KÖKENİ
Uromastyx, iguanalara çok benzeyen bir cins olan agamid kertenkelelerin bir cinsidir. Afrika, Orta Doğu, Asya ve Hindistan'daki kurak çöllerden köken almaktadırlar. Uromastyx, Fas, Tunus, Sudan, Moritanya, Niger, Mısır, Yemen, İran ve birçok başka ülkede bulunabilirler. Uromastyx adı, "kuyruk" ve "kırbaç" anlamına gelen Antik Yunanca kelimelerden türetilmiştir. Bu, tüm uromastyx türlerine özgü kısa kalın dikenli kuyruğa atıfta bulunur.
En az 16 farklı uromastyx türü ve birçok alt tür ve çeşit vardır. En yaygın olarak beslenen türlerden ikisi Mali uromastyx ve Sahra uromastyx'idir.
GENEL ÖZELLİKLERİ
Uromastyx, birçok farklı şekil ve boyutta olabilir, tüm türlerin ortak birkaç özelliği vardır: iri gövdeleri, üçgen şekilli başları ve ikonik, 10-30 sıra dikenli pullardan oluşan kuyrukları. Yetişkin uromastyx genellikle 25-45cm uzunluğundadır. Mısır uromastyx, diğer türlerden daha büyüktür ve 75 cm uzunluğu aşabilir. Yavru uromastyxler 7-10 cm uzunluğundadır. Sahara uromastyx'leri turuncu veya parlak sarıdır, süslü uromastyx'ler mavi veya parlak yeşil renklere sahiptir. Mısır uromastyx'leri soluk renge sahiptir, ancak kişilikleri ve oldukça kolay evcilleştirilebilir olmalarıyla telafi edilir. Uromastyxler 15 ile 20 yıl arasında yaşarlar. Ömrü, uromastyx'in boyutuna ve çeşidine bağlıdır. Mısır uromastyx'leri 30 yıla kadar yaşayabilen en uzun ömürlü türdür. Uromastyx'ler, uysal sürüngenlerdir. Nadiren saldırırlar. Savunma amaçlı ısırabilir ve kuyruklarını savurabilirler. Erkek kertenkeleler, saha hakimiyetlerine dayalı olarak agresif davranabilirler, bu nedenle tek başlarına yaşamalıdır. Çoğu uromastyx sığınacak bir yer bulup saklanma eğilimindedir. Uromastyx ile ilgilenirken nazik davranışlar ve yavaş hareketler çok önemlidir. Uromastyx'in size güvenmesi biraz zaman alabilir. Onu elnizle tutmaya çalışmadan önce yeni ortama uyum sağlaması için biraz zaman vermek en iyisidir. Ona yem vermek, size alışmasına yardımcı olmanın harika bir yoludur. Unutmayın ki uromastyx kuyruğundan tutulmamalıdır, tüm vücudunun desteklenmesi gerekmektedir.
BESLENME
Su:
Uromastyx'ler neredeyse tüm suyunu besinlerinden alır. Bu nedenle çöl ortamına çok iyi uyum sağlarlar. İsteğe bağlı olarak su kabı bulundurabilirsiniz ancak su kabında su içmeyebilirler bu sizi endişelendirmesin. Bunun yerine, yeşiliklerini/yemeklerini vermeden önce üstüne su püskürtebilir veya yıkayabilirsiniz bu yöntemle su ihtiyaçlarını kolaylıkla karşılarlar. Uromastyx'inizin yeterince su almadığından endişe ediyorsanız, haftada bir veya iki kez burnunun üstüne su damlatarak içmeye teşvik edebilirsiniz. Suda bekletme, Uromastyx'inizin su ihityacını gidermesi için harika bir yoludur. Uromastyx'inizi haftada en az bir kez yaklaşık 15-20 dakika boyunca sığ bir su kabına yerleştirilmelidir bu onların hem su emmelerine hemde derinin değişmesine yardımcı olur.
Diyet:
Uromastyx'ler neredeyse tamamen vejetaryen bir diyetle sahiptir ancak bazen böcekleri de zevkle tüketirler. Uromastyx kertenkeleleri çoğunlukla otçuldur. Uromastyx'inizin tüketebileceği kadar yiyecek sunmaya ve yiyeceği sabahın erken saatlerinde vermeye özen gösterilmelidir. Farklı bir çok yiyecek çeşidi sunulmalıdır. Uromastyx'ler, özellikle yeni yiyecekler söz konusu olduğunda seçici olabilirler. Ayrıca, iştahları mevsime bağlıdır ve genellikle ilkbahar aylarında en çok yerler. Yiyeceklerini/öğününü büyük bir yem kabında sunmak zemininden uzak tutmaya yardımcı olacaktır. Kara lahana ve salata karışımı gibi yeşil yapraklı sebzeler uromastyx'in diyetinin yaklaşık %70'ini oluşturmalıdır. Salata yeşilliklerini: mısır, kabak, havuç, tatlı patates, salatalık, kabak ve yeşil biber gibi sebzelerle yapabilirsiniz. Sebzeleri çeşitlendirmek önemlidir ve tek bir yiyecek diyetin %20'sinden fazlasını oluşturmamalıdır. Sebzeleri kesip karıştırılmalı ve uromastyx'in onları kolayca görebilmesi için onları sığ bir tabakta sunulmalıdır. Kuş yemi (beyaz darı), kuru mercimek ve soyulmuş bezelye mükemmel protein kaynaklarıdır ve uromastyx'lerin favori yiyecekleri arasındadır. Arada bir ödül olarak meyve, yaban meyveleri, çiçekler ve ebegümeci veya dut yaprakları sunabilirsiniz. Bununla birlikte, bunlar günlük yiyecek alımının %10'unu geçmemelidir. Çoğu uromastyx türü için böcekler diyetlerinin bir parçası olmamalıdır. Sadece gereksiz olmamakla birlikte, aynı zamanda tehlikeli de olabilirler. Hayvansal proteinin fazla tüketilmesi bu otçullarda sık sık ciddi böbrek sorunlarına yol açarak onları rahatsız edebilir. Genel olarak yediklerine bakarsak:
•Kara Lahana
•Kaktüs Yaprağı
•Hardal Yeşillikleri
•Roka
•Bezelye Filizleri
•Havuç Yaprakları
•Ispanak
•Maydanoz
•Polen
•Karahindiba
•Marul
•Kabak
•Tatlı Patates
•Ebegümeci yaprakları
•Kuş Yemi (Beyaz Darı)
•Kuru Mercimek
•Soyulmuş Bezelye
•Yonca Filizleri
Örnek öğün:
Aşağıdaki linkten yiyebildiği ye yememesi gereken her şeye ulaşabilirsiniz.
https://www.thetortoisetable.org.uk/
Takviye:
Uromastyx'inizin ihtiyaç duyduğu tüm vitamin ve mineralleri aldığından emin olmak için bir kalsiyum takviyesi ve vitamin takviyesi gereklidir.
•Ayda bir veya iki kez vitamin takviyesi
•Haftada 5-7 gün D3'süz kalsiyum takviyesi
•Haftada 1 kez D3'lü kalsiyum takviyesi
Besleme Sıklığı:
Yavru uromastyx'ler günlük olarak beslenmelidir (ince ve küçük doğranmalıdır), yetişkinler ise haftanın minimum 5 günü beslenmelidir.
TERARYUM SEÇİMİ
Uromastyx'leri çeşitli türlerde kaplarda tutabilirsiniz. Sürüngen bakımı için özel olarak tasarlanmış ticari kaplar en iyi seçenektir, ancak cam akvaryumlar, plastik depolama kutuları ve hayvan tankları da kabul edilebilir. Sadece yaşam alanının güvenli bir kapa sahip olduğundan emin olunmalıdır. Uromastyx'ler kaçma eğiliminde değildirler, ancak diğer evcil hayvanların (özellikle kediler) ve diğer zarar verebilecek canlıların kaba girmesini önlemek önemlidir. Bununla birlikte, yalnız yaşıyorsanız, başka evcil hayvanınız yoksa ve en az 60cm ila 90cm yüksekliğinde kaplar kullanabilirsiniz. Büyük bir kap seçmek, uromastyx'inizin tank içinde farklı sıcak soğuk bölgelerin oluşması için önemlidir.
