Sevgili hobiciler, beslediğimiz canlıların beslenmesi, koloni yapısı, sosyal yapıları, renkleri, boyutu ve fiziki özellikleri elbet ilgimizi çeker. Bende sizler için karınca yapısını (morfolojisini) tanıtacağım.
Morfoloji nedir: Biyolojide morfoloji, canlıların yapı ve biçimini inceleyen ve özel fiziksel özelliklerini (renk, şekil, doku, yapı) araştıran bilim dalıdır.
Karıncalarda morfoloji: karınca yapısında 3 temel bölge bulunmaktadır (kafa, göğüs, karın). Bu bölümlerde kendi içlerinde onlarca parçadan oluşur. Karıncaların yapısına bakarak onların alt familyalarını, cinslerini ve türlerini tespit ederiz.
Şimdi sizlere bu bölümleri daha detaylı bir şekilde tanıtıcağım.
Kafa (head): birbirine kaynaşmış yapıların (göz,anten,mandibular Palp vb.) toplamıyla oluşan vücudun 3 temel bölgesinden biridir.
Göğüs (thorax): Vücut parçalarının (bacaklar, kafa, abdomen vb.) bağlı olduğu vücudun ikinci bölgesidir.
Karın (Abdomen): segmentlerin birleşmesiyle oluşan ve mide, iğne, asit torbası gibi şeyleri barındıran, vücudun üçüncü temel bölgesidir.
Karıncalarda baş. Görme, kavrama, beslenme gibi ihtiyaçlarını karşıladıkları organlarla donatılmış bölümdür.
1. Eye (göz): karıncaların görmesine yarayan organdır.
2. Antennae (anten): Antenler 2 bölümden oluşur. Kolonin iletişimine yarayan organdır;
a. Scape: antenin ilk parçasını oluşturur, dişilerde erkek bireylere göre daha uzundur.
b. Funiculus: koni şeklinde parçaların birleşimiyle oluşur. Antenin ikinci bölümünü oluşturur.
3. Mandibles (mandibular): Karıncaların çevrelerini manipüle ettikleri uzantılar. Şekil, boyut ve diş yapısı bakımından son derece değişkendirler ve karınca taksonomisinde büyük öneme sahiptirler. diş yapısı. Her mandibulanın çiğneme kenarı genellikle bir dizi diş veya diş eti (kısa veya çok küçültülmüş dişler) veya her ikisinin bir karışımı ile donanmıştır ve bunlar genellikle çiğneme kenarını uzatır. Tek başına dişler veya diş ve dişlerin bir kombinasyonu varsa, mandibula dentattır. Kenarda sadece küçük dişler varsa, mandibula dişsizdir ve kenarda herhangi bir silahlanma yoksa dişsizdir.Bazı cinslerde, mandibulanın bazal kenarında dişler de bulunabilir, ancak çoğu durumda bu sınır silahsızdır. Bazı taksonlarda ayrıca mandibula üzerinde bir bazal lamel bulunur. Bu, mevcut olabilecek herhangi bir dişin proksimalinde, kenardan ince bir kütikül büyümesidir.
4. Clypeus: Çenenin arkasında, anten çıkıntılarının arasında olan kalkanımsı yapıdır. Çeşitli yapılarda gözlemlenebilir. clypeus'un orta kısmı, anten yuvalarının/ön karinaların veya lobların önünde bitebilir veya aralarında geriye doğru çıkıntı yapabilir. Bazı taksonlarda clypeus aşırı derecede küçülmüştür ve önden arkaya çok dardır, bu da anten yuvalarını başın ön kenarına çok yaklaştırır.
5. Ocelli: En fazla üç basit, tek yönlü göz, mevcut olduğunda (çoğu işçi karınca taksonunda yoktur) sefalik dorsumda bir üçgen içinde yer alır. Morfolojik olarak ön oselus, önlerin arka sınırını işaretler ve arka çift tepe üzerindedir.
6. Palp: Maksiller ve labiyal olarak iki farklı yapıda ve uzantıya sahip beslenme organı bir nevi dildir.
Karıncalarda göğüs. Kalp, yemek borusu gibi organların bulunduğu ve bacakların bağlı olduğu bölgedir.
