Herkese merhaba! Hem birçok Lasius'lara meraklı arkadaşlarımızın hem de tür tespiti sürecini merak eden arkadaşlarımızın seveceği bir rehber ile bugün karşınızdayım.
Bundan yaklaşık aşağı yukarı 1 ay önce bir parazitik Lasius prensesi buldum ve kendisini üniversiteye yollamak için kolonyada saklıyorum. Bugün prensesin makro görüntülerini çektim ve türünü tespit etmeye çalıştım. Size de bu süreci bilgilendirici ve eğlenceli olacağını düşündüğüm için paylaşmak istedim.
1. Tür Tespiti İçin Gerekli Bölgelerin Araştırılması
Öncelikle tür tespiti girişiminde bulunmadan önce tür tespiti sırasında ihtiyacınız olacak görüntüleri elde etmelisiniz. Bu görüntülerin anlaşılırlığı ve yeterliliği büyük önem taşımaktadır. Bir süre Lasius'larla haşır neşir olduğum için ihtiyacım olan bölgeleri biliyordum. Siz de tür tespitine başlamadan önce neye ihtiyacınız olduğunu öğrenmeyi unutmayın. İşte ihtiyacım olan şeyler;
-Antennal scapes kıllanma görüntüsü
-Funiculus segment boyutları ve şekillerinin görüntüsü
-Hind tibia kıllanma görüntüsü
-Abdomen birinci gastral tergit kıllanma görüntüsü
-Petiole kazınım miktarı görüntüsü
-Petiole üzerindeki kıllanma görüntüsü
-Thorax kıllanma görüntüsü
-Hind tibia şekil görüntüsü
-Genel kraliçe renklenmesi
2. Gerekli Görüntülerin Elde Edilmesi
Fena olmayan bir lens, mikroskop veya kamera ile bu görüntüleri elde edebilirsiniz.
-Genel kraliçe renklenmesinin görüntüsü:
-Antennal scapes ve funiculus görüntüsü:
-Hind tibia kıllanmasının ve şeklinin görüntüsü:
-Abdomen birinci gastral tergit kıllanması, petiole kazınım şekli ve petiole üstü kıllanma görüntüsü:
-Thorax kıllanma görüntüsü:
3. Tür Tespiti
Gerekli bilgileri elde ettiğimize göre tür tespitine başlayabiliriz. 🤓
Öncelikle elimizdeki parazitik güncel ID key verilerin büyük çoğunluğu, işçiler üzerinedir. Seifert kraliçe ID keylerine de sahip olduğu için onlardan da sıklıkla faydalanacağız. İşçiler, morfolojik olarak kraliçelerle büyük oranda benzerlik içerdiği için faydalanabiliriz. Nerelerde farklılaştıklarını, aynı olduklarını incelemek için keyleri inceleyip kraliçeler üzerinde test etmek gerekiyor. Bu şekilde kullanışlı bir yöntem kullanılabilir.
1. Birinci gastral tergitinin tamamı erekte kıllarla kaplı. Petiole da sığ kazınım mevcut. Lasius bicornis elendi.
Bulduğum kraliçe:
Lasius bicornis:
2. Scapesin dorsal(üst açıdan) kıllar yokken hind tibia(arka tibia)'da kıllanma mevcut. Lasius mixtus elendi.
Scapes:
(Bu veriler Seifert'in 1988'deki çalışmasındandır ve kıllanma miktarı değişkenlik gösterebilir.)
Lasius mixtus:
(Kaynak: iNaturalist "arianr")
✅ İşçi keylerinin kraliçeye çok benzediğinden bahsetmiştim. Keyde tibia üzerinde hiç erekte kıl olmadığını belirtir ancak kraliçede 1-2 tane mevcut. Bu da kraliçenin işçiye benzemeye meyilli olduğu örneklerinden bir tanesi.
3. Arka açıdan petiole hafif kazınmış, konkav; dorsal zirve konvekstir. Bu da derin kazınmış türlerin olamayacağını gösteriyor(Lasius bicornis ve Lasius citrinus) -L.citrinus Türkiye'de bulunmuyor-
4. Dorsal zirve truncate veya zirvede hafifçe kazınmıştır.
5. Birinci gasral tergitin üst açıdan kıllanması sık ve kısa kıllarla kaplı. Aynı zamanda hafif işlenmiş(microsculpture) yapı, hafifçe mat veya parlak. Lasius nitidigaster elendi. L.nitidigaster, birinci gastral tergitinde uzun kıllara sahiptir.
Lasius nitidigaster:
(Kaynak: iNaturalist "ahoobiystfromturkiye")
Abdomendeki ve thoraxtaki uzun kılları fark etmiş olmalısınız. Bizim spesimenimizde kıllar uzun değil, daha çok "appressed" şeklindedir.
6. Lasius viehmeyeri ihtimalini değerlendirmemiz gerekirse L.viehmeyeri antennal scapus ve hind tibia üzerindeki bir sürü erekte kılla tanınır ancak benim spesimenimde scapeslerde dik kıllar olmadığını görebilirsiniz.
