangi bir canlıya doğrudan zarar vermezler hatta hem yavru ve yetişkin balıklarınız için doğal bir canlı yem kaynağıdır hem de yeni kurulan bir akvaryumda görülmesi bakteriyel döngünün oturmaya başlamış olduğunun ilk göstergelerinden birisidir. Akvaryumlarda bulunması korkulacak bir durum değil hatta faydalıdır. Çünkü bu canlılar hem çürükçül olarak beslendikleri için dipteki artık yem, ölü canlı ve bitki parçalarını ayrıştırırlar hem de gözle görülür çok bir etki yaratamasalar da camlarda oluşan algleri tüketip daha geç oluşmasına yardımcı olurlar. Önemli olan sayılarını rahatsız edecek duruma gelmeden kontrol altında tutmaktır.
Nasıl Kurtulabiliriz:
Konudaki hemen hemen bütün canlılarda da söyleyeceğim gibi su değişim sıklığı ve miktarını kısa süreliğine arttırıp, yemlemeyi olabildiğince azaltmak bu canlıların sayısını kontrol altında tutmak veya azaltmak için ilk yapılması gerekendir. Buna ek olarak akvaryuma Tetra ve lepistes gibi küçük balık türlerinden ekleme yapmak, bu balıklar copepodlar ile besleneceği için sayılarını azaltmak için gerekli süreci epey hızlandıracaktır.
2) Tatlı Su Limpeti:
Yarı saydam ince bir kabuğa sahip olan (salyangoz türü değil) bir canlıdır. Copepodlar kadar olmasa da bir pirinç tanesi kadar küçük olan boyu ve genellikle bulunduğu yerde hareketsiz şekilde kalması, hareket etse bile oldukça yavaş ve fark edilmesi zor bir şekilde hareket ettikleri için fark edilmesi oldukça zor canlılardır. Akvaryuma giriş yöntemleri Copepodlar ile aynıdır. Akvaryumlara genellikle kullanılan su, toprak, kaya, kök, yemler, bitkiler veya aldığınız canlıların üzerinden doğrudan ya da yumurta şeklinde girebilir. Herhangi bir canlıya doğrudan zarar vermezler. Akvaryumlardaki micro alg ve biofilm tabakası ile beslendikleri için aslında faydalı da denilebilecek bir türdür. Bu canlının yeni kurulan bir akvaryumda oluşması bakteriyel döngünün oturmaya başlamış olduğunun ilk göstergelerinden birisidir.
Nasıl Kurtulabiliriz:
Su değişim sıklığı ve miktarını kısa süreliğine arttırıp, yemlemeyi olabildiğince azaltmak bu canlıların sayısını kontrol altında tutmak veya azaltmak için ilk yapılması gerekendir. Bu canlıların, hem ince de olsa bir kabuğu olduğu hem de oldukça yavaş hareket ettikleri için akvaryumdaki balıklar tarafından fark edilmesi ve tüketilmesi zordur.
3) Nematod:
Neredeyse dikiş ipliği kadar ince ve çoğu türünün boyu 1-2cm'i geçmeyen, yarı saydam ya da beyaz renkli kurtçuklardır. Toprağın altında, camda, filtre süngerleri arasında, suda yüzer halde yani hemen hemen akvaryumun her yerinde bulunabilirler. Özellikle toprağın altında ve üzerinde sayıca fazla ve kümeli şekilde bulunurlar. Fazla yemleme yapılan, düzenli su değişimi yapılmayan ve yeni kurulan akvaryumlarda yani organik atık miktarı fazla olan akvaryumlarda ilk ortaya çıkan canlılardandır. Akvaryumlara genellikle kullanılan su, toprak, kaya, kök, yemler, bitkiler veya aldığınız canlıların üzerinden doğrudan ya da yumurta şeklinde girebilir. Herhangi bir canlıya doğrudan zarar vermezler. Lepistes ve tetra gibi küçük balıklar için doğal bir canlı yem kaynağıdır. Yeni kurulan bir akvaryumda oluşması bakteriyel döngünün oturmaya başlamış olduğunun ilk göstergelerinden birisidir.
Nasıl Kurtulabiliriz:
Nematodlar toprağın altında da çok sayıda bulunup, yumurta bıraktıkları için akvaryumda bir kere görürseniz bu canlılardan tamamen kurtulmak oldukça zordur siz farkında olmasanız bile mutlaka bir yerlerde bulunmaya devam edip ilk fırsatta çoğalacaklardır. Bu çoğalma çoğu zaman göz kirliliği yapacak aşamaya gelmez. Su değişim sıklığı ve miktarını kısa süreliğine arttırıp, yemlemeyi olabildiğince azaltmak bu canlıların sayısını kontrol altında tutmak için yeterlidir.