1. Pronotum: Kafanın, sırta bağlandığı ve sırtaki ilk bölümdür.
2. Mesonotum spiracle: Gazların vücuda girip çıktığı nefes borusu sisteminin bir deliği.Yetişkin karıncaların vücudunun her iki yanında 9 veya 10 spiracles vardır.
3. Mesonotum: Pronotumdan sonra gelen ikinci tergittir.
4. Anepisternum: ilk abdominal segmentin tergiti olan propodeum hariç, uygun toraksın lateral skleritleri.
5. Propodeum (propodyum): ilk abdominal segmentin tergitidir. Göğüs kafesine hareketsiz bir şekilde kaynaşmıştır. Mesozomun arka bölümünün çoğunu oluşturur.
6. Propodeal spiracle: Propodeumun yan tarafında, morfolojik olarak ilk abdominal spiracle olan propodeal spiracle bulunur. Şekli, boyutu ve konumu değişkendir ve önemli taksonomik değeri vardır.
7. Metapleural gland: Metapleuron (metatoraksın plöronu), propodeum seviyesinin altında, mesozomun yan tarafında posteriorda bulunur. Metapleuron, hemen hemen tüm karıncalarda, metaplevral bez.
8. Katepisternum: Mesonotumun altında, ilk abdominal segmentin tergiti olan propodeum hariç, uygun toraksın lateral skleritleri.
Karıncalarda bacaklar. Göğüse bağlı parçalardan oluşan bacaklar yürüme, koşma ve kavrama gibi hareketleri sağlar.
Not: ön bacak=Protorasik orta bacak=Mezotorasik arka bacak=Metatorasik
1. Coxa (koksa): Herhangi bir bacağın ilk bağlantı bölümüdür. Bunlar bacaklara göre farklı isimler alır;
a. Prokoksa: Ön bacağın koksasıdır.
b. Mezokoksa: Orta bacağın koksasıdır.
c. Metakoksa: Arka bacağın koksasıdır.
2. Trochanter (Trokanter): Koksa ve femuru birbirine bağlayan herhangi bir bacağın ikinci segmentidir. Bunlar bacaklara göre farklı isimler alır;
a. Protrokanter: Ön bacağın trokanteridir.
b. Mezotrokanter: Orta bacağın trokanteridir.
c. Metatrokanter: Arka bacağın trokanteridir.
3. Femur (uyluk kemiği): Toraks ile eklemlenen bazal koksal segmentten itibaren sayılan üçüncü segmenti. Bunlar bacaklara göre farklı isimler alır;
a. Profemur: Ön bacağın uyluk kemiği
b. Mesofemur: Orta bacağın uyluk kemiği
c. Metafemur: Arka bacağın uyluk kemiği
4. Tibia (Kaval kemiği): Herhangi bir bacağın, göğüs kafesi ile eklemlenen bazal segmentten (koksa) itibaren sayılan dördüncü segmenti. Bunlar bacaklara göre farklı isimler alır;
a. Protibia: Ön bacağın kaval kemiği
b. Mesotibia: Orta bacağın kaval kemiği
c. Metatibia: Arka bacağın kaval kemiği
5. Tibia Spurs (tibial mahmuz): Her kaval kemiğin tepesinde bulunan bir veya iki tabanda yuvalanmış mahmuz.
6. Tarsus: Herhangi bir bacağın beş küçük apikal alt bölümü için toplu terim. Her bacağın ilk tarsal segmenti tibia ile eklem yapar ve basitarsus olarak adlandırılır. Bunlar bacaklara göre farklı isimler alır;
a. Protarsus: Ön bacağın tarsusu
b. Mesotarsus: Orta bacağın tarsusu
c. Metatarsus: Arka bacağın tarsusu
7. Tarsal claw (Tarsal pençe): bacağın beşinci sekmesi. Karıncanın tutunmasını, kavramasını sağlayan parçadır.
Karıncalarda abdomen. Mide, sosyal mide ve asit bezleri gibi organların olduğu, göğüse bağlı bölgedir.