Uromastyx, aktif bir kertenkele değildir, bu nedenle birçok hobici, küçük kaplar kullanmaya çalışır. Bu genellikle iyi bir karar değildir, çünkü uromastyx'ler kap içerisinde sıcak soğuk alanlara ihtiyaç duyar, bunu da küçük kaplarda elde etmek zordur. Yavru uromastyx'lerde en az 2 metrekare alan sağlamanız gerekir, yetişkinlere ise yaklaşık 8 ila 10 metrekare alan gereklidir.Unutmayın ki uromastyx'ler birbirleri ile her zaman iyi geçinmezler. Erkeklerin çatışmalarını önlemek için ayrı kaplarda tutulmalıdır, ancak dişiler de her zaman barış içinde yaşamazlar.Hangi tür kabı seçerseniz seçin, sağlam ve kaçışa karşı güvende olduğundan emin olun. Ayrıca yoğun sıcağa dayanabilecek şekilde tasarlanmış olmalıdır.
TERARYUM KURULUMU
Yem Kabı:
Yem kabı seçimindeki tek önemli olan sığ bir kap kullanmaktır, derin kaplar hem yiyecekleri görmesini hemde yemesini zorlaştıracaktır.
Örnek yemek kabı:
Su Kabı:
Opsiyoneldir. Çöl ikliminde hayatta kaldığını düşünürsek doğrudan bir su kaynağına zorunluluk duymaz. Yediği yeşilliklerin üstüne su püskürtür servis ettiğimizde su problemi çözülecektir.
Güneşlenme Alanı:
Büyük kayaların, ısıtıcı lambanın, UVB lambanın olduğu bir alandır. Bu alanda sıcaklık 45-55°C derecelere kadar çıkmalıdır.
Güneşlenme alanındaki en yüksek kaya ısıtıcı lambaya ve UVB lambaya 30-40cm arasında bir yükseklikte olmalıdır. Uromastyx'ler kazmayı çok sevdikleri için güneşlenme kayasının/kayalarının altını kazmayı ve orada saklanmayı çok severler, bunlar göz önünde bulundurularak kaya/kayalar sabitlenmelidir. Eğer sabitleme yapmaz ise, uromastyx kayaların altında ezilebilir.
Saklanma Alanları:
Ilık bölgede taşlardan oluşmuş bir mağara veya hazır bir saklanma alanı kullanılmalıdır ve 32-38°C derece arasında olmalıdır. Genelde güneşlenme kayasının altına kurulur. Soğuk bölgede de aynı şekilde bir adet saklanma alanı yapılmalı ve bu bölge 27-29°C derece arasında olmalıdır.
Kazma Alanları:
Uromastyx'iniz için teraryumun bütün bir bölümü kazma alanıdır, her tarafı kazmak isteyeceklerdir bu kısımda önemli olan şey ağır materyalleri sabitleyip kazıldığında canlının üstüne düşüp ezilmesini önlemektir.
Örnek teraryumlar:
ZEMİN MALZEMELERİ
Uromastyx bakımı için çeşitli zemin malzemeleri kullanılabilir. Hiçbir zemin her durumda mükemmel değildir, bu nedenle hobiciler farklı zeminlerin avantajlarını ve dezavantajlarını değerlendirmeli ve kendi koşullarına en uygun seçimi yapmalıdır. Aşağıda, en popüler seçeneklerden birkaçını ele alacağız.
Kum:
Kuşkusuz uromastyx bakıcıları arasında en yaygın zemin kumdur ve vahşi ortamda bu kertenkelelerin yaşadığı zemine en çok benzeyen zemindir. Nem seviyesini düşük tutmaya yardımcı olur ve biraz kil veya toprak karıştırılırsa tünellerin yapılmasına olanak sağlar. Ancak, kum her zaman en iyi seçim değilir. Kumla ilişkilendirilen potansiyel bir sorun olan bağırsak tıkanıklığı, genellikle yavru uromastyx'ler için bir tehdittir. Uromastyx'inizi kum üzerinde beslemeyin! Yiyeceğe ulaşmaya çalışırken kum yutabilirler. Yemlik kullanmak ve yere düşen yiyecekleri temizlemek önemlidir. Uromastyx yavruları için kum zemin tercih edilmemelidir. Yavrular kum yutmaya daha yatkındır ve bağırsak tıkanıklığı ciddi sorunlar yaratabilir.
Yonca Pelletleri:
Uromastyx için uygun bir zemin oluşturur. Yonca pelletlerinin nemlenmesini önlemek çok önemlidir ve düzenli olarak değiştirmek biraz pahalı olabilir, ancak çoğu bakıcı kertenkelelerinin bunlara iyi uyum sağladığını gözlemlemiştir. Yonca pelletleri tamamen yenilebilir olduğundan bağırsak tıkanıkları konusunda endişelenmeniz gerekmez.
Kuş Yemi (Beyaz Darı):
Yonca pelletlerine benzer şekilde uromastyx'iniz tarafından yenilebilir (ve muhtemelen yenilecektir). Kuru tutulmalıdır. Sık sık etrafa dökülür ve düzenli olarak süpürülmesi gerekir, ancak tamamen yenilebilir olduğundan bağırsak tıkanıkları konusunda endişelenmeniz gerekmez. Islandığını fark etmezseniz çimlenen tohumları afiyetle yiyecektir.
Kağıt Peçete:
Bazı uromastyx bakıcıları kağıt peçeteleri tercih ederler. Bunlar güvenli, ekonomik ve düzenli olarak temizlemesi ve değiştirmesi kolaydır. Yavru uromastyx'ler için her zaman kağıt peçete kullanmalısınız. Büyüdüğünde kum kullanmaya geçebilirsiniz ve kağıt peçeteyi uyum ve karantina dönemi gibi bazı durumlarda iyi bir seçenek olabilir.
Gazete:
Uromastyx bakımı için ideal bir zemin değildir çünkü uromastyx'inizin bacakları kayabilir ve yürümekte zorlanır. Ayrıca tünellerin (saklanma alanlarının) yapılmasını engeller, bu nedenle uromastyx'inizin stresten kaçınması için birkaç harici bir saklanma yeri kullanılması gerekmektedir. Uyum ve karantina dönemi gibi bazı durumlarda iyi bir seçenek olabilir.
UROMASTYX'İN TIBBİ BAKIMI
Sık Karşılaşılan Hastalıklar:
•Yetersiz beslenme, ikincil besinsel hiperparatiroidizm (metabolik kemik hastalığı) dahil
•Susuzluk
•Üreme hastalıkları
•Deri değiştirme sorunları
•Bağırsak parazitleri
•Solunum veya göz enfeksiyonları
•Böbrek hastalığı
•Mesane taşları
Birçok hastalık yetersiz beslenme veya yetersiz barınma sonucu ortaya çıkar ve kolaylıkla önlenebilir
Yapılmaması gerekenler:
•Uromastyx'inizi başka bir sürüngen türü ile aynı kap içinde tutma.
•Kap içinde keskin kenarlar.
•Kap içinde Uromastyx'inize düşebilecek tehlikeli eşyalar.
•Evin içinde serbest dolaşım veya kedi, köpek veya diğer avcılarla etkileşim.
•Isıtma elemanları veya ışık kaynaklarıyla doğrudan temas.
•Aşırı sık dokunma.
•Küçük çocukların veya deneyimsiz insanların Uromastyx'inizi tutmasına izin verme.
•Hijyenik olmayan veya tozlu barınak.
