Merhaba dostlar, vakit buldukça hoşuma giden ve karınca faunasıyla ilgili olan haberleri/yayımları derleyip paylaşmak istiyorum. İlk olarak Leptothorax kutteri türünün Türkiye'deki kaydı ile ilgili bir konu açmak istedim. Bu gelişme 2 yıl önce yaşandı. Ama forumdaki "Türkiye'de Kayda Alınmış Karınca Türleri" listemizde de bu tür eksik. @PRS.macro 'nun izni ile bu tarz konular açtıkça listeyi güncelleyeceğim.
Öncelikle "Inquiline/Inquilinism" teriminin ne olduğunu açıklayalım:
-Karıncalarda Inquilinism kalıcı parazitizm olarak tanımlanabilir, ancak bu ilişkiyi parazitizmden ayıran farklar mevcut. Çünkü tanım gereği parazitler konak tür üzerinde zararlı bir etkiye sahiptirler, inquilinlerin ise bunu yaptığı doğrulanmamıştır. Inquiline'ler, ev sahibi koloniyle barış içinde yaşar.
-Inquiline türlerin bir çoğu işçiye sahip değildir. İşçisiz inquiline'lerde, kraliçeler besin için tamamen ev sahiplerine bağımlıdır ve yumurtaları ev sahibi işçiler tarafından bakılır, olgunlaşana kadar büyütülür.
-İşçili olan türlerde ise yumurta bakımı, yiyecek arama, yuva savunması gibi günlük görevler yine ev sahibi işçiler tarafından yapılır.
Bugün ele alacağımız Leptothorax kutteri türü de işçisiz inquiline bir türdür. Tek konakçı türü olan Leptothorax acervorum'un yuvalarında yaşar.
Konakçı karıncalar arasında az sayıdaki inquiline kraliçelerini tespit etmek genellikle zordur. Bu nedenle, inquilinlerin oluşumu ve dağılımı hakkındaki bilgiler eksiktir. Bu yüzden inquiline türlerle ilgili bulgular önem taşımaktadır. Leptothorax kutteri türü, Türkiye'nin doğu ve kuzey lokalitesinde iki defa görülmüştür.
Türkiye karınca faunasının araştırılması sırasında, çok küçük kraliçeler, dişi eşeyler ve pupalar içeren iki L. acervorum kolonisi bulundu.
1 - Bir yuva, bir dealate kraliçe(kanatlarını kaybetmiş) ve üç adet kanatlı dişi eşey ile birlikte, 12.08.2012 tarihinde Şavşat, Arsiyan Yaylası'nda bir taşın altında bulundu.
2 - Tek kanada sahip dişinin bulunduğu diğer koloni, 24.08.2013 tarihinde Mesudiye, Arıkmusa Köyü , çürümüş bir çam ağacı gövdesinde bulunmuştur. Koloni morfolojik olarak anormal bir erkek de içeriyordu.
Şekil 1. Leptothorax acervorum yuvasında inquiline karınca Leptothorax kutteri'nin bulunduğu Arsiyan Yaylası.
Şekil 2. Leptothorax acervorum yuvasında inquiline karınca Leptothorax kutteri'nin bulunduğu Arıkmusa Köyü.
Şekil 3. Arıkmusa Köyü, Türkiye'den inquiline karınca Leptothorax kutteri'nin dişi eşeyi.------------- Şekil 4. Arsiyan Yaylası'ndan Leptothorax kutteri dişi eşeyinin kafasının önden görünüşü, Türkiye.
Şekil 5-6. Marek Borowiec tarafından gayet iyi kaliteli çekilmiş, Polonya'da bulunan Leptothorax kutteri örneği. Karşılaştırma yapabilmeniz adına ilk fotoğrafı ters çevirdim.
Bulunan örnekler incelendi, ölçümleri yapıldı, karşılaştırıldı ve Türkiye'de bulunan spesimenlerin, daha önce yapılan morfolojik tanımlara uyduğu tespit edildi. Kafa şekli ve mezosoma genişliği gibi uyuşmazlıkların farklı alatelerden ve biraz farklı metodolojiden kaynaklanıyor olabileceği öne sürüldü.
