- Katılım
- 11 Ocak 2022
- Mesajlar
- 1,248
- Çözümler
- 67
- Tepkime puanı
- 1,275
Agamidae
Agama agama
Agama agama
Fotoğraf: Prof. Dr. Ahmet KARATAŞ
Coğrafi Dağılım
Keler ailesi (Agamidae) ülkemizde dağılım gösterse de bu türü sadece Afrika'da, Sahra’nın güneyinde kalan bölümünde (zoocoğrafik açıdan Etiyopya Bölgesi) görebiliriz.
Habitat
Savannalar, çöller, dağlar, ormanlar ve hatta Sahra’nın güneyindeki şehir bölgelerinde bulunurlar.
Karakteristik Özellikler ve Yaşam Süresi
Agama kertenkelesi, beyaz alt kısmı, bej-kahverengi sırt, arka bacaklar ve kuyruğu ile karakterize edilir. Orta kısmında hafif daha açık bir şerit ve bu şeridin yanında altı ila yedi koyu leke bulunur. Cinsiyetler arasında bazı cinsel dimorfik özellikler vardır. Alt rütbeli erkekler, dişiler ve ergenler zeytin yeşili bir başa sahiptir. Baskın erkeğin karakteristik özellikleri mavi bir vücut ile sarı kuyruk ve baştır. A. agama büyük bir kafa,
vücuttan uzun bir kuyruk, iyi gelişmiş kulak açıklıkları ve göz kapaklarına sahiptir. Bu kertenkele ayrıca acrodont, heterodont dişlere sahiptir. Hem kavrama için olan kaniniform kesici dişlere hem de ezmek için olan molariform yanak dişlerine sahiptir. Erkek kertenkelelerin maksimum boyutu yirmi beş santimetre ve dişi kertenkelelerin boyutu yirmi santimetredir (Harris 1964).
Bu sürüngenlerin ortalama yaşam süresi yaklaşık 10 yıl civarındadır ancak 20 yıldan daha uzun süre yaşayabilirler.
Üreme
Dişiler cinsel olgunluğa on dört ile on sekiz ay arasında ulaşırlar, erkekler ise iki yılın sonunda olgunlaşırlar.
A. agama, yağışlı mevsim sırasında ürer, ancak sürekli yağışın olduğu bölgelerde neredeyse yıl boyunca üreme yeteneğine sahiptir (Porter et al. 1983).
Erkek, dişinin arkasından ve başını sallayarak ona yaklaşır. Eğer dişi kabul ederse, sırtını kambur yapar ve kuyruğunu ve başını yükseltir. Erkek, dişinin yanına yürüyerek boynunu kavrar ve bacağını dişinin sırtına koyar, kloakalarını bir araya getirmek ve kuyruğunu dişinin kloakasına sokmak için 90 derece döner. Sağ ya da sol hemipenisi (yan konumuna bağlı olarak) yerleştirir. Bu çiftleşme ritüeli genellikle bir ila iki dakika sürer. Ardından dişi kaçar ve birkaç dakika sonra erkek de gider (Harris 1964).
Dişi, burun ve pençeleriyle kazdığı bir deliğe yumurtalarını bırakır. Delik yaklaşık beş santimetre derinliğindedir ve güneşe neredeyse tüm gün maruz kalan kumlu, ıslak,
nemli toprakta ve ot veya otlarla örtülmüş bir alanda bulunur. Yuvaya bırakılan yumurta sayısı genellikle beş ila yedi adet arasındadır.
A. agama, termoregülasyonlu bir embriyo türüdür ve bu nedenle tüm erkekler 29 derecede, tüm dişiler ise 26 ile 27 santigrat arasında olur (Crews et al. 1983).
Yumurtalar sekiz ila on hafta içinde çatlar. Yavruların boyu, 3.7 ile 3.8 santimetre, burun-anüs uzunluğu artı 7.5 santimetre kuyruk uzunluğunda olur. Yavrular
neredeyse hemen taş, kum, bitki ve böcek yemeye başlarlar. Genç bireyler ilk iki ay boyunca yalnız yaşarlar ve dört ay sonra dominant bir erkek ile birlikte gregarious bir grup içinde yaşamaya başlarlar. Birkaç dişi ve bazı alt rütbeli genç erkekler bulunur.
Dominant erkeğin sahip olduğu bölgede çiftleşme üstünlüğü vardır. Bir alt rütbeli erkek veya davetsiz bir misafir, dişileriyle çiftleşmeye çalışırsa bir mücadele veya kavga ortaya çıkar. Erkekler, bölge sahibi olmak için lideri olmayan bir bölge sahiplenmeli ya da var olan lideri alt ederek bölgeyi sahiplenmelidir (Harris1964).