•Kabın aşırı sıcak veya soğuk olmasına izin verme.
Özellikle ilk defa Uromastyx bakımı yapıyorsanız, sağlık sorunlarının belirtilerini tanımak benzersiz bir zorluk olabilir.
Gereken bakımı sağladığınızdan ve problemleri erken teşhis ettiğinizden emin olmanın en iyi yollarından biri, egzotik hayvan veterinerinizle düzenli kontroller yapmaktır.
ÜRETİM
Cinsiyet Ayrımı (Hemipenal Çıkıntı):
Cinsel olgunluğa ulaşıldığında, erkekler kuyruk ve dışkı bölgesinde hemipenal çıkıntı geliştirirler. Hemipenler, Uromastyx dahil kertenkelelerin üreme organlarıdır. Uromastyx'lerin iki tane hemipenesi vardır ve bunlar kuyruğun her iki yanında görülebilir. Bu yöntemi kullanmak için Uromastyx'inizi masanın üzerine koymalı ve kuyruğunu nazikçe arkadan yukarı doğru kaldırmalısınız. Kuyruğu yaklaşık 45 derece bir açıyla yukarı kaldırın ve kuyruğun tabanının her iki yanına bakın. Eğer bir erkeğiniz varsa, kuyruğun her iki yanında iki çıkıntı ve aralarında çukur göreceksiniz. Dişilerde ise çıkıntı olmayacak ve kuyruğun tabanı genellikle düz olacaktır.
Ayrıca kuyruğun arkasına bir el feneri yerleştirebilir ve bölgeyi inceleyebilirsiniz. Erkeklerde, kuyruğun her iki yanında hemipenlerini göreceksiniz. Dişilerde görmeyeceksiniz.
Uromastyx'ler cinsel olgunluğa ne zaman ulaşırlar?
Uromastyxler gerçekten yavaş büyüyen canlılardır ve cinsel olgunluğa ve yetişkinliğe ulaşmak uzun zaman alır. Çoğu uromastyx 3-4 yaşına geldiğinde cinsel olgunluğa ve yetişkinliğe ulaşır, bazıları ise 5 yıla kadar sürebilir.
Uromastyxler ne zaman ürerler?
Doğada, uromastyxl’er daha serin kış aylarında brumate olurlar ve ardından ilkbaharın başlarında (Mart'ın başlarında aktif hale gelirler ve üremeye ilgi gösterirler) Ev koşullarında ise, en iyi uygulama olarak uromastyxl’eri yaklaşık 2-3 ay boyunca brumate dönemine maruz bırakmak ve ardından normal koşullara geri dönmektir, uromastyx’leri üremeye hazırlar ve üremeye teşvik eder.
Brumasyon Dönemine Hazırlık ve Brumasyon Dönemi:
Brumasyon dönemi uromastyx'lerinizin üreme konusundaki ilgilerini büyük ölçüde artırır. Çoğu uromastyx, brumasyondan çıktıktan sonra birkaç hafta içinde üremeye hazır hale gelir.
Ancak, sadece olgun ve sağlıklı olan ve bir sonraki mevsimde üremeye hazır olan uromastyx'leri brumasyon dönemine alın. Canlınız zayıfsa veya herhangi bir hastalık belirtisi gösteriyorsa brumasyon dönemine sokmayın.
Uromastyx'leri brumasyon dönemine sokamak için, kasım ayının ortasından itibaren teraryumdaki sıcaklıkları yavaşça azaltmanız ve gün ışığı saatlerinin sayısını da azaltıp, yem verme miktarını azaltmalısınız.Hava soğuduğunda sindirim yavaş olabilir bu nedenle yemeği düzgün bir şekilde sindirebilmeleri için yaklaşık bir hafta süreyle yemek vermeyi bırakılmalı ve su ihtiyacı için küçük bir su kabını koyabilirsiniz.
Kasım ayının ortasından sonuna doğru, birkaç haftalık bir süre içinde (aniden değil) arka planda sıcaklıkları (23.8°C) civarına düşürmeye başlayın. Gece sıcaklığı 18-21°C’ye düşmelidir.
Birkaç hafta boyunca, yem vermeye devam ederken gündüz saatlerini 8-9 saat arasına düşürün ve ardından 6-7 saate düşürün. Aynı zamanda verdiğiniz yemi azaltın, ardından günde 6-7 saat güneş ışığına ulaştığınızda tamamen vermeyi bırakın. 6-7 saat ışık süresine ulaşana kadar her hafta 1-1.5 saat ışık(UVB,ısıtıcı) süresini azaltabilirsiniz. Brumasyon sona erdiğinde, aynı şekilde adım adım artırın.
Brumasyon başladığında,UVB ve ısıtcı lambayı yaklaşık olarak günde 3-4 saat açacak şekilde ayarlanmalı ve sıcaklık gün içinde 24.9°C geçmemelidir.
Brumasyon sırasında uromastyx'iniz birkaç gün arayla birkaç saatliğine ortaya çıkabilir - derin bir uykuda olmayacaklar. Sadece düşük sıcaklıklar ve yiyecek olmaması nedeniyle hareket etmek için daha az enerjiye sahip olacaklar. Her birkaç günde bir su kabını yenilenyin ve ağzına su damlatın. Birkaç günde bir durumlarını kontrol edin, (sağlıklı olduklarından emin olmak için)
Birkaç haftada bir, uromastyx'inizi suda bekletebilirsiniz, ancak onu tanka geri koymadan önce iyi bir şekilde kuruduğundan emin olun. Birkaç günde biraz yiyecek sunabilirsiniz, ancak fazla değil. Yiyecek sunarsanız, ısıtma lambası açık olmalıdır.
Soğuma dönemi Şubat sonuna kadar devam edebilir. Şubat sonuna doğru, sıcaklıkları artırmaya ve gün ışığı saatlerini 8-9'dan 12'ye ve ardından ilkbaharın sonlarına doğru 14'e çıkarmaya başlayın. Bu işlemi doğal bir fotoperiyodu taklit edecek şekilde yavaşça yapın. Nem seviyesini düşük tuttuğunuzdan emin olun (20-30%)! Aksi takdirde sağlık sorunlarına neden olabilir!
Brumasyonun Sonu ve Üreme Döneminin Başlangıcı:
Şubat sonuna doğru, ışık döngüsünü ve sıcaklıkları normale döndürmeniz gerekecektir. Bu zaman diliminde uromastyx'iniz daha aktif hale gelmeye başlayacaktır. Ayrıca yakında yemek yemeye de başlayacaklardır. Bu dönemde ne kadar aktif olursa aktiflik ile birlikte beslemeyi de arttırmalısınız.
Uromastyx'lerin brumasyondan tamamen çıkmaları için yaklaşık bir veya iki haftaya ihtiyaçları olacak. Sıcaklıkların doğru olduğundan emin olun, taze sebzeler ve yeşillikler sunun ve bunları kalsiyum ve multivitaminle kaplayın. Uromastyx'inizin yeteri kadar su aldığından emin olun.
Dişi uromastyx’inizin kilo kaybetmediğinden ve yumurtaları taşımaya hazır olduğundan emin olun. Eğer bir miktar kilo kaybettilerse, önce beslenmeye ve normal kiloya dönmeye odaklanın.
Üremeye başlamadan önce yaklaşık 3-4 hafta boyunca normal haline geri dönmelidir. Ve Dişinin sağlıklı, yem yiyor ve dışkı yapıyorsa üremeye alın.
Uromastyx Üremesi:
Yukarıda belirtildiği gibi, uromastyx üretimine brumasyonun sonundan birkaç hafta sonra, yani Mart'ın ortalarından sonlarına doğru başlayabilirsiniz. İkinci birleşmelerinden önce dişi ve erkeğin normal şekilde yem yemeye başladığından ve dişinin sağlıklı olduğundan ve kilo kaybetmediğinden emin olun.