7.. Hind tibia orta derece geniş ve çok düzleşmemiş. Antennal scapus orta derece düzlenmiş. Gastral tergitinde sık kıllanma mevcut. Petiole şekli paralel veya dikdörtgen değil. Hind tibia eliptik(Collingwood 1979) değil. Lasius meridionalis elendi.
Lasius meridionalis:
(Kaynak: iNaturalist "Max Devis")
8. Lasius distingeundus ve Lasius balcanicus ise hind tibianın üzerinde genellikle 10'dan az dik kıllarla veya hiç olmaması ile karakterizedir. Lasius distinguendus/balcanicus çiftinde sığ petiole görmek nadirdir. Hind tibia'nında bu çiftin sahip olduğundan çok daha kıllı olması bu seçenekleri de eliyor. Sebepleri dahs detaylı bir şekilde tespit sonucunda incelenecektir.
4. Tespit Sonucu: Lasius umbratus
Kıllı/kılsız antennal scapus, hind tibia'da 10'dan fazla erekte kıl, uyumlu petiole kazınımı, benzer kıllanma. Bu prenses bir "Lasius umbratus" prensesi.
Lasius distinguendus
Lasius balcanicus
Lasius umbratus📌
Lasius umbratus'un daha sığ bir kazınıma çoğunlukla sahip olduğunu görebilirsiniz. Hind tibia ve petiole kazınımı, bu iki çift türün(benzerliklerinden dolayı genelde böyle kabul edilirler) olmadığı sonucuna varabiliriz.
Bulduğum kraliçe:
Lasius umbratus:
(Kaynak: iNaturalist ''Max Devis'')
"Hind tibia >10 kıl = Lasius umbratus, <10 kıl = Lasius distinguendus/umbratus(genellikle)"
Lasius balcanicus:
Lasius distinguendus:
(Kaynak: iNaturalist ''bakosadam_antsite'')
Özet
Bugün bu yazıda, bir spesimenin türünü tespit ederken izlenmesi gereken adımları, süreçleri bir yandan anlatmaya bir yandan bulduğum prensesi tespit etmeye çalıştım. Verilerin ne kadar değişkenlik gösterebileceği ve verilerin değerlendirilmesinin ne kadar zor olduğunu görebilirsiniz. Tespit'e katkıda bulunduğu için de Max Devis'e teşekkürler.
Kaynak(lar):
Key to Lasius species of the subgenus Chthonolasius of Greece - AntWiki https://share.google/wPapPhcxSSRT0t0Rc
www.inaturalist.org
Bundan yaklaşık aşağı yukarı 1 ay önce bir parazitik Lasius prensesi buldum ve kendisini üniversiteye yollamak için kolonyada saklıyorum. Bugün prensesin makro görüntülerini çektim ve türünü tespit etmeye çalıştım. Size de bu süreci bilgilendirici ve eğlenceli olacağını düşündüğüm için paylaşmak istedim.
1. Tür Tespiti İçin Gerekli Bölgelerin Araştırılması
Öncelikle tür tespiti girişiminde bulunmadan önce tür tespiti sırasında ihtiyacınız olacak görüntüleri elde etmelisiniz. Bu görüntülerin anlaşılırlığı ve yeterliliği büyük önem taşımaktadır. Bir süre Lasius'larla haşır neşir olduğum için ihtiyacım olan bölgeleri biliyordum. Siz de tür tespitine başlamadan önce neye ihtiyacınız olduğunu öğrenmeyi unutmayın. İşte ihtiyacım olan şeyler;
-Antennal scapes kıllanma görüntüsü
-Funiculus segment boyutları ve şekillerinin görüntüsü
-Hind tibia kıllanma görüntüsü
-Abdomen birinci gastral tergit kıllanma görüntüsü
-Petiole kazınım miktarı görüntüsü
-Petiole üzerindeki kıllanma görüntüsü
-Thorax kıllanma görüntüsü
-Hind tibia şekil görüntüsü
-Genel kraliçe renklenmesi
2. Gerekli Görüntülerin Elde Edilmesi
Fena olmayan bir lens, mikroskop veya kamera ile bu görüntüleri elde edebilirsiniz.
-Genel kraliçe renklenmesinin görüntüsü:
-Antennal scapes ve funiculus görüntüsü:
-Hind tibia kıllanmasının ve şeklinin görüntüsü:
-Abdomen birinci gastral tergit kıllanması, petiole kazınım şekli ve petiole üstü kıllanma görüntüsü:
-Thorax kıllanma görüntüsü:
3. Tür Tespiti
Gerekli bilgileri elde ettiğimize göre tür tespitine başlayabiliriz. 🤓
Öncelikle elimizdeki parazitik güncel ID key verilerin büyük çoğunluğu, işçiler üzerinedir. Seifert kraliçe ID keylerine de sahip olduğu için onlardan da sıklıkla faydalanacağız. İşçiler, morfolojik olarak kraliçelerle büyük oranda benzerlik içerdiği için faydalanabiliriz. Nerelerde farklılaştıklarını, aynı olduklarını incelemek için keyleri inceleyip kraliçeler üzerinde test etmek gerekiyor. Bu şekilde kullanışlı bir yöntem kullanılabilir.