1. Petiole: İkinci abdominal segment. Genellikle yaprak sapı, bir düğüm (nodiform) veya değişen şekil ve büyüklükte bir ölçek (skuamiform) şeklini alır, ancak bazı taksonlarda çok küçülebilir, sadece arkadan sarkabilen dar bir alt silindirik segment ile temsil edilebilir. gaster. Yaprak sapı ikinci karın spiraclesini taşır ve genellikle belirgin bir tergit ve çok daha küçük sternitten oluşur.
2. Postpetiole: Boyut olarak küçüldüğünde ve önündeki petiolden ve onun arkasındaki dördüncü abdominal segmentten belirgin şekilde ayrıldığında üçüncü abdominal parça denebilir.
3. Tergite: Bir segmentin üst skleriti. Tergit, basit düz veya kavisli bir levha olabilir veya bazı segmentlerde özelleştirilebilir veya alt bölümlere ayrılabilir. Karşılaştırmalı morfoloji açısından, her segment için bir tane olmak üzere, toraksın üç ataya ait dorsal plakasının her biri, notum olarak adlandırılır.
4. Gaster (mide): Abdomende bulunan şişkin bölüm.
Not: Gaster yapıları, petiole yapıları ve sayısı alt familyalara göre değişiklik gösterir. Yukarıdaki görselde 4 alt familyanın abdomen ve petiole yapısı görünmekte.
Formicinea: Bir adet görünür petiole sahiptir.
Myrmicinea: Görünür petiole ve postpetiole sahiptir.
Dolichoderinea: bir adet görünmez petiole sahiptir.
Ponerinea: bir adet görünür petiole sahiptir.
Her bir bilgi, altın değerindedir ve burda bir servet yatıyor. Umarım istediğiniz bilgiye ulaşmışsınızdır. Eğer sizlere yardımcı olabildiysem ne mutlu bana. Keyifli hobiler.
Görseller şahsıma aittir. İzinsiz kullanmayınız.
Kaynaklar: Antwiki, TDK
Morfoloji nedir: Biyolojide morfoloji, canlıların yapı ve biçimini inceleyen ve özel fiziksel özelliklerini (renk, şekil, doku, yapı) araştıran bilim dalıdır.
Karıncalarda morfoloji: karınca yapısında 3 temel bölge bulunmaktadır (kafa, göğüs, karın). Bu bölümlerde kendi içlerinde onlarca parçadan oluşur. Karıncaların yapısına bakarak onların alt familyalarını, cinslerini ve türlerini tespit ederiz.
Şimdi sizlere bu bölümleri daha detaylı bir şekilde tanıtıcağım.
Kafa (head): birbirine kaynaşmış yapıların (göz,anten,mandibular Palp vb.) toplamıyla oluşan vücudun 3 temel bölgesinden biridir.
Göğüs (thorax): Vücut parçalarının (bacaklar, kafa, abdomen vb.) bağlı olduğu vücudun ikinci bölgesidir.
Karın (Abdomen): segmentlerin birleşmesiyle oluşan ve mide, iğne, asit torbası gibi şeyleri barındıran, vücudun üçüncü temel bölgesidir.
Kafa (head)
Karıncalarda baş. Görme, kavrama, beslenme gibi ihtiyaçlarını karşıladıkları organlarla donatılmış bölümdür.1. Eye (göz): karıncaların görmesine yarayan organdır.
2. Antennae (anten): Antenler 2 bölümden oluşur. Kolonin iletişimine yarayan organdır;
a. Scape: antenin ilk parçasını oluşturur, dişilerde erkek bireylere göre daha uzundur.
b. Funiculus: koni şeklinde parçaların birleşimiyle oluşur. Antenin ikinci bölümünü oluşturur.