Beslenme Alışkanlığı
Agama agama genellikle böcekçil bir beslenme alışkanlığına sahiptir, ancak küçük memeliler, küçük sürüngenler ve çiçekler, otlar ve meyveler gibi bitkisel gıdaları tükettiği
de bilinmektedir. Beslenmeleri genellikle karıncalar, çekirgeler, böcekler ve termitler gibi canlılardan oluşur (Harris 1964).
A. agama, bekleyerek avlanan bir yırtıcı türdür (Crews et al., 1983). Bitkilerin içinde, kaya çıkıntılarının altında veya gölgede otururlar ve bir böcek veya küçük memeli yanlarından geçene kadar beklerler. Ardından avlarını kovalarlar.
Avlarını yakalamak için, ucu mukoza bezleriyle kaplı bir dil kullanırlar. Bu, kertenkeleye karıncalar ve termitler gibi küçük avları tutma konusunda yardımcı olur.
Davranış
Kızıl başlı agamalar gündüzcüldür. Bu, gece uyudukları ve gündüz aktif oldukları anlamına gelir. Gün içinde hava çok sıcak hale gelirse, bir veya iki saat kadar uyumaları muhtemeldir.
Günlerini sıcak güneşin altında güneşlenerek veya avlanarak geçirirler.
Baskın erkekler “lider” olarak adlandırılır ve son derece bölgesel olabilirler.
Diğer erkeklerle bölgeleri için rekabet ederler ancak, sosyal canlılardır. Grupları genellikle bir lider erkek ve yaklaşık 6 diğer bireyden (alt rütbeli erkekler ve dişiler) oluşur.
Alt rütbeli erkekler, lider agama kertenkelesi ile yaptıkları mücadeleyi kazanırlarsa “baskın erkek”, yani “lider” olurlar.
Ayrıca, kendi gruplarını başka bir bölgede kurmak için kendi gruplarını terk ederlerse, yeni bir koloninin lider erkeği olabilirler.
Erkekler genellikle bölgelerinin merkezini, agama kertenkelelerinin toplandığı bir nesne ile işaretlerler. Bu, genellikle bir kaya veya ağaç olur.
Kızıl başlı agamalar, insanlara karşı saldırgan değildirler, ancak ilk kez elde tutulduklarında biraz heyecanlı olabilirler. Düzenli bir şekilde ele alınırlarsa oldukça uysallaşabilirler.
Bu sürüngenler zehirli değillerdir. Yani, yeni evcil agamanız sizi ısırırsa, etkilenen bölgeyi sadece ılık su ve sabunla yıkayın ve herhangi bir enfeksiyon belirtisi var mı diye kontrol edin.
Esaret Altında Bakım
Kızıl başlı agamalar aktif, sosyal bir türdür ve kuru iklimi severler. Bakmayı düşünüyorsanız bu gibi birçok faktörü göz önünde bulundurmanız gerekir.
Sosyal canlılar oldukları için, tek bir tane yerine birden fazla canlı bakmak en iyi tercih olacaktır. İdeal olarak, üçlü gruplar halinde bakılmalıdırlar.
Bir erkek ve iki dişi (“trio” yani “üçlü” olarak adlandırılır) olarak bakmak en kolay olanıdır. Bu şekilde erkeklerin baskın gelme anlaşmazlıklarının önüne geçilebilir.
Teraryum Boyutu
Agama kertenkeleleri vivaryum içinde bakılmalıdır. Geniş alanı severler. Bu nedenle ne kadar büyük alan sağlarsanız o kadar iyidir.
Eğer bu kertenkeleyi sahiplenmeyi düşünüyorsanız, vivaryum en az 60cm*90cm boyutunda olmalıdır. İki veya üç yetişkin agama kertenkelesi, en az 100 gallonluk bir alanda
tutulmalıdır (yaklaşık 378 litre).
Eğer üretim düşünüyorsanız yavruları 20 galonluk (yaklaşık 75 litre) bir alanda tutmalısınız.
Vivaryumda, yükseklikten daha fazla zemin alanının olması daha önemlidir. Bu nedenle Agamalarınıza mümkün olduğunca fazla gezinme alanı sağlamaya çalışın.
Aydınlatma
Agamaların bir güneşlenme lambası, bir UVB ve bir sürüngen lambası olmalıdır. Bu noktada amaç, mümkün olduğunca doğal gün ışığını taklit etmektir.
Işıkları gündüz 12 saat boyunca açık tutup gece 12 saat boyunca kapatabilirsiniz.