1. Birinci gastral tergitinin tamamı erekte kıllarla kaplı. Petiole da sığ kazınım mevcut. Lasius bicornis elendi.
Bulduğum kraliçe:
Lasius bicornis:
2. Scapesin dorsal(üst açıdan) kıllar yokken hind tibia(arka tibia)'da kıllanma mevcut. Lasius mixtus elendi.
Scapes:
(Bu veriler Seifert'in 1988'deki çalışmasındandır ve kıllanma miktarı değişkenlik gösterebilir.)
Lasius mixtus:
(Kaynak: iNaturalist "arianr")
✅ İşçi keylerinin kraliçeye çok benzediğinden bahsetmiştim. Keyde tibia üzerinde hiç erekte kıl olmadığını belirtir ancak kraliçede 1-2 tane mevcut. Bu da kraliçenin işçiye benzemeye meyilli olduğu örneklerinden bir tanesi.
3. Arka açıdan petiole hafif kazınmış, konkav; dorsal zirve konvekstir. Bu da derin kazınmış türlerin olamayacağını gösteriyor(Lasius bicornis ve Lasius citrinus) -L.citrinus Türkiye'de bulunmuyor-
4. Dorsal zirve truncate veya zirvede hafifçe kazınmıştır.
5. Birinci gasral tergitin üst açıdan kıllanması sık ve kısa kıllarla kaplı. Aynı zamanda hafif işlenmiş(microsculpture) yapı, hafifçe mat veya parlak. Lasius nitidigaster elendi. L.nitidigaster, birinci gastral tergitinde uzun kıllara sahiptir.
Lasius nitidigaster:
(Kaynak: iNaturalist "ahoobiystfromturkiye")
Abdomendeki ve thoraxtaki uzun kılları fark etmiş olmalısınız. Bizim spesimenimizde kıllar uzun değil, daha çok "appressed" şeklindedir.
6. Lasius viehmeyeri ihtimalini değerlendirmemiz gerekirse L.viehmeyeri antennal scapus ve hind tibia üzerindeki bir sürü erekte kılla tanınır ancak benim spesimenimde scapeslerde dik kıllar olmadığını görebilirsiniz.
7.. Hind tibia orta derece geniş ve çok düzleşmemiş. Antennal scapus orta derece düzlenmiş. Gastral tergitinde sık kıllanma mevcut. Petiole şekli paralel veya dikdörtgen değil. Hind tibia eliptik(Collingwood 1979) değil. Lasius meridionalis elendi.
Lasius meridionalis:
(Kaynak: iNaturalist "Max Devis")
8. Lasius distingeundus ve Lasius balcanicus ise hind tibianın üzerinde genellikle 10'dan az dik kıllarla veya hiç olmaması ile karakterizedir. Lasius distinguendus/balcanicus çiftinde sığ petiole görmek nadirdir. Hind tibia'nında bu çiftin sahip olduğundan çok daha kıllı olması bu seçenekleri de eliyor. Sebepleri dahs detaylı bir şekilde tespit sonucunda incelenecektir.
4. Tespit Sonucu: Lasius umbratus
Kıllı/kılsız antennal scapus, hind tibia'da 10'dan fazla erekte kıl, uyumlu petiole kazınımı, benzer kıllanma. Bu prenses bir "Lasius umbratus" prensesi.
Lasius distinguendus
Lasius balcanicus
Lasius umbratus📌
Lasius umbratus'un daha sığ bir kazınıma çoğunlukla sahip olduğunu görebilirsiniz. Hind tibia ve petiole kazınımı, bu iki çift türün(benzerliklerinden dolayı genelde böyle kabul edilirler) olmadığı sonucuna varabiliriz.
Bulduğum kraliçe:
Lasius umbratus:
(Kaynak: iNaturalist ''Max Devis'')
"Hind tibia >10 kıl = Lasius umbratus, <10 kıl = Lasius distinguendus/umbratus(genellikle)"
Lasius balcanicus:
Lasius distinguendus:
(Kaynak: iNaturalist ''bakosadam_antsite'')
Özet
Bugün bu yazıda, bir spesimenin türünü tespit ederken izlenmesi gereken adımları, süreçleri bir yandan anlatmaya bir yandan bulduğum prensesi tespit etmeye çalıştım. Verilerin ne kadar değişkenlik gösterebileceği ve verilerin değerlendirilmesinin ne kadar zor olduğunu görebilirsiniz. Tespit'e katkıda bulunduğu için de Max Devis'e teşekkürler.
Kaynak(lar):
Key to Lasius species of the subgenus Chthonolasius of Greece - AntWiki https://share.google/wPapPhcxSSRT0t0Rc
iNaturalist
iNaturalist is a social network for naturalists! Record your observations of plants and animals, share them with friends and researchers, and learn about the natural world.
www.inaturalist.org
Moderatör tarafında düzenlendi:
