Örümceklerde Stabilimentum Nedir?

araneae_macro

Minör
Üye
Katılım
10 May 2025
Mesajlar
132
Çözümler
28
Tepkime puanı
321
Stabilimentum örümcek dünyasının henüz tam olarak çözülememiş sırlarından birisidir. Bilim insanları bu konu üzerine sayısız hipotezler üretmektedirler dolayısıyla benim bu platformda bunların hepsini anlatmam pek mümkün değil. Bugün Stabilimentum'un ne olduğunu ve bu konu ile ilgili en güçlü hipotezleri anlatmaya çalışacağım.

Stabilimentum veya Türkçe'ye tam olarak çevirirsek "ağ süsü" dokumacı türlerde görülen bir yapıdır.Bu yapı örümcek ağında bir çok şekilde kendisini gösterebilir. Büyük X şeklinden tutun daireye, fermuar şeklinden tutun zikzak şekline kadar değişik şekilleri vardır ve direkt olarak örümceğin ailesi, cinsi ve türü ile bağlantısı bulunur. Bu yapılar Genellikle Araneidae ve Uloboridae familyalarında görülse de Tetragnathidae familyasındaki bazı türlerde bu yapıyı örerler.(Burada başka familyalar olabilir.). Stabilimenta'ya sahip örümcekler gün boyunca aktiftir ve ağlarını genellikle açıkta bırakırlar. Dahası, diğer örümcekler gibi ağlarını her gün yeniden örmezler. Daha önce söylediğim gibi stabilimentumun şekli örümceğin türü ile direkt bağlantılıdır. Bilim insanları sürekli deneme yanılma yoluyla gözlemler yaparak bu yapının işlevini çözmeye çalışmaktadırlar.
original.jpeg
original.jpeg

ㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤ©araneae_macro ㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤ©araneae_macro
Argiope bruennichi türünün ördüğü bir stabilimentum. Diğeri ise Uloborus walckenaerius türüne ait. Argiope türleri bu yapıyı ören en ünlü türlerdir ve üzerine sayısız çalışmalar yapılmıştır.

1-) AV ÇEKİM VE AVCI SAVUNMA HİPOTEZLERİ

Stabilimenta için birçok işlevsel hipotez öne sürülmüş olsa da, en yeni ve makul olan hipotezler av-çekim hipotezi ve avcı-savunma hipotezidir. İlginçtir ki her iki hipotez de stabilimentaların bazı hayvanlar tarafından görülebilen ışık dalga boylarını, (ultraviyole ışık da dahil olmak üzere) parlak bir yansımaya sahip olduğu gerçeğini kullanarak, stabilimentaların ağları hem avlar hem de avcılar için daha belirgin hale getiren görsel sinyaller olarak işlev gördüğünü savunmuştur. Dolayısıyla, örümcekler, avlarını ağlara çekerek, yapışkan ağların varlığını avcılara duyurarak veya avcıların dikkatini dağıtarak dikkat çekici stabilimentalar inşa etmekten faydalanırlar. Ancak, stabilimenta inşa etmek maliyetli olabilir çünkü stabilimentalar, avlarının ağlardan kaçınmak için kullanabilecekleri görsel ipuçları sağlar ve böylece ağ inşa edenin yiyecek arama verimliliğini azaltır. Ancak yırtıcılar da bu göze çarpan görsel sinyalleri algılayabilir. Bu nedenle, UV yansıtıcı stabilimenta ağları daha belirgin hale getiriyorsa, stabilimentaların istenmeyen görsel avcıları küre ağa çekerek bir örümceğin aleyhine de çalışabileceği varsayılabilir. Şimdi bununla alakalı yapılmış bir deneyi inceleyeceğiz. Bu deneyde Portia labiata ve Argiope versicolor türleri kullanılmıştır. Deney biraz uzun olduğu için özet geçmeye çalışacağım. Özel bir cam kaba alınan A.versicolor türlerine ağ örebilecekleri bir alan ayarlanmıştır ve aç bırakılan P.labiata örnekleri bu alana bırakılmıştır. Burada Portia sp. türünün kullanılmasının sebebi bu zıplayan örümceğin diğer örümcek türlerini avlamasının yanı sıra değişik senaryolarda değişik avlanma taktikleri uygulayabilmesidir. Bu da gözlemi kolaylaştıracaktır.

a-)Yırtıcı hayvan çekme testi

A. versicolor
'un ağda olup olmadığına bakılmaksızın, stabilimentalı ve stabilimentasız ağlar arasında seçim yapma şansı verildiğinde, P. labiata tüm beş ağ kombinasyonundaki tüm testlerde stabilimentalı ağları stabilimentasız olanlara tercih etti.

b-) A.versicolor'un varlığının yırtıcılar için ağların çekiciliği üzerindeki etkisi

A. versicolor
içeren ve içermeyen ağlar arasında seçim yapma şansı verildiğinde, P. labiata, A. versicolor içeren ağları, A. versicolor içermeyen ağları tercih ettikleri sıklıkla tercih etti.