Mesudiye Arıkmusa Köyü'ndeki kolonide bulunan erkek, daha önce bildirilen L. acervorum, L. kutteri ve diğer inquiline erkeklerinden çarpıcı bir şekilde farklıydı. Petiole ve postpetiole'de, tetratojik(doğuştan gelen bozukluk, kusur) bir soruna sahip olduğu düşünülmüştür. Oldukça tuhaf, şişirilmiş bir petiole yapısına sahiptir.
Şekil 7. Teratolojik erkek, dişi bir alate ile birlikte bulundu. Arıkmusa Köyü, Leptothorax kutteri.
Leptothorax acervorum, en geniş doğal coğrafi dağılıma sahip iki karınca türünden biridir ve bu nedenle inquilinizmin tekrar tekrar evrimleşmesi şaşırtıcı değildir. "Morfolojik olarak anormal erkeklerin" aslında normal erkek olduğunun ortaya çıkması durumunda, Türkiye'deki örneklerin yeni bir türe ait olduğu hipotezi değerlendirilecektir. Şu anda tek bir erkeğin deforme olmuş bir L. kutteri olduğu düşünülüyor.
İlk olarak Almanya'nın Nürnberg kenti yakınlarındaki kuru bir çam ormanından tanımlanan bu tür, daha sonra Fransa'daki Massif Central, Alpler, İskandinavya ve Finlandiya'daki çeşitli bölgelerden, Estonya, Kuzey Rusya'da Karelya ve Nenets Özerk Okrugu ve Polonya'da görülmüştür.
Türkiye'deki bu tespit, bu türün yayılış alanını büyük ölçüde arttırmıştır. Coğrafi olarak en yakın popülasyonun Güneydoğu Polonya'da bulunduğu bu türün yayılış alanı, Türkiye'deki örneklerin bulunmasıyla 1600 km kuzeybatısından daha fazla genişletmektedir.
Leptothorax yuvalarında bulunan diğer inquilinler de şaşırtıcı derecede geniş bir yelpazeye sahip görünmektedir: Aslen Fransız ve İsviçre Alpleri ile İskandinavya'dan bilinen L. goesswaldi, Doğu Kazakistan'da belgelenmiştir ve ilk olarak New Hampshire, New Brunswick ve Québec'ten tanımlanan L. wilsoni kıtanın diğer tarafında, Montana, Alberta ve Alaska'da da bulunmuştur.
L. kutteri'nin bulunması, Türkiye'den bildirilen sosyal parazit türler listesine bir yenisini daha eklemiştir. Leptothorax'ın ait olduğu Crematogastrini kabilesi içinde, şimdiye kadar birkaç köleci karınca vardı. Örneğin, Harpagoxenus sublaevis ve daha önce Chalepoxenus ve Myrmoxenus olarak adlandırılan birkaç Temnothorax türü. Ancak hiçbir inquiline yoktu.
Bu kabile dışında, Türkiye'den "nihai sosyal parazit" olarak adlandırılan:
-Teleutomyrmex seiferti (şu an Tetramorium seiferti olarak sinonimleştirilmiştir),
-Tetramorium atratulum (eski adıyla Anergates atratulus),
-Plagiolepis ampeloni,
-Plagiolepis xene,
türleri mevcuttur. Muhtemelen daha fazla araştırma ülkemizdeki nadir inquiline popülasyonları ortaya çıkartacaktır. Olağanüstü biyolojik çeşitliliğe sahip bir ülkemiz var, kıymetini bilelim...
Arkadaşlar bu yayımlar, "bilimsel jargonlara" göre yazılmıştır ve çok fazla terminolojik terim içermektedir. Bu yüzden cümleleri kendim değiştirerek yazdım. Farklı kaynakları da harmanlayarak bir yazı hazırladım. Umarım hatalı bir çeviri yapmamışımdır. İyi forumlar.
