Güncel iNaturalist Tartışması - iNaturalist, Google ve Üretken Yapay Zeka

0959kedi

Majör
Yardımsever
Tespit Uzmanı
Rehberkolik
Üye
Katılım
29 Şub 2024
Mesajlar
412
Çözümler
65
Tepkime puanı
621
iNaturalist kullananların dikkatine, maalesef eğer iNaturalist yönetimi geri adım atmazsa çok önemli büyük hesaplar dahil birçok hesabı kaybedebiliriz(hesap silinince gözlemler, yorumlar ve tanımlamalar gidiyor). Site moderatörlerinden bile hesaplarını silmek isteyenler var. Gündemdeki bu konudan sizi de haberdar etmek ve fikirlerinizi almak istiyorum.

Bu konuyu iNaturalist kullanan kişilerin okumasını istiyorum. iNaturalist'i ilk kez duyan kişiler bu konu hakkında fikir belirtirken(iNaturalist kullanmıyorum ama...) şeklinde belirtse daha iyi olur. Bu yazı iNaturalist kullanıcılarına yönelik, yazı iNaturalist'i bildiğiniz varsayılarak yazılmış bir yazı ve iNaturalist'in ne olduğunu uzun uzun anlatmadım. O yüzden zaten bilen kullanan kişilerin görmesi daha önemli.

Buraya yazmadan önce konu hakkında iNaturalist'te bir gönderi yaptım, burada o gönderide yazdıklarımı direkt aktaracağım. İyi okumalar.
Yazı: https://www.inaturalist.org/journal/a0959kedi/113307


Güncel iNaturalist Tartışması - iNaturalist, Google ve GenAI​

Bundan nasıl haberim olduğunu ve tartışmaları kronolojik sırayla anlatmak istiyorum. Yazıda tabii kendi fikirlerimden bahsedeceğim, bunu okursanız yorumlarda kendi fikirlerinizi belirtirseniz mutlu olurum.

9 Haziran 2025'de iNaturalist'in resmi X (Twitter) hesabı @Googleorg hesabından atılmış bir gönderiyi retweetledi ve "Google.org programı için seçilen organizasyonlardan biri oldukları için çok heyecanlı olduklarını" söyledi.
resim_2025-06-14_003023582.png

Googleorg'un gönderisinde verilen bağlantıya gidildiğinde ve iNaturalist kısmına bakıldığında ise konu hakkında yardımcı olmayan hatta akıllarda daha da fazla soru işareti bırakan şu ifade vardı: "iNaturalist, binlerce tanımlama açıklamasını doğal dil açıklamalarına dönüştürerek biyolojik çeşitlilik verilerini zenginleştiriyor."
resim_2025-06-14_003053331.png

Tabii ki insanlar endişeliydi ve yanıtlarda tepki veriyorlardı. Öncesinde hiçbir açıklama yapılmaksızın böyle bir tweet atılmıştı.

10 Haziran'da benim de olayı öğrenmemin sebebi olan iNatForum gönderisi atıldı. Başlığı "What is this - iNaturalist and generative AI?" olan gönderi şu anda 385 gönderi içeriyor(bu yazıyı yazdığım sırada oradan 111 gönderiyi okudum, daha okumaya da devam edicem) ve daha da gönderiler atılmaya devam ediyor. Bunu öğrenen şaşırmış kullanıcıların tahminleri, tartışması, görüşleri bence okunmaya değer.

Böyle bir konuda hiçbir açıklama yapmamış olan iNat aşırı güçlü şekilde karşı çıkılınca ve hesaplarını sileceklerini söyleyen insanlar fazla olunca 11 Haziran'da açıklama için bir "iNaturalist receives grant to improve species suggestions" adlı bir blog gönderisi yayınladı. Konuyu öğrenmek için tabii ki bu gönderiyi okumanızı tavsiye ediyorum.