Aynı türdeki uromastyx’leri eşleştirin (Melezleme yapmayın), çünkü melez yavrular hayatta kalamayabilir ve ciddi sağlık sorunları geliştirebilir.
Uromastyx üretmeye hazır olduğunuzda, bir erkeği bir dişiye tanıtın. Bir araya geldiklerinde, erkek dişinin etrafında dolaşacaktır. Üreme davranışları, sürterek bölgeyi işaretleme, hızlı baş sallama ve kovalama içerebilir. Eğer çiftleşmeye hazırsa, ona boyun kısmından ısırarak eşleşecektir. Ancak, bir dişi hazır değilse, ters dönecek ve sırt üstü yatacaktır.
Daha iyi bir dölleme şansına sahip olmak için birkaç çiftleştirme yapabilirsiniz, çifti birkaç güne kadar bir arada bırakın. Ancak bunu sadece teraryum yeterince büyükse yapın. Davranışlarını gözlemleyin, herhangi bir kavga veya erkeğin dişiyi strese soktuğunu fark ederseniz, hemen ayırın.
Bazı durumlarda, dişi çiftleşmeye o kadar isteksiz olabilir ki, bir erkek ile kavga eder. Onları hemen ayırmalı ve daha sonra tekrar denemeli veya başka bir erkek bulmalısınız. Dişiler, genellikle gebe olduktan sonra erkeklere karşı saldırgan hale gelirler.
Uromastyx Gebelik ve Yumurtlama İçin Hazırlık:
Uromastyx'leriniz bir kez çiftleştikten sonra veya daha iyi birkaç kez çiftleştikten sonra, erkekle dişiyi ayırın. Uromastyx'lerin çiftler halinde kalmalarına ihtiyacı yoktur ve herhangi bir bağlantı hissetmezler. Bundan sonra dişi uromastyx'i tek başına olmalıdır.
Dişi uromastyx'iniz yaklaşık 4-5 hafta boyunca yumurtaları bırakana kadar gebe (gravid) olacak. Büyük görünecek - karnı yanlara doğru uzayacak ve yumurtaların dış hatlarını göreceksiniz. Dişi uromastyx için bir yumurtlama kabı oluşturmalısınız, böylece yumurtaları oraya koyabilir. Bu kabı önceden hazırlayarak canlının önceden tanıması önemlidir.
Yumurtlama/yuva kutusu yapmak için büyük bir kutu kullanın (örneğin, içine girebileceği ve serbestçe dönebileceği bir ayakkabı kutusu gibi) ve alt taban için kum ve nemli vermikülit kullanın. Ayrıca, büyük bir girişi olan bir plastik kutu da kullanabilirsiniz. Ayrıca, üstten tırmanabileceği şekilde kapağı ikiye bölebilirsiniz.
5/1 oranında alt taban ve su kullanmalısınız (5 ölçek taban malzemesi 1 ölçek su). Karışım elinizde topaklanmalı ama su damlamamalıdır. Kutuyu, yumurtaları bırakmak için kazacağı 13-18 cm kadar alt tabanla doldurun.
Dişinin tüm yumurtaları bıraktığından emin olun, tamamen bitmiş ve daha fazla kazmadığınızdan emin olun. Bazen yumurta bağlanması olabilir. Bu durumda yumurtayı cerrahi olarak çıkartılması gerekebilir. En iyi yapılacak şey, dişiyi veterinerin yanına götürmek ve içinde herhangi bir şey kaldıysa görmek için bir X-ışını çektirmektir.
Yumurtalar bırakıldıktan sonra hemen çıkarmanız ve kuluçkaya yatırmanız gerekecektir. Yumurtaları taşırken, onları döndürmeyin, çünkü yumurta içindeki embriyoyu öldürebilirsiniz.
Yumurtaların İnkübasyonu(Kuluçka Dönemi):
Yumurtalar bırakıldığında, dikkatlice alın ve onları hazır bir kuluçka makinesine, aynı pozisyonda (döndürmeden) yerleştirin. Nem sağlamak için yumurtanın yaklaşık yarısını (yaklaşık olarak %50-60) alt tabana gömün.
Yumurtaların altına dokunmayacak şekilde fazla nemin altta oturabilmesi için en az 8 cm yüksekliğinde bir ortam olmalıdır (küf oluşumuna neden olabilir). Yumurtalar arasında 5-8cm boşluk bırakın. Substrat olarak vermikülit kullanın, çünkü nemin daha iyi tutulmasına yardımcı olur.
Yumurtaları orta büyüklükte bir tupper kutuya yerleştirebilirsiniz. Ne seçerseniz seçin, yumurtaları nemli bir substrat üzerine (Nemli substrat elinizde topaklanmalı fakat su damlamamalıdır.) yerleştirmelisiniz ve sıcaklığı 29.5-32.2°C arasında tutmalısınız.
Akvaryum ısıtıcısı ile yapılmış inkübatör sistemi:
Uromastyxler Kaç Yumurta Bırakır?
Uromastyx’ler, çiftleştikten yaklaşık 4-5 hafta sonra 8-20, en fazla 25 yumurta bırakırlar. Bu yumurtaların çıkması için yaklaşık 2-2.5 ay boyunca kuluçkaya yatırmanız gerekecektir. Ancak bazı yumurtalar döllenmemiş olabilir veya kuluçkadan sonra çıkmayabilir.
Yavru Uromastyx Nasıl Bakılır?
Yumurtadan çıktıktan hemen sonra yavrularınızı orta boy bir teraryuma yerleştirin. Bol miktarda doğranmış taze sebze ve yeşillik sağlayın. Ayrıca haftada birkaç kez içebilmeleri için çok sığ bir su kabı yerleştirin. Sıcaklıkların uygun olduğundan ve UVB kaynağı bulunduğundan emin olun.
Temel olarak, her şeyi yetişkin bir uromastyx için yapacağınız gibi kurun. Ancak yavruların ilk aylarında dekorasyon veya bitki eklemeye gerek yoktur. Zemin malzemesi olarak kağıt peçete kullanılmalıdır!
Saklanma alanlarını alanlarını eklerken gizlenme yerlerinin fazla olmasına dikkat edin. Gizlenme yerlerinin küçük olmalıdır, bu şekilde uromastyx’ler kendilerini güvende hissederler.
İlk 2-3 ay boyunca bazı yavruları aynı orta boy tankta bir arada tutabilirsiniz. Ardından, onları daha büyük bir alana taşıyın ve ayırın. Uromastyx’leri ayırarak, yemeleri ve sağlıklı bir şekilde büyümeleri için önemlidir (Rekabet durumunda aç kalanlara dikkat edin.). 4-5 Ay bitmeden zemin malzemesi olarak kağıt peçeteden başka bir şey kullanmayın.
Son:
Bu rehberde elimden geldiğince uromastyx’leri ele aldım fakat ne kadar detaylı hazırlamaya çalışsam da daha atladığım yazmadığın yerler de mevcut. Daha ileri düzey bilgiler ve sorunların çözümleri ile ilgili aşşağıda paylaştığım linkler size yardımcı olacaktır.
https://www.lizards101.com/complete-guide-to-uromastyx-diet-food-list-supplements/
https://www.lizards101.com/my-uromastyx-is-skinny-reasons-and-tips/
https://www.lizards101.com/uromastyx-health-issues-and-signs-of-sickness/
https://www.lizards101.com/what-can-uromastyx-eat-and-how-often-a-list-of-50-foods/
https://www.lizards101.com/why-is-my-uromastyx-not-pooping-reasons-and-tips/
Kaynaklar:
https://www.birdexoticsvet.com/uromastyx-care-guide
https://www.reptileadvisor.com/uromastyx-care/
https://reptifiles.com/uromastyx-care-sheet/
https://www.uromastyx.ca/care-guide/
https://reptula.com/topic/3211-uromastyx-ornata-bakımı/
https://www.lizards101.com/uromastyx-breeding-guide-101/
Uromastyx, iguanalara çok benzeyen bir cins olan agamid kertenkelelerin bir cinsidir. Afrika, Orta Doğu, Asya ve Hindistan'daki kurak çöllerden köken almaktadırlar. Uromastyx, Fas, Tunus, Sudan, Moritanya, Niger, Mısır, Yemen, İran ve birçok başka ülkede bulunabilirler. Uromastyx adı, "kuyruk" ve "kırbaç" anlamına gelen Antik Yunanca kelimelerden türetilmiştir. Bu, tüm uromastyx türlerine özgü kısa kalın dikenli kuyruğa atıfta bulunur.