Buradan da görüldüğü üzere Stabilimentum böcekleri kendisine çektiği gibi avcıları da kendisine çekerek ağ ören için sıkıntılı bir durum ortaya çıkmasına neden olabiliyor.



2-) KUŞLAR İÇİN UYARI LEVHASI OLARAK KULLANILMASI

Stabilimentum'a sahip örümceklerin genellikle gündüz türleri olması araştırmacıları düşündüren bir etken olmuştur. Gececil ve tenha yerlere ağ örmeyi tercih eden türlerde genellikle bu yapı bulunmaz. Bu da bizi diğer bir hipoteze götürüyor. Bu yapıyı örmeyi tercih eden örümcekler her gün ağlarına yenileme yapmadıkları için ağlarının yabancı cisimler tarafından bozulmasına engel olmaya çalışmış olabilirler. Thomas Eisner'ın yaptığı bir deneyde Stabilimenta'nın yapay eşdeğerleriyle donatılmış ağlar, kuşların uçtuğu erken sabah saatlerinde bozulmadan kalma eğilimindeyken, işaretsiz ağlarda yüksek oranda tahribat görülmüştür. Ayrıca Guam'da istilacı yılanların artık yaygın orman kuşlarının çoğunu yemiş olması ve gündüz örümceklerinin daha az ve daha küçük stabilimentalar ürettiğinin gözlemlenmiş olmasıdır.


image-4.png
Son iki resimdeki sahte olarak yerleştirilmiş stabilimentalar. (Eisner & Nowicki, 1983)


3-) AĞI SAĞLAMLAŞTIRMA

Bu görüş aralarında muhtemelen en az desteklenen görüşlerden bir tanesidir. Bunun sebebi ise bu yapıya sahip olmayan örümceklerin ağlarının da gayet sağlam olduğu görülüyor. Ayrıca örümcekler ağlarını sağlamlaştırmak için çok daha etkili yöntemler kullanırlar. Aşağıdaki şemada bir dokumacının ağının bölümlerini görebilirsiniz. Bu ağlar zaten çok incelikle tasarlanır ve ekstra bir sağlamlaştırmaya gerek duymaz.

1754852733127.png
(Römer L & Scheibel T, 2008)


4-KAMUFLAJ

Her stabilimentumun yapısı birbiriyle aynı kesinlikle değildir. Evet bu yapılar bazen yırtıcıları çekiyor ancak Cyclosa türleri buna çok garip bir çözüm bulmuştur. Ağlarına ölü böcek kalıntıları ekleyerek kendilerini neredeyse tamamen gizlerler. Aşağıdaki fotoğraflarda iki farklı Cyclosa türünü gözlemlemiştim. Burada ördükleri stabilimentumun yapısı net bir şekilde belli olmaktadır.

original.jpg

©araneae_macro

original.jpeg

©araneae_macro

Evet arkadaşlar size mümkün olduğunca bu yapıyı özet geçerek anlatmaya çalıştım. Belki de sadece ağlarını süslemek istiyorlardır ve bir amaca hizmet etmesine gerek yoktur :) Örümcekler gerçekten inanılmaz hayvanlar. Kim bilir daha hangi özelliklerini keşfedeceğiz.

--Bu Rehber karincaciftligim.com ve Kullanıcıları İçin Derlenmiştir. Hiçbir Şekilde Tarafıma Danışılmadan Kullanılamaz--


KAYNAKLAR


Stabilimenta attract unwelcome predators to orb-webs by Khee Seah and Daiqin Li

Spider web protection through visual advertising Thomas Eisner

askentomologists Stabilimentum
 
Moderatör tarafında düzenlendi:

0959kedi

Majör
Yardımsever
Tespit Uzmanı
Rehberkolik
Üye
Katılım
29 Şub 2024
Mesajlar
455
Çözümler
73
Tepkime puanı
710
Çok güzel bir yazı olmuş ellerinize sağlık.❤️

İlginç bir bilgi daha ekleyeyim, bazı Cyclosa türleri ağlarındaki kalıntılardan örümceği andıran büyük şekiller yapıyorlar, savunma için ağı sallayınca örümceğin bacakları hareket ediyormuş gibi gözüküyor. Sanki ağdaki örümcek çok daha büyük bir örümcekmiş gibi göstererek avcılardan korunuyor.
 
Üst