Yasal olmamasının tek nedeni vahşi ya da zehirli olması değil. Kaçakçılığı yapılan, nesli tükenme tehlikesi altında olan ya da bakılamaması sonucu doğaya salınıp istilacı olan türler de CITES kapsamında çipli/belgeli olma zorunluluğu ya da direkt yasal kısıtlamalar alabilir.
inancc_denizz hocamın dediği gibi crested gecko bakmak yasal.
İyi hobiler.
Okuduğum anladığım kadarıyla Leopard Gecko'lar dahil olmak üzere Ball Python, Crested Gecko vb. zehirli olmayan veya CITES Ek-1,2,3'te bulunmayan türleri beslemek hukuka aykırı değil. CITES Ek-1,2,3'ü bir kaç kez inceledim ancak yurtdışında evcil olarak beslenip (Türkiye'de var mı bilmiyorum) CITES'te rastladığım tek sürüngen Boa Constrictor (klasik Boa yılanı), eğer gözden kaçırdığım bir şey varsa kaynak sağlarsanız memnun olurum.
Bu bahsettiğim türler (Boa Constrictor dışında) yasal olmakla birlikte hayvanların üretiminde veya ithalinde hukuka aykırı bir kaç sorun var. Bu sorunlar sadece sürüngenleri değil, tüm evcil hayvanları kapsayan durumlar:
İlki yasadışı ithalat, kısacası kaçakçılık. Türkiye'ye ticari amaçlarla giren herhangi bir şeyin canlı olsun olmasın hem gelen ülkeden hem de gönderen ülkeden belirli izinler alınarak ülkeye yasal yollarla sokulması ve vergisi verilmesi gerekiyor. Emre hocamın da dediği gibi kaçakçılık yoluyla ülkeye giren canlılar maalesef yasal değil. Ve bir kez gümrükten geçmiş bir hayvanın yasal yollarla getirilip getirilmediğini tespit etmek, sıradan bir vatandaş olarak çok mümkün değil.
İkinci durum ise yasadışı evcil hayvan üretimi. Ticari amaçlarla evcil hayvan üretimi yapabilmek için Bakanlıktan belirli izinler almak ve Bakanlığın istediği (Veteriner çalıştırmak, hayvan sağlığı için gerekli koşulları sağlamak vs.) gereksinimleri sağlayan bir iş yeri kurmak gerekiyor. Evcil hayvan sahibi olarak hayvan yetiştirmek suç olmasa bile (5199 sayılı kanunda Evcil hayvan sahipleri hayvanlarını kısırlaştırmakla yükümlüdür yazıyor ancak net bir suç teşkil ettiğinden şüpheliyim), bu hayvanların satışını yapmak suç. Dolayısıyla belgesi olmayan bir yetiştiriciden alınan hayvanlar da yasal yollarla edinilmemiş oluyor.
Bu iki durum da evcil hayvan sahibinden çok evcil hayvan yetiştiricisini veya ithalatçısını ilgilendiren durumlar. Herhangi bir evcil hayvan almak isteyen birinin yapabileceği tek şey ülkeye yasal yollarla getirdiğine veya yetiştirici belgesi olduğuna EMİN OLDUĞU bir yerden almak. Eğer hayvanı başka bir yolla edindiyseniz, İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne gidip hayvanı kayıt ettirmeniz ve bir evcil hayvan pasaportu çıkartmanız gerekir. Hayvanı nasıl edindiğinizi sorgulayıp bir soruşturma başlatırlar mı bilemem, ancak o kadar da paranoyak olmaya gerek yok sanırım. Hatta öyle olsa bile bir sonuç çıkacağından şüpheliyim. Yine de ilk kez müdürlüğe giderken hayvanı yanınıza almasanız iyi olur.
Mikroçip gereksinimi duyulan evcil hayvan türleri: kedi, köpek ve gelincikgiller. Sürüngenler bunların hiçbirine dahil olmadığı gibi, kuşlar ve balıklar gibi mikroçip takılması zorunlu olmayan canlılar arasında. Mikroçip uygulamasının sebebi:
evcil hayvanların kimliklerinin doğrulanması ve sahiplerinin bilgilerinin sistemde kayıtlı olması için kullanılır. Dolayısıyla leopard gecko'yu veya başka bir sürüngeni aldığınız yer veya kişi hayvanın mikroçipi bulunduğunu söylüyorsa muhtemelen yalan söylüyordur ya da evcil hayvan pasaportunu kastediyordur. Eğer doğru söylüyorsa bu hayvanın hala satan kişi üzerine kayıtlı olduğunu gösterir, kısacası hayvanınız üzerinde herhangi bir yasal hükmünüz olmaz. Eğer hayvanda mikroçip varsa, satan kişiyle birlikte Tarım ve Orman Bakanlığına müraacat edip hayvanı kendi üzerinize almanız gerekir.
Sürüngenlerde mikroçip uygulaması yerine "Evcil hayvan pasaportu" uygulanması gerekir. Bunun için de eğer yasal bir yerden aldıysanız aldığınız kişiden pasaportu kendi üzerinize geçirmesini rica edin. Yasal olmayan birinden aldıysanız da yukarıda dediğim gibi ilk kayıt işlemini İl/İlçe Tarım ve Orman müdürlüğüne gidip kendiniz yaptırmalısınız.
Kısacası Leopard Gecko'ları ülkemizde beslenen diğer gecko ve yılan türlerinden farklı kılan bir şey bulamadım. Tarım ve Orman Bakanlığında üzerinize kayıtlı pasaportu bulunan bir leopard gecko'yu beslemek, hayvan haklarıyla ilgili başka bir yasayı çiğnemediğiniz sürece yasal. Bunlar benim yasa ve yürütmeliklerden edindiğim bilgiler, eğer uygulamada farklılık varsa bilemem. Ancak devlet memurları yürütmeliğe uymakla yükümlü oldukları için bunları bilmekte fayda var diye düşünüyorum. Sizin uygulamada farklı olduğunu bildiğiniz bir şey varsa, yukarıdaki yazdıda gözden kaçırdığım, yanlış yazdığımı düşündüğünüz bir şey varsa da lütfen yazın. Dediğim gibi CITES Ek-1,2,3'te yaygın olarak beslenen herhangi bir sürüngene rastlamadım, leopard gecko'ların yasal olmadığını söyleyen herhangi bir kaynak varsa paylaşırsanız çok sevinirim. Özellikle "Şu yasak, bu yasak değil" listesi varsa çok yardımcı olur.