4) Ostracod:
Yarı saydam ya da koyu renkli bir kabuğu bulunan yaklaşık olarak bir haşhaş- susam tanesi arasında boyutlara sahip olabilen canlılardır. Kum, dekor ya da cam yüzeylerde yürüyerek ya da küçük zıplama hareketleri ile hareket ederler. Akvaryumlara genellikle kullanılan su, toprak, kaya, kök, yemler, bitkiler veya aldığınız canlıların üzerinden doğrudan ya da yumurta şeklinde girebilir. Herhangi bir canlıya doğrudan zarar vermezler. Lepistes ve tetra gibi küçük balıklar tüketebilir ancak dış kabukları sert olduğu için zorda kalmadıkça tercih etmezler. Yeni kurulan bir akvaryumda oluşması bakteriyel döngünün oturmaya başlamış olduğunun ilk göstergelerinden birisidir. Akvaryumlarda bulunması korkulacak bir durum değil hatta faydalıdır. Çünkü bu canlılar çürükçül olarak beslendikleri için dipteki artık yem, ölü canlı ve bitki parçalarını ayrıştırırlar. Önemli olan sayılarını rahatsız edecek duruma gelmeden kontrol altında tutmaktır.
Nasıl Kurtulabiliriz:
Su değişim sıklığı ve miktarını kısa süreliğine arttırıp, yemlemeyi olabildiğince azaltmak bu canlıların sayısını kontrol altında tutmak, azaltmak hatta tamamen kurtulmak için yeterlidir. Bu canlıların hem ince de olsa bir kabuğu olduğu hem de oldukça yavaş hareket ettikleri için akvaryumdaki balıklar tarafından tüketilmesi zordur.
5) Rhabdocoela:
Ortalama 1-2cm boylarında yarı saydam ya da beyaz renkli kurtçuklardır. Gececil oldukları için sabah güneş ışığı altında ya da akvaryum ışıklarını ilk açtığınız anda akvaryum camlarında fark etme ihtimaliniz daha yüksektir. Akvaryumlara genellikle kullanılan su, toprak, kaya, kök, yemler, bitkiler veya aldığınız canlıların üzerinden doğrudan ya da yumurta şeklinde girebilir. Çok fazla bilinmeyen ve Nematod ya da planarya ile çok fazla karıştırılan bir türdür. Planaryalar ile aynı sınıfa dahil canlılardır ancak planaryanın aksine herhangi bir canlıya doğrudan bir zararı bulunmaz. Her ne kadar zararsız da olsalar bu canlıların akvaryumda görülüyor olması akvaryumun planarya yaşamı için de elverişli olduğunun bir göstergesidir. Bu yüzden eğer henüz bir planarya ile karşılaşmadıysanız bir an önce yemlemeyi azaltıp, su değişim miktarı ve sıklığını arttırın.
Nasıl Kurtulabiliriz:
Aşırı yemleme yapılmayan ve düzenli olarak temizlenen akvaryumlarda girseler bile bir süre sonra kendiğilinden yok olurlar. O yüzden kurtulmak için en iyi yol öncelikle yemlemeyi azaltıp, akvaryum temizlik sıklığını arttırmak olacaktır. Akvaryumda lepistes ya da tetra türleri gibi küçük balık türlerinin bulunması sayıca azaltmak için az da olsa etkilidir ancak yassı türler oldukları için balıklar çoğu zaman fark etmez ya da camdan söküp alamazlar.
Resimde görüldüğü gibi 3 canlıyı birbirinden ayırt etmenin en iyi yolu baş ve vücut yapısına bakmaktır.
Planarya: Geniş ve yassı vücut, Üçgen şeklinde ve sivri baş. (Nematoda göre daha kalın,kısa, yassı ve sivri başlı ; Rhabdocoelaya göre daha sivri başlı)
Rhabdocoela: Geniş ve yassı vücüt, yuvarlak ve genellikle köşesiz baş yapısı. (Nematoda göre daha kısa, kalın ve yassı ; Planaryaya göre daha yuvarlak başlı)
Nematod: oldukça ince silindirik vücut, yuvarlak ya da üçgensel kafa yapısı. (Planaryaya göre daha uzun, ince ve hızlı ; Rhabdocoelaya göre daha kısa, ince ve hızlı)
B) Zararlı Canlılar:
1) Planarya:
Ortalama 1-2cm boylarında yarı saydam ya da beyaz/açık kahve renkli, yakından bakıldığında başının üzerindeki 2 küçük gözü fark edilebilen kurtçuklardır. Akvaryumlara genellikle kullanılan su, toprak, kaya, kök, yemler, bitkiler veya aldığınız canlıların üzerinden doğrudan ya da yumurta şeklinde girebilir. Özellikle protein ağırlıklı ve fazla yemleme yapılan akvaryumlarda oluşurlar. Yavaş hareket eden salyangozlar, hasta ya da kabuk değişiminde olan karides ve kerevitler, yüzemeyecek durumda olan balıklar, hatta sayıları yeterince çoksa gece karanlıkta sağlıklı karidesleri dahi avlayabilen tehlikeli canlılardır. Sağlıklı durumda olan balıklar için kolay kolay yakalayamayacağı için büyük bir tehdit olmasa da salyangoz ve karidesler gibi omurgasız canlılar için oldukça büyük bir tehdit oluştururlar. Ortadan bölündüklerinde
bölünen parçalar kendisini yenileyerek yeni birer canlı oluşturur bu yüzden fiziksel müdahaleden olabildiğince kaçınmalı, fiziksel müdahalede bulunulacaksa bile dikkatli olunmalıdır.