Geç kalan açıklamaya göre olaylar ben dahil birçok kişinin korktuğu kadar kötü değil.

iNaturalist, kullanıcıların tanımlama hakkında yaptığı yorumları kullanarak tanımlama önerirken karşımıza tanım önerileri çıkaran sisteme neden o türü önerdiğini de ekleyecek. Yani yapay zeka artık sadece "şu türler olabilir" şeklinde öneri göstermeyecek neden o tür olabileceğini, diğer türlerle farklarını da söyleyecek ve bunu kullanırken kullanıcıların yaptığı yorumları kullanacak. Şu şekilde:
resim_2025-06-14_003228443.png

Bu şekilde minimal bir kullanımı olacak olması şahsen beni rahatlattı. Hala desteklemiyorum ama en azından korktuğum kadar kötü değilmiş.
Evet bu özellik o taksonların ayrımlarını bilmeyen/uygulamayı yeni kullanmaya başlayan kullanıcılar için faydalı olacaktır ancak diğer insanlar gibi benim de hoşuma gitmedi. Ben tür ayrımlarını bilgili İNSANLARA sorarak, kitap makale kurcalayarak öğreniyor ve öğrenmeye çalışıyorum ve her zaman doğru yolun bu olduğunu düşünüyorum. Bu özellik bence sadece insanları bu doğru ve eğlenceli öğrenme sürecinden uzaklaştırmakla ve tembelliğe itmekle kalmaz aynı zamanda yapay zekanın yanlış bilgi verebilecek(ve muhtemelen verecek) olması insanların tür ayrımlarını yanlış öğrenmesine sebep olabilir ve olacaktır.

Tamam yapay zekanın bunları yazmak için kullanıcıların bu konudaki yorumlarını kullanacak olması yanlış bilgi riskini azaltacak daha iyi bir şey ama yine de yanlış bilgi verebilir, tembelliğe itebilir ve daha birçok soru işareti olan konu var.
Ama kullanıcılar bu açıklama yazılarına geribildirimde bulunabilecek yani insanların en çok karşı çıkma sebebi olan yanlış bilgi problemi konusunda şahsen benim içim daha rahatladı.

Ee ama hakkında az bilgi olan, uzmanların kontrol etmesi ile tanımlanabilecek taksonlarda yapay zeka ne diyecek?? Tanımlama için yorumlarda yazarların izni ve rızası olmadan makale ve kitaplardan kesitler yazıyor, kullanıyor, tartışıyoruz. Yapay zeka bu ayrım yazısını yazmak için bizim yorumda bahsettiğimiz kaynaklardan bilgi verecek ama kaynak göstermeyecek, bu yazarlar için haksızlık olmaz mı? gibi gibi daha birçok kafa karıştıran, cevaplanması gereken soru işareti var.

Eee peki Google ne alaka? Google bu işin neresinde??

Google iNaturalist'e bu iş için 1.5 milyon dolar bağışladı ve Google personeli bu iş için iNaturalist personellerine danışmanlık yapacak/önerilerde bulunacak.

iNaturalist gibi aşırı faydalı kâr amacı gütmeyen bir kuruluş ve açık kaynak platformun Google gibi bir şirketle GenAI(üretken yapay zeka) konusunda aynı cümlede geçmesi mutluluk verici değil. Ancak bunun bir bağış olduğunu, Google'ın bu konuda sadece önerilerde bulunacağını, iNaturalist verilerinin Google ile paylaşılmayacağını söyledikleri için güvenmek istiyorum. iNaturalist harika insanlarla dolu harika bir platform ve daha önce yalan söylediğini yanıltıcı davrandığını görmediğim, zamanla sürekli platformlarını geliştirmeye çalıştıklarını gördüğüm için içimden sözlerinde duracaklarına inanmak geliyor. Harita konusunda Google Maps'den ve sitenin bazı yerlerindeki arama çubukları için Google'ın arama sisteminden faydalandıklarını biliyoruz, bu konuda da Google'dan gerçekten bir bağış ve sadece öneriler(teknoloji konusunda olur herhalde) alacağını, emir almayacağını umuyorum ve inanmak istiyorum.

vee iNatForumdaki gönderide bir kullanıcı(SockyNoob) başka bence güzel bir konuya değinmiş ondan da bahsetmek istiyorum. 1.5 milyon dolar aslında(sanırım) düşük bir miktar. iNaturalist'in 2023'de yayınladığı rapora göre 6 aylık zaman diliminde (1 Temmuz 2023'den 31 Aralık 2023'e) iNaturalist sadece siteyi ayakta tutmaya 1 milyon dolar harcamış. Diğer 6 ayda da buna yakın harcamıştır diye tahmin edeceksek 1.5 milyon dolar siteyi açık tutmanın 1 yıllık ücretini dahi karşılamıyor. Yani 1.5 milyon dolar bağış aldı ama "1.5 milyon dolar almış Google ne derse yapar artık" demeye yetecek bir para değil anladığım kadarıyla. 1.5 milyon dolar bu yeni özelliği yapmaya yeter mi hiçbir fikrim yok bilgili olduğum bir alan değil.