En az 16 farklı uromastyx türü ve birçok alt tür ve çeşit vardır. En yaygın olarak beslenen türlerden ikisi Mali uromastyx ve Sahra uromastyx'idir.
GENEL ÖZELLİKLERİ
Uromastyx, birçok farklı şekil ve boyutta olabilir, tüm türlerin ortak birkaç özelliği vardır: iri gövdeleri, üçgen şekilli başları ve ikonik, 10-30 sıra dikenli pullardan oluşan kuyrukları. Yetişkin uromastyx genellikle 25-45cm uzunluğundadır. Mısır uromastyx, diğer türlerden daha büyüktür ve 75 cm uzunluğu aşabilir. Yavru uromastyxler 7-10 cm uzunluğundadır. Sahara uromastyx'leri turuncu veya parlak sarıdır, süslü uromastyx'ler mavi veya parlak yeşil renklere sahiptir. Mısır uromastyx'leri soluk renge sahiptir, ancak kişilikleri ve oldukça kolay evcilleştirilebilir olmalarıyla telafi edilir. Uromastyxler 15 ile 20 yıl arasında yaşarlar. Ömrü, uromastyx'in boyutuna ve çeşidine bağlıdır. Mısır uromastyx'leri 30 yıla kadar yaşayabilen en uzun ömürlü türdür. Uromastyx'ler, uysal sürüngenlerdir. Nadiren saldırırlar. Savunma amaçlı ısırabilir ve kuyruklarını savurabilirler. Erkek kertenkeleler, saha hakimiyetlerine dayalı olarak agresif davranabilirler, bu nedenle tek başlarına yaşamalıdır. Çoğu uromastyx sığınacak bir yer bulup saklanma eğilimindedir. Uromastyx ile ilgilenirken nazik davranışlar ve yavaş hareketler çok önemlidir. Uromastyx'in size güvenmesi biraz zaman alabilir. Onu elnizle tutmaya çalışmadan önce yeni ortama uyum sağlaması için biraz zaman vermek en iyisidir. Ona yem vermek, size alışmasına yardımcı olmanın harika bir yoludur. Unutmayın ki uromastyx kuyruğundan tutulmamalıdır, tüm vücudunun desteklenmesi gerekmektedir.
BESLENME
Su:
Uromastyx'ler neredeyse tüm suyunu besinlerinden alır. Bu nedenle çöl ortamına çok iyi uyum sağlarlar. İsteğe bağlı olarak su kabı bulundurabilirsiniz ancak su kabında su içmeyebilirler bu sizi endişelendirmesin. Bunun yerine, yeşiliklerini/yemeklerini vermeden önce üstüne su püskürtebilir veya yıkayabilirsiniz bu yöntemle su ihtiyaçlarını kolaylıkla karşılarlar. Uromastyx'inizin yeterince su almadığından endişe ediyorsanız, haftada bir veya iki kez burnunun üstüne su damlatarak içmeye teşvik edebilirsiniz. Suda bekletme, Uromastyx'inizin su ihityacını gidermesi için harika bir yoludur. Uromastyx'inizi haftada en az bir kez yaklaşık 15-20 dakika boyunca sığ bir su kabına yerleştirilmelidir bu onların hem su emmelerine hemde derinin değişmesine yardımcı olur.
Diyet:
Uromastyx'ler neredeyse tamamen vejetaryen bir diyetle sahiptir ancak bazen böcekleri de zevkle tüketirler. Uromastyx kertenkeleleri çoğunlukla otçuldur. Uromastyx'inizin tüketebileceği kadar yiyecek sunmaya ve yiyeceği sabahın erken saatlerinde vermeye özen gösterilmelidir. Farklı bir çok yiyecek çeşidi sunulmalıdır. Uromastyx'ler, özellikle yeni yiyecekler söz konusu olduğunda seçici olabilirler. Ayrıca, iştahları mevsime bağlıdır ve genellikle ilkbahar aylarında en çok yerler. Yiyeceklerini/öğününü büyük bir yem kabında sunmak zemininden uzak tutmaya yardımcı olacaktır. Kara lahana ve salata karışımı gibi yeşil yapraklı sebzeler uromastyx'in diyetinin yaklaşık %70'ini oluşturmalıdır. Salata yeşilliklerini: mısır, kabak, havuç, tatlı patates, salatalık, kabak ve yeşil biber gibi sebzelerle yapabilirsiniz. Sebzeleri çeşitlendirmek önemlidir ve tek bir yiyecek diyetin %20'sinden fazlasını oluşturmamalıdır. Sebzeleri kesip karıştırılmalı ve uromastyx'in onları kolayca görebilmesi için onları sığ bir tabakta sunulmalıdır. Kuş yemi (beyaz darı), kuru mercimek ve soyulmuş bezelye mükemmel protein kaynaklarıdır ve uromastyx'lerin favori yiyecekleri arasındadır. Arada bir ödül olarak meyve, yaban meyveleri, çiçekler ve ebegümeci veya dut yaprakları sunabilirsiniz. Bununla birlikte, bunlar günlük yiyecek alımının %10'unu geçmemelidir. Çoğu uromastyx türü için böcekler diyetlerinin bir parçası olmamalıdır. Sadece gereksiz olmamakla birlikte, aynı zamanda tehlikeli de olabilirler. Hayvansal proteinin fazla tüketilmesi bu otçullarda sık sık ciddi böbrek sorunlarına yol açarak onları rahatsız edebilir. Genel olarak yediklerine bakarsak:
•Kara Lahana
•Kaktüs Yaprağı
•Hardal Yeşillikleri
•Roka
•Bezelye Filizleri
•Havuç Yaprakları
•Ispanak
•Maydanoz
•Polen
•Karahindiba
•Marul
•Kabak
•Tatlı Patates
•Ebegümeci yaprakları
•Kuş Yemi (Beyaz Darı)
•Kuru Mercimek
•Soyulmuş Bezelye
•Yonca Filizleri
Örnek öğün:
Aşağıdaki linkten yiyebildiği ye yememesi gereken her şeye ulaşabilirsiniz.
https://www.thetortoisetable.org.uk/
Takviye:
Uromastyx'inizin ihtiyaç duyduğu tüm vitamin ve mineralleri aldığından emin olmak için bir kalsiyum takviyesi ve vitamin takviyesi gereklidir.
•Ayda bir veya iki kez vitamin takviyesi
•Haftada 5-7 gün D3'süz kalsiyum takviyesi
•Haftada 1 kez D3'lü kalsiyum takviyesi
Besleme Sıklığı:
Yavru uromastyx'ler günlük olarak beslenmelidir (ince ve küçük doğranmalıdır), yetişkinler ise haftanın minimum 5 günü beslenmelidir.
TERARYUM SEÇİMİ
Uromastyx'leri çeşitli türlerde kaplarda tutabilirsiniz. Sürüngen bakımı için özel olarak tasarlanmış ticari kaplar en iyi seçenektir, ancak cam akvaryumlar, plastik depolama kutuları ve hayvan tankları da kabul edilebilir. Sadece yaşam alanının güvenli bir kapa sahip olduğundan emin olunmalıdır. Uromastyx'ler kaçma eğiliminde değildirler, ancak diğer evcil hayvanların (özellikle kediler) ve diğer zarar verebilecek canlıların kaba girmesini önlemek önemlidir. Bununla birlikte, yalnız yaşıyorsanız, başka evcil hayvanınız yoksa ve en az 60cm ila 90cm yüksekliğinde kaplar kullanabilirsiniz. Büyük bir kap seçmek, uromastyx'inizin tank içinde farklı sıcak soğuk bölgelerin oluşması için önemlidir.