Nasıl Kurtulabiliriz:
Yemleme sıklığını azaltmak ve su değişim sıklığını arttırmak sayılarını azaltabilir ancak hem eşeyli hem de eşeysiz olarak çok hızlı üreyebilen ve yumurtaları son derece dayanıklı olduğu için değişen su değerlerinden fazla etkilenmeyen canlılardır. Eğer akvaryumunuzda yalnızca balıklar bulunuyorsa az yemleme ve sık su değişmi ile sayılarını tehlike oluşturmayacak şekilde kontrol altında tutabilirsiniz ancak tankınızda omurgasızlar bulunuyorsa mutlaka kimyasal ürünler kullanılarak müdahale edilmelidir. Andazol ya da çeşitli antibiyotik türevi ilaçlar ile çözüm elde edenler olsa da bu tarz insan kullanımı için üretilen ilaçların akvaryumda kullanılmasına karşı biri olarak tavsiye etmem. Bu tarz ilaçlar yerine akvaryumlarda planarya için üretilmiş çeşitli kimyasalları uygun dozaj ve uygulama ile kullanmak her zaman en sağlıklı ve kesin çözümü verir. Ben ne zaman bu tarz bir problem yaşasam ''Genchem No Planarya'' kullanıyorum. Kendim denemediğim ancak farklı platformlarda çokça olumlu değerlendirmeler ile karşılaştığım bir diğer ürün ise ''ChemVital Rid Planaria''. Bu üründen de bir daha planarya sorunu yaşarsam alıp kullanmayı düşünüyorum sonuçlara göre konu altında daha sonra tekrar belirtirim. ''Shrimpsforever Ex-İt No Planaria'' ürününü de kullandım ancak hem tüm planaryaları öldürmesi Genchem markasına göre uzun sürdü hem de kullanmayı kestikten 1-2 hafta sonra tekrar planaryaların gözükmeye başlaması bende ürünün planarya yumurtalarına yeteri kadar etki etmediği düşüncesini oluşturdu.
2) Hydra (Hidra):
İsmini Yunan mitolojisindeki Hydra'dan alan bu canlı tıpkı mitolojideki hydra gibi çok sayıda başa sahip ve mitolojideki hydranın kesilen 1 başı için 2 yeni baş çıkarma özelliği gibi ana gövdenin yanlarından çıkan tomurcuklarından bölünerek 2 yeni canlı oluşturur. 1cm'den daha küçük, beyaz ya da açık yeşil renkli, silindirik ana gövdesinden çıkan çok sayıda dokunaçtan oluşan bu canlılar genellikle kayalar, bitkiler, camlar ve filtre hortumları gibi yüzeylere tutunur ve çok absürt bir durum olmadığı sürece tutundukları yerden kolay kolay ayrılmazlar. Akvaryumlara genellikle kullanılan su, toprak, kaya, kök, bitkiler veya aldığınız canlılar ile girebilirler. Tutundukları yerde pusuya yatıp dokunaçlarındaki zehirli iğneler ile kendilerine temas eden canlıyı felç edip yakalar ve yerler. Karides yavruları ve betta ya da lepistes yavruları gibi küçük yavrulara sahip türlerin yavruları için oldukça tehlikeli avcılardır. Yetişkin balık ve karidesleri ise avlamak için küçük olsalar da dokunaçlarındaki zehirli iğneler ile zarar verip, rahatsız ederler.
Nasıl Kurtulabiliriz:
Değişen su parametrelerine karşı oldukça dayanıklı olan bu canlılardan kurtulmak için yemlemeyi azaltmak ve su değişimini arttırmak yeterli olmaz. Bu canlılardan tamamen kurtulmak için planaryalarda kullanmanızı tavsiye ettiğim ''Genchem No Planaria'' ya da ''ChemVital Rid Planaria'' gibi kimyasallardan kullanmanızı tavsiye ederim. Sirke kullanılarak da çözüm elde ettiğini söyleyenler var ancak sirke kullanımını içerisinde bulunabilecek olan yapay kimyasallar ve ani pH düşüşüne sebep olabileceği için tavsiye etmem. Viviparus ve Yarasa kulak gibi salyangozların hydra yedikleri söylense de ben 1 kez dahi yediklerini ya da sayılarını azalttıklarını görmedim.