Sıcaklık ve Nem
Agama kertenkeleleri ekzotermiktir (soğuk kanlıdırlar). Yani hayatta kalmak için vücut sıcaklıklarını düzenlerken çevrelerinden ısıya ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle, ışığın yanı sıra bu sürüngenlerin yaşam alanlarında ısıya da ihtiyaçları
vardır.
Ortam sıcaklığı 27°C ila 30°C arasında olmalıdır. Ayrıca yaklaşık 32°C olan bir güneşlenme alanı oluşturmalısınız.
Sıcaklığı sabit tutmak için ısıtıcı ped kullanmak faydalı olacaktır. Agama kertenkelesini yakabileceği için ısıtıcı kayalardan kaçının.
Geceleri ise ortam sıcaklığı 24°C civarına düşebilir.
Nem seviyesini %40 ila %60 arasında tutmaya çalışın. Bunu takip etmek için bir higrometre kullanın ve yaşam alanının çok nemli olmamasını sağlayın.
Zemin Malzemesi ve Dekor
Agamaların yaşam alanının zemini tahta parçaları, kum, öğütülmüş malç veya hindistan cevizi kabukları ile kaplanmalıdır. Temizliği kolaylaştırmak adına kağıt vb.
malzemeler de kullanılabilir.
Saklanma yerlerini sever. Bu nedenle en az üç küçük saklanma noktası sağlamaya çalışın.
Saklanma yerleri çok lüks olmak zorunda değil. Hatta sadece küçük karton kutular bile kullanabilir ya da taş, kil gibi saklanma yerleri satın alabilirsiniz.
Agamalar ayrıca keşfetmek ve tırmanmak için kayaları ve dalları da sever.
Temizlik
Zemin malzemesini üç-dört ayda bir tamamen değiştirmeniz iyi olacaktır (Tabi ki de bu sıklık zemin malzemesine göre değişkenlik gösterir). Elbette isteğe bağlı daha sık değişim yapabilirsiniz. Daha hijyenik bir ortam için, günlük olarak
da üstünkörü temizlik yapabilirsiniz. En azından yenilmeyen yemleri, artıkları temizlemeniz gerekir.
Beslenme
Agamalar etçil canlılardır. Bu yüzden, mümkün olduğunca yüksek kaliteli protein tüketmeleri gerekir. Un kurdu, çekirge ve Morio kurtları hem ulaşılması kolay, hem de besin değerleri açısından uygun bir diyet oluşturur. Donmuş pinky gibi besinler ise bazı zamanlarda ödüllendirme gibi verilebilir. Ayrıca çekirge ve kurtları kalsiyum ve multivitamin tozlarına
bulayabilirsiniz. Haftada 2 veya 3 kez beslenmeleri uygundur.
Vivaryum içerisine bir kap su koymayı da unutmayın. Her zaman temiz ve taze su sağlamak için günlük olarak suyu yenilemeyi ve kabı temizlemeyi unutmayın.
Handling
Agresif canlılar değildirler fakat bazen çok rahatsız edildiklerinde strese girip zıplayabilirler. Özellikle ilk sahiplendiğinizde çok fazla handling önerilmez. Birbirinize
alışmak için sabır ve zaman gerekir.
Sağlık Problemleri
Genellikle çok sağlık sorununa maruz kalmazlar fakat yaşlandıkça MBD (Metabolic Bone Disease) oluşabilir. Bunu önlemek adına D vitamini ve UVB lamba edinmelisiniz.
Üretim
Bu canlıları üretmek çok karmaşık değildir. En kolay şekilde, bir erkeği en az bir dişi ile aynı vivaryum/teraryumda içerisinde bir araya getirmek gerekir.
Yazımızda bahsedilen erkeklerin kavga etme durumunu göz önüne aldığımızda, birden fazla erkeği bir araya getirmekten kaçınılmalıdır.
Dişi ve erkeği özellikle ilkbaharda bir araya getirmek günler uzadığı için daha iyi olacaktır.
Dişiler hamilelik döneminde yeterli miktarda kalsiyum almalıdır. Bu yüzden kalsiyum takviyelerini tedarik etmelisiniz. Dişinin hamile olduğunu düşündüğünüz dönemde vivaryum/teraryum içerisine dişinin yumurtlayabileceği bir kutu yerleştirebilrisiniz.
Agamalar 20 adet kadar yumurtlayabilirler. Yumurtlama bittikten sonra yumurtaları alıp inkübatör aracılığı ile kontrol altına almanız önerilir. İnkübatör sabit 30°C
olmalıdır. Yaklaşık olarak 3 ay gibi bir süre sonra yavrular çıkacaktır.