Uromastyx, aktif bir kertenkele değildir, bu nedenle birçok hobici, küçük kaplar kullanmaya çalışır. Bu genellikle iyi bir karar değildir, çünkü uromastyx'ler kap içerisinde sıcak soğuk alanlara ihtiyaç duyar, bunu da küçük kaplarda elde etmek zordur. Yavru uromastyx'lerde en az 2 metrekare alan sağlamanız gerekir, yetişkinlere ise yaklaşık 8 ila 10 metrekare alan gereklidir.Unutmayın ki uromastyx'ler birbirleri ile her zaman iyi geçinmezler. Erkeklerin çatışmalarını önlemek için ayrı kaplarda tutulmalıdır, ancak dişiler de her zaman barış içinde yaşamazlar.Hangi tür kabı seçerseniz seçin, sağlam ve kaçışa karşı güvende olduğundan emin olun. Ayrıca yoğun sıcağa dayanabilecek şekilde tasarlanmış olmalıdır.
TERARYUM KURULUMU
Yem Kabı:
Yem kabı seçimindeki tek önemli olan sığ bir kap kullanmaktır, derin kaplar hem yiyecekleri görmesini hemde yemesini zorlaştıracaktır.
Örnek yemek kabı:
Su Kabı:
Opsiyoneldir. Çöl ikliminde hayatta kaldığını düşünürsek doğrudan bir su kaynağına zorunluluk duymaz. Yediği yeşilliklerin üstüne su püskürtür servis ettiğimizde su problemi çözülecektir.
Güneşlenme Alanı:
Büyük kayaların, ısıtıcı lambanın, UVB lambanın olduğu bir alandır. Bu alanda sıcaklık 45-55°C derecelere kadar çıkmalıdır.
Güneşlenme alanındaki en yüksek kaya ısıtıcı lambaya ve UVB lambaya 30-40cm arasında bir yükseklikte olmalıdır. Uromastyx'ler kazmayı çok sevdikleri için güneşlenme kayasının/kayalarının altını kazmayı ve orada saklanmayı çok severler, bunlar göz önünde bulundurularak kaya/kayalar sabitlenmelidir. Eğer sabitleme yapmaz ise, uromastyx kayaların altında ezilebilir.
Saklanma Alanları:
Ilık bölgede taşlardan oluşmuş bir mağara veya hazır bir saklanma alanı kullanılmalıdır ve 32-38°C derece arasında olmalıdır. Genelde güneşlenme kayasının altına kurulur. Soğuk bölgede de aynı şekilde bir adet saklanma alanı yapılmalı ve bu bölge 27-29°C derece arasında olmalıdır.
Kazma Alanları:
Uromastyx'iniz için teraryumun bütün bir bölümü kazma alanıdır, her tarafı kazmak isteyeceklerdir bu kısımda önemli olan şey ağır materyalleri sabitleyip kazıldığında canlının üstüne düşüp ezilmesini önlemektir.
Örnek teraryumlar:
ZEMİN MALZEMELERİ
Uromastyx bakımı için çeşitli zemin malzemeleri kullanılabilir. Hiçbir zemin her durumda mükemmel değildir, bu nedenle hobiciler farklı zeminlerin avantajlarını ve dezavantajlarını değerlendirmeli ve kendi koşullarına en uygun seçimi yapmalıdır. Aşağıda, en popüler seçeneklerden birkaçını ele alacağız.
Kum:
Kuşkusuz uromastyx bakıcıları arasında en yaygın zemin kumdur ve vahşi ortamda bu kertenkelelerin yaşadığı zemine en çok benzeyen zemindir. Nem seviyesini düşük tutmaya yardımcı olur ve biraz kil veya toprak karıştırılırsa tünellerin yapılmasına olanak sağlar. Ancak, kum her zaman en iyi seçim değilir. Kumla ilişkilendirilen potansiyel bir sorun olan bağırsak tıkanıklığı, genellikle yavru uromastyx'ler için bir tehdittir. Uromastyx'inizi kum üzerinde beslemeyin! Yiyeceğe ulaşmaya çalışırken kum yutabilirler. Yemlik kullanmak ve yere düşen yiyecekleri temizlemek önemlidir. Uromastyx yavruları için kum zemin tercih edilmemelidir. Yavrular kum yutmaya daha yatkındır ve bağırsak tıkanıklığı ciddi sorunlar yaratabilir.
Yonca Pelletleri:
Uromastyx için uygun bir zemin oluşturur. Yonca pelletlerinin nemlenmesini önlemek çok önemlidir ve düzenli olarak değiştirmek biraz pahalı olabilir, ancak çoğu bakıcı kertenkelelerinin bunlara iyi uyum sağladığını gözlemlemiştir. Yonca pelletleri tamamen yenilebilir olduğundan bağırsak tıkanıkları konusunda endişelenmeniz gerekmez.
Kuş Yemi (Beyaz Darı):
Yonca pelletlerine benzer şekilde uromastyx'iniz tarafından yenilebilir (ve muhtemelen yenilecektir). Kuru tutulmalıdır. Sık sık etrafa dökülür ve düzenli olarak süpürülmesi gerekir, ancak tamamen yenilebilir olduğundan bağırsak tıkanıkları konusunda endişelenmeniz gerekmez. Islandığını fark etmezseniz çimlenen tohumları afiyetle yiyecektir.
Kağıt Peçete:
Bazı uromastyx bakıcıları kağıt peçeteleri tercih ederler. Bunlar güvenli, ekonomik ve düzenli olarak temizlemesi ve değiştirmesi kolaydır. Yavru uromastyx'ler için her zaman kağıt peçete kullanmalısınız. Büyüdüğünde kum kullanmaya geçebilirsiniz ve kağıt peçeteyi uyum ve karantina dönemi gibi bazı durumlarda iyi bir seçenek olabilir.
Gazete:
Uromastyx bakımı için ideal bir zemin değildir çünkü uromastyx'inizin bacakları kayabilir ve yürümekte zorlanır. Ayrıca tünellerin (saklanma alanlarının) yapılmasını engeller, bu nedenle uromastyx'inizin stresten kaçınması için birkaç harici bir saklanma yeri kullanılması gerekmektedir. Uyum ve karantina dönemi gibi bazı durumlarda iyi bir seçenek olabilir.
UROMASTYX'İN TIBBİ BAKIMI
Sık Karşılaşılan Hastalıklar:
•Yetersiz beslenme, ikincil besinsel hiperparatiroidizm (metabolik kemik hastalığı) dahil
•Susuzluk
•Üreme hastalıkları
•Deri değiştirme sorunları
•Bağırsak parazitleri
•Solunum veya göz enfeksiyonları
•Böbrek hastalığı
•Mesane taşları
Birçok hastalık yetersiz beslenme veya yetersiz barınma sonucu ortaya çıkar ve kolaylıkla önlenebilir
Yapılmaması gerekenler:
•Uromastyx'inizi başka bir sürüngen türü ile aynı kap içinde tutma.
•Kap içinde keskin kenarlar.
•Kap içinde Uromastyx'inize düşebilecek tehlikeli eşyalar.
•Evin içinde serbest dolaşım veya kedi, köpek veya diğer avcılarla etkileşim.
•Isıtma elemanları veya ışık kaynaklarıyla doğrudan temas.
•Aşırı sık dokunma.
•Küçük çocukların veya deneyimsiz insanların Uromastyx'inizi tutmasına izin verme.
•Hijyenik olmayan veya tozlu barınak.