3. Mandibles (mandibular): Karıncaların çevrelerini manipüle ettikleri uzantılar. Şekil, boyut ve diş yapısı bakımından son derece değişkendirler ve karınca taksonomisinde büyük öneme sahiptirler. diş yapısı. Her mandibulanın çiğneme kenarı genellikle bir dizi diş veya diş eti (kısa veya çok küçültülmüş dişler) veya her ikisinin bir karışımı ile donanmıştır ve bunlar genellikle çiğneme kenarını uzatır. Tek başına dişler veya diş ve dişlerin bir kombinasyonu varsa, mandibula dentattır. Kenarda sadece küçük dişler varsa, mandibula dişsizdir ve kenarda herhangi bir silahlanma yoksa dişsizdir.Bazı cinslerde, mandibulanın bazal kenarında dişler de bulunabilir, ancak çoğu durumda bu sınır silahsızdır. Bazı taksonlarda ayrıca mandibula üzerinde bir bazal lamel bulunur. Bu, mevcut olabilecek herhangi bir dişin proksimalinde, kenardan ince bir kütikül büyümesidir.
4. Clypeus: Çenenin arkasında, anten çıkıntılarının arasında olan kalkanımsı yapıdır. Çeşitli yapılarda gözlemlenebilir. clypeus'un orta kısmı, anten yuvalarının/ön karinaların veya lobların önünde bitebilir veya aralarında geriye doğru çıkıntı yapabilir. Bazı taksonlarda clypeus aşırı derecede küçülmüştür ve önden arkaya çok dardır, bu da anten yuvalarını başın ön kenarına çok yaklaştırır.
5. Ocelli: En fazla üç basit, tek yönlü göz, mevcut olduğunda (çoğu işçi karınca taksonunda yoktur) sefalik dorsumda bir üçgen içinde yer alır. Morfolojik olarak ön oselus, önlerin arka sınırını işaretler ve arka çift tepe üzerindedir.
6. Palp: Maksiller ve labiyal olarak iki farklı yapıda ve uzantıya sahip beslenme organı bir nevi dildir.
Göğüs (mesosoma)
Karıncalarda göğüs. Kalp, yemek borusu gibi organların bulunduğu ve bacakların bağlı olduğu bölgedir.
1. Pronotum: Kafanın, sırta bağlandığı ve sırtaki ilk bölümdür.
2. Mesonotum spiracle: Gazların vücuda girip çıktığı nefes borusu sisteminin bir deliği.Yetişkin karıncaların vücudunun her iki yanında 9 veya 10 spiracles vardır.
3. Mesonotum: Pronotumdan sonra gelen ikinci tergittir.
4. Anepisternum: ilk abdominal segmentin tergiti olan propodeum hariç, uygun toraksın lateral skleritleri.
5. Propodeum (propodyum): ilk abdominal segmentin tergitidir. Göğüs kafesine hareketsiz bir şekilde kaynaşmıştır. Mesozomun arka bölümünün çoğunu oluşturur.
6. Propodeal spiracle: Propodeumun yan tarafında, morfolojik olarak ilk abdominal spiracle olan propodeal spiracle bulunur. Şekli, boyutu ve konumu değişkendir ve önemli taksonomik değeri vardır.
7. Metapleural gland: Metapleuron (metatoraksın plöronu), propodeum seviyesinin altında, mesozomun yan tarafında posteriorda bulunur. Metapleuron, hemen hemen tüm karıncalarda, metaplevral bez.
8. Katepisternum: Mesonotumun altında, ilk abdominal segmentin tergiti olan propodeum hariç, uygun toraksın lateral skleritleri.
Bacakalar (Legs)
Karıncalarda bacaklar. Göğüse bağlı parçalardan oluşan bacaklar yürüme, koşma ve kavrama gibi hareketleri sağlar.Not: ön bacak=Protorasik orta bacak=Mezotorasik arka bacak=Metatorasik
1. Coxa (koksa): Herhangi bir bacağın ilk bağlantı bölümüdür. Bunlar bacaklara göre farklı isimler alır;
a. Prokoksa: Ön bacağın koksasıdır.
b. Mezokoksa: Orta bacağın koksasıdır.
c. Metakoksa: Arka bacağın koksasıdır.