Önce düzgün bir açıklama yapsalar bence daha az tepki alacakları bir konuyu kullanıcılar böyle berbat bir şekilde(hiçbir açıklama olmadan bir retweetle) öğrendiği için, düzgün açıklamaya geç kaldığı için, işin içinde Google olduğu için aşırı büyük tepki aldı.
İnsanlar kullanmayı bırakıyor, çok büyük ve önemli hesaplar kullanmaya devam etmek konusunda tereddütte olduklarını veya hesaplarını sileceklerini söylüyor. Bir hesap silindiğinde ne oluyor? Silinen hesabın tüm gözlemleri, yorumları ve tanımlamaları yok oluyor, tanımlayıp araştırma sınıfı yaptığı gözlemler(başka tanımlayıcı yoksa) tekrardan tanımlama gerekli seviyesine düşüyor. Büyük, önemli hesaplara sahip insanların hesaplarını silmek istemesi iNaturalist'in geleceği için aşırı kötü bir durum ve büyük bir darbe. iNatForumdaki konuya gelen mesajlardan birinde yapılan bir oylamaya göre oylamaya katılan 131 kişiden %54'ü (71 kişi) hesaplarını silecek veya aktif olarak kullanmayı bırakacak. Bu, platformun geleceği için çok kötü ve endişe verici bir durum. Umarım hemen geri adım atarlar.

Sadece kullanıcılardan değil site yöneticilerinden de büyük olumsuz tepki ve eleştiriler aldı iNaturalist. iNatForum'da, blog gönderisinin altında, Reddit'te, X'te gelen tepkilere dayanamayıp geri adım atacaklarını umuyorum. Bu kadar fazla kişinin hesabını silmedi çok büyük bir darbe olur ve umarım yaşanmaz. Bu kadar kullanıcı feda etmeye değecek bir özellik kesinlikle değil, hemen geri adım atmalarını umuyorum.

iNaturalist, Google ve üretken yapay zeka kelimelerini bir arada duyunca, iNatForum'da açıklama yapılmadan önceki mesajları ve endişeleri okuyunca ben bile hesabımı silsem mi diye düşündüm ancak durum açıklanınca korktuğum gibi olmadığını anladım. İstemeyeceğim bir durum ama bence hesap silmeye değecek kadar büyük ve endişe verici değil. Bu benim fikrim. Sizin de fikirlerinizi duymaktan mutluluk duyarım. Yorumlarda kendi fikirlerinizi belirtmekten çekinmeyin. Bu gündemi kendi fikirlerimi belirterek, felaket tellallığı yapmadan, iyi tarafından bakarak anlatmaya çalıştım. Umarım bu yazı işinize yaramıştır.

iNaturalist bu yılın sonunda kadar çalışan bir demo oluşturma hedefleri olduğunu, ilerleme oldukça bize söyleyeceklerini, eğer sistem korkulduğu gibi çok sorunlu, yanlış bilgilerle dolu olursa bununla devam etmeyeceklerini söyledi. Ayrıca demo çıktığı zaman iyi mi görmek için kullanıcı testine sunulacak.

Ben bu konu hakkında diğer herkesin olduğu kadar endişeli değilim. Kullanıcı demosu, kullanıcı mesajları ile eğitilecek olması, kullanıcıların yazıların doğruluğu hakkında geri bildirim yapabilecek olması, sorunlu olursa hayata geçirilmeyeceğini/kalkacağını söylemeleri içimi rahatlattı. Kullanıcıların tepkisi çok büyük ve umarım iNaturalist geri adım atar. Bekleyip göreceğiz.

Siz ne düşünüyorsunuz?

Blog gönderisi:
iNatForum konusu:
X gönderisi(yorumlarda daha da açıklamalar yaptılar):
Bluesky hesapları(orada da açıklama yaptılar):

Çeşitli kullanıcıların konu hakkında açtığı günlük gönderileri:
 

0959kedi

Majör
Yardımsever
Tespit Uzmanı
Rehberkolik
Üye
Katılım
29 Şub 2024
Mesajlar
412
Çözümler
65
Tepkime puanı
621
Bu yazıyı yazdığımdan beri gelişmeler oldu. Gelişmeleri öğrenip yakında size de ileteceğim.
 
Üst