•Kabın aşırı sıcak veya soğuk olmasına izin verme.
Özellikle ilk defa Uromastyx bakımı yapıyorsanız, sağlık sorunlarının belirtilerini tanımak benzersiz bir zorluk olabilir.
Gereken bakımı sağladığınızdan ve problemleri erken teşhis ettiğinizden emin olmanın en iyi yollarından biri, egzotik hayvan veterinerinizle düzenli kontroller yapmaktır.
ÜRETİM
Cinsiyet Ayrımı (Hemipenal Çıkıntı):
Cinsel olgunluğa ulaşıldığında, erkekler kuyruk ve dışkı bölgesinde hemipenal çıkıntı geliştirirler. Hemipenler, Uromastyx dahil kertenkelelerin üreme organlarıdır. Uromastyx'lerin iki tane hemipenesi vardır ve bunlar kuyruğun her iki yanında görülebilir. Bu yöntemi kullanmak için Uromastyx'inizi masanın üzerine koymalı ve kuyruğunu nazikçe arkadan yukarı doğru kaldırmalısınız. Kuyruğu yaklaşık 45 derece bir açıyla yukarı kaldırın ve kuyruğun tabanının her iki yanına bakın. Eğer bir erkeğiniz varsa, kuyruğun her iki yanında iki çıkıntı ve aralarında çukur göreceksiniz. Dişilerde ise çıkıntı olmayacak ve kuyruğun tabanı genellikle düz olacaktır.
Ayrıca kuyruğun arkasına bir el feneri yerleştirebilir ve bölgeyi inceleyebilirsiniz. Erkeklerde, kuyruğun her iki yanında hemipenlerini göreceksiniz. Dişilerde görmeyeceksiniz.
Uromastyx'ler cinsel olgunluğa ne zaman ulaşırlar?
Uromastyxler gerçekten yavaş büyüyen canlılardır ve cinsel olgunluğa ve yetişkinliğe ulaşmak uzun zaman alır. Çoğu uromastyx 3-4 yaşına geldiğinde cinsel olgunluğa ve yetişkinliğe ulaşır, bazıları ise 5 yıla kadar sürebilir.
Uromastyxler ne zaman ürerler?
Doğada, uromastyxl’er daha serin kış aylarında brumate olurlar ve ardından ilkbaharın başlarında (Mart'ın başlarında aktif hale gelirler ve üremeye ilgi gösterirler) Ev koşullarında ise, en iyi uygulama olarak uromastyxl’eri yaklaşık 2-3 ay boyunca brumate dönemine maruz bırakmak ve ardından normal koşullara geri dönmektir, uromastyx’leri üremeye hazırlar ve üremeye teşvik eder.
Brumasyon Dönemine Hazırlık ve Brumasyon Dönemi:
Brumasyon dönemi uromastyx'lerinizin üreme konusundaki ilgilerini büyük ölçüde artırır. Çoğu uromastyx, brumasyondan çıktıktan sonra birkaç hafta içinde üremeye hazır hale gelir.
Ancak, sadece olgun ve sağlıklı olan ve bir sonraki mevsimde üremeye hazır olan uromastyx'leri brumasyon dönemine alın. Canlınız zayıfsa veya herhangi bir hastalık belirtisi gösteriyorsa brumasyon dönemine sokmayın.
Uromastyx'leri brumasyon dönemine sokamak için, kasım ayının ortasından itibaren teraryumdaki sıcaklıkları yavaşça azaltmanız ve gün ışığı saatlerinin sayısını da azaltıp, yem verme miktarını azaltmalısınız.Hava soğuduğunda sindirim yavaş olabilir bu nedenle yemeği düzgün bir şekilde sindirebilmeleri için yaklaşık bir hafta süreyle yemek vermeyi bırakılmalı ve su ihtiyacı için küçük bir su kabını koyabilirsiniz.
Kasım ayının ortasından sonuna doğru, birkaç haftalık bir süre içinde (aniden değil) arka planda sıcaklıkları (23.8°C) civarına düşürmeye başlayın. Gece sıcaklığı 18-21°C’ye düşmelidir.
Birkaç hafta boyunca, yem vermeye devam ederken gündüz saatlerini 8-9 saat arasına düşürün ve ardından 6-7 saate düşürün. Aynı zamanda verdiğiniz yemi azaltın, ardından günde 6-7 saat güneş ışığına ulaştığınızda tamamen vermeyi bırakın. 6-7 saat ışık süresine ulaşana kadar her hafta 1-1.5 saat ışık(UVB,ısıtıcı) süresini azaltabilirsiniz. Brumasyon sona erdiğinde, aynı şekilde adım adım artırın.
Brumasyon başladığında,UVB ve ısıtcı lambayı yaklaşık olarak günde 3-4 saat açacak şekilde ayarlanmalı ve sıcaklık gün içinde 24.9°C geçmemelidir.
Brumasyon sırasında uromastyx'iniz birkaç gün arayla birkaç saatliğine ortaya çıkabilir - derin bir uykuda olmayacaklar. Sadece düşük sıcaklıklar ve yiyecek olmaması nedeniyle hareket etmek için daha az enerjiye sahip olacaklar. Her birkaç günde bir su kabını yenilenyin ve ağzına su damlatın. Birkaç günde bir durumlarını kontrol edin, (sağlıklı olduklarından emin olmak için)
Birkaç haftada bir, uromastyx'inizi suda bekletebilirsiniz, ancak onu tanka geri koymadan önce iyi bir şekilde kuruduğundan emin olun. Birkaç günde biraz yiyecek sunabilirsiniz, ancak fazla değil. Yiyecek sunarsanız, ısıtma lambası açık olmalıdır.
Soğuma dönemi Şubat sonuna kadar devam edebilir. Şubat sonuna doğru, sıcaklıkları artırmaya ve gün ışığı saatlerini 8-9'dan 12'ye ve ardından ilkbaharın sonlarına doğru 14'e çıkarmaya başlayın. Bu işlemi doğal bir fotoperiyodu taklit edecek şekilde yavaşça yapın. Nem seviyesini düşük tuttuğunuzdan emin olun (20-30%)! Aksi takdirde sağlık sorunlarına neden olabilir!
Brumasyonun Sonu ve Üreme Döneminin Başlangıcı:
Şubat sonuna doğru, ışık döngüsünü ve sıcaklıkları normale döndürmeniz gerekecektir. Bu zaman diliminde uromastyx'iniz daha aktif hale gelmeye başlayacaktır. Ayrıca yakında yemek yemeye de başlayacaklardır. Bu dönemde ne kadar aktif olursa aktiflik ile birlikte beslemeyi de arttırmalısınız.
Uromastyx'lerin brumasyondan tamamen çıkmaları için yaklaşık bir veya iki haftaya ihtiyaçları olacak. Sıcaklıkların doğru olduğundan emin olun, taze sebzeler ve yeşillikler sunun ve bunları kalsiyum ve multivitaminle kaplayın. Uromastyx'inizin yeteri kadar su aldığından emin olun.
Dişi uromastyx’inizin kilo kaybetmediğinden ve yumurtaları taşımaya hazır olduğundan emin olun. Eğer bir miktar kilo kaybettilerse, önce beslenmeye ve normal kiloya dönmeye odaklanın.
Üremeye başlamadan önce yaklaşık 3-4 hafta boyunca normal haline geri dönmelidir. Ve Dişinin sağlıklı, yem yiyor ve dışkı yapıyorsa üremeye alın.
Uromastyx Üremesi:
Yukarıda belirtildiği gibi, uromastyx üretimine brumasyonun sonundan birkaç hafta sonra, yani Mart'ın ortalarından sonlarına doğru başlayabilirsiniz. İkinci birleşmelerinden önce dişi ve erkeğin normal şekilde yem yemeye başladığından ve dişinin sağlıklı olduğundan ve kilo kaybetmediğinden emin olun.