2. Trochanter (Trokanter): Koksa ve femuru birbirine bağlayan herhangi bir bacağın ikinci segmentidir. Bunlar bacaklara göre farklı isimler alır;
a. Protrokanter: Ön bacağın trokanteridir.
b. Mezotrokanter: Orta bacağın trokanteridir.
c. Metatrokanter: Arka bacağın trokanteridir.
3. Femur (uyluk kemiği): Toraks ile eklemlenen bazal koksal segmentten itibaren sayılan üçüncü segmenti. Bunlar bacaklara göre farklı isimler alır;
a. Profemur: Ön bacağın uyluk kemiği
b. Mesofemur: Orta bacağın uyluk kemiği
c. Metafemur: Arka bacağın uyluk kemiği
4. Tibia (Kaval kemiği): Herhangi bir bacağın, göğüs kafesi ile eklemlenen bazal segmentten (koksa) itibaren sayılan dördüncü segmenti. Bunlar bacaklara göre farklı isimler alır;
a. Protibia: Ön bacağın kaval kemiği
b. Mesotibia: Orta bacağın kaval kemiği
c. Metatibia: Arka bacağın kaval kemiği
5. Tibia Spurs (tibial mahmuz): Her kaval kemiğin tepesinde bulunan bir veya iki tabanda yuvalanmış mahmuz.
6. Tarsus: Herhangi bir bacağın beş küçük apikal alt bölümü için toplu terim. Her bacağın ilk tarsal segmenti tibia ile eklem yapar ve basitarsus olarak adlandırılır. Bunlar bacaklara göre farklı isimler alır;
a. Protarsus: Ön bacağın tarsusu
b. Mesotarsus: Orta bacağın tarsusu
c. Metatarsus: Arka bacağın tarsusu
7. Tarsal claw (Tarsal pençe): bacağın beşinci sekmesi. Karıncanın tutunmasını, kavramasını sağlayan parçadır.
Karın (Abdomen)
Karıncalarda abdomen. Mide, sosyal mide ve asit bezleri gibi organların olduğu, göğüse bağlı bölgedir.
1. Petiole: İkinci abdominal segment. Genellikle yaprak sapı, bir düğüm (nodiform) veya değişen şekil ve büyüklükte bir ölçek (skuamiform) şeklini alır, ancak bazı taksonlarda çok küçülebilir, sadece arkadan sarkabilen dar bir alt silindirik segment ile temsil edilebilir. gaster. Yaprak sapı ikinci karın spiraclesini taşır ve genellikle belirgin bir tergit ve çok daha küçük sternitten oluşur.
2. Postpetiole: Boyut olarak küçüldüğünde ve önündeki petiolden ve onun arkasındaki dördüncü abdominal segmentten belirgin şekilde ayrıldığında üçüncü abdominal parça denebilir.
3. Tergite: Bir segmentin üst skleriti. Tergit, basit düz veya kavisli bir levha olabilir veya bazı segmentlerde özelleştirilebilir veya alt bölümlere ayrılabilir. Karşılaştırmalı morfoloji açısından, her segment için bir tane olmak üzere, toraksın üç ataya ait dorsal plakasının her biri, notum olarak adlandırılır.
4. Gaster (mide): Abdomende bulunan şişkin bölüm.
Not: Gaster yapıları, petiole yapıları ve sayısı alt familyalara göre değişiklik gösterir. Yukarıdaki görselde 4 alt familyanın abdomen ve petiole yapısı görünmekte.
Formicinea: Bir adet görünür petiole sahiptir.
Myrmicinea: Görünür petiole ve postpetiole sahiptir.
Dolichoderinea: bir adet görünmez petiole sahiptir.
Ponerinea: bir adet görünür petiole sahiptir.
Her bir bilgi, altın değerindedir ve burda bir servet yatıyor. Umarım istediğiniz bilgiye ulaşmışsınızdır. Eğer sizlere yardımcı olabildiysem ne mutlu bana. Keyifli hobiler.
Görseller şahsıma aittir. İzinsiz kullanmayınız.
Kaynaklar: Antwiki, TDK
Hazırlayan: Yusuf Yaman (Antlantis)