Aynı türdeki uromastyx’leri eşleştirin (Melezleme yapmayın), çünkü melez yavrular hayatta kalamayabilir ve ciddi sağlık sorunları geliştirebilir.
Uromastyx üretmeye hazır olduğunuzda, bir erkeği bir dişiye tanıtın. Bir araya geldiklerinde, erkek dişinin etrafında dolaşacaktır. Üreme davranışları, sürterek bölgeyi işaretleme, hızlı baş sallama ve kovalama içerebilir. Eğer çiftleşmeye hazırsa, ona boyun kısmından ısırarak eşleşecektir. Ancak, bir dişi hazır değilse, ters dönecek ve sırt üstü yatacaktır.
Daha iyi bir dölleme şansına sahip olmak için birkaç çiftleştirme yapabilirsiniz, çifti birkaç güne kadar bir arada bırakın. Ancak bunu sadece teraryum yeterince büyükse yapın. Davranışlarını gözlemleyin, herhangi bir kavga veya erkeğin dişiyi strese soktuğunu fark ederseniz, hemen ayırın.
Bazı durumlarda, dişi çiftleşmeye o kadar isteksiz olabilir ki, bir erkek ile kavga eder. Onları hemen ayırmalı ve daha sonra tekrar denemeli veya başka bir erkek bulmalısınız. Dişiler, genellikle gebe olduktan sonra erkeklere karşı saldırgan hale gelirler.
Uromastyx Gebelik ve Yumurtlama İçin Hazırlık:
Uromastyx'leriniz bir kez çiftleştikten sonra veya daha iyi birkaç kez çiftleştikten sonra, erkekle dişiyi ayırın. Uromastyx'lerin çiftler halinde kalmalarına ihtiyacı yoktur ve herhangi bir bağlantı hissetmezler. Bundan sonra dişi uromastyx'i tek başına olmalıdır.
Dişi uromastyx'iniz yaklaşık 4-5 hafta boyunca yumurtaları bırakana kadar gebe (gravid) olacak. Büyük görünecek - karnı yanlara doğru uzayacak ve yumurtaların dış hatlarını göreceksiniz. Dişi uromastyx için bir yumurtlama kabı oluşturmalısınız, böylece yumurtaları oraya koyabilir. Bu kabı önceden hazırlayarak canlının önceden tanıması önemlidir.
Yumurtlama/yuva kutusu yapmak için büyük bir kutu kullanın (örneğin, içine girebileceği ve serbestçe dönebileceği bir ayakkabı kutusu gibi) ve alt taban için kum ve nemli vermikülit kullanın. Ayrıca, büyük bir girişi olan bir plastik kutu da kullanabilirsiniz. Ayrıca, üstten tırmanabileceği şekilde kapağı ikiye bölebilirsiniz.
5/1 oranında alt taban ve su kullanmalısınız (5 ölçek taban malzemesi 1 ölçek su). Karışım elinizde topaklanmalı ama su damlamamalıdır. Kutuyu, yumurtaları bırakmak için kazacağı 13-18 cm kadar alt tabanla doldurun.
Dişinin tüm yumurtaları bıraktığından emin olun, tamamen bitmiş ve daha fazla kazmadığınızdan emin olun. Bazen yumurta bağlanması olabilir. Bu durumda yumurtayı cerrahi olarak çıkartılması gerekebilir. En iyi yapılacak şey, dişiyi veterinerin yanına götürmek ve içinde herhangi bir şey kaldıysa görmek için bir X-ışını çektirmektir.
Yumurtalar bırakıldıktan sonra hemen çıkarmanız ve kuluçkaya yatırmanız gerekecektir. Yumurtaları taşırken, onları döndürmeyin, çünkü yumurta içindeki embriyoyu öldürebilirsiniz.
Yumurtaların İnkübasyonu(Kuluçka Dönemi):
Yumurtalar bırakıldığında, dikkatlice alın ve onları hazır bir kuluçka makinesine, aynı pozisyonda (döndürmeden) yerleştirin. Nem sağlamak için yumurtanın yaklaşık yarısını (yaklaşık olarak %50-60) alt tabana gömün.
Yumurtaların altına dokunmayacak şekilde fazla nemin altta oturabilmesi için en az 8 cm yüksekliğinde bir ortam olmalıdır (küf oluşumuna neden olabilir). Yumurtalar arasında 5-8cm boşluk bırakın. Substrat olarak vermikülit kullanın, çünkü nemin daha iyi tutulmasına yardımcı olur.
Yumurtaları orta büyüklükte bir tupper kutuya yerleştirebilirsiniz. Ne seçerseniz seçin, yumurtaları nemli bir substrat üzerine (Nemli substrat elinizde topaklanmalı fakat su damlamamalıdır.) yerleştirmelisiniz ve sıcaklığı 29.5-32.2°C arasında tutmalısınız.
Akvaryum ısıtıcısı ile yapılmış inkübatör sistemi:
Uromastyxler Kaç Yumurta Bırakır?
Uromastyx’ler, çiftleştikten yaklaşık 4-5 hafta sonra 8-20, en fazla 25 yumurta bırakırlar. Bu yumurtaların çıkması için yaklaşık 2-2.5 ay boyunca kuluçkaya yatırmanız gerekecektir. Ancak bazı yumurtalar döllenmemiş olabilir veya kuluçkadan sonra çıkmayabilir.
Yavru Uromastyx Nasıl Bakılır?
Yumurtadan çıktıktan hemen sonra yavrularınızı orta boy bir teraryuma yerleştirin. Bol miktarda doğranmış taze sebze ve yeşillik sağlayın. Ayrıca haftada birkaç kez içebilmeleri için çok sığ bir su kabı yerleştirin. Sıcaklıkların uygun olduğundan ve UVB kaynağı bulunduğundan emin olun.
Temel olarak, her şeyi yetişkin bir uromastyx için yapacağınız gibi kurun. Ancak yavruların ilk aylarında dekorasyon veya bitki eklemeye gerek yoktur. Zemin malzemesi olarak kağıt peçete kullanılmalıdır!
Saklanma alanlarını alanlarını eklerken gizlenme yerlerinin fazla olmasına dikkat edin. Gizlenme yerlerinin küçük olmalıdır, bu şekilde uromastyx’ler kendilerini güvende hissederler.
İlk 2-3 ay boyunca bazı yavruları aynı orta boy tankta bir arada tutabilirsiniz. Ardından, onları daha büyük bir alana taşıyın ve ayırın. Uromastyx’leri ayırarak, yemeleri ve sağlıklı bir şekilde büyümeleri için önemlidir (Rekabet durumunda aç kalanlara dikkat edin.). 4-5 Ay bitmeden zemin malzemesi olarak kağıt peçeteden başka bir şey kullanmayın.
Son:
Bu rehberde elimden geldiğince uromastyx’leri ele aldım fakat ne kadar detaylı hazırlamaya çalışsam da daha atladığım yazmadığın yerler de mevcut. Daha ileri düzey bilgiler ve sorunların çözümleri ile ilgili aşşağıda paylaştığım linkler size yardımcı olacaktır.
https://www.lizards101.com/complete-guide-to-uromastyx-diet-food-list-supplements/
https://www.lizards101.com/my-uromastyx-is-skinny-reasons-and-tips/
https://www.lizards101.com/uromastyx-health-issues-and-signs-of-sickness/
https://www.lizards101.com/what-can-uromastyx-eat-and-how-often-a-list-of-50-foods/
https://www.lizards101.com/why-is-my-uromastyx-not-pooping-reasons-and-tips/
Kaynaklar:
https://www.birdexoticsvet.com/uromastyx-care-guide
https://www.reptileadvisor.com/uromastyx-care/
https://reptifiles.com/uromastyx-care-sheet/
https://www.uromastyx.ca/care-guide/
https://reptula.com/topic/3211-uromastyx-ornata-bakımı/
https://www.lizards101.com/uromastyx-breeding-guide-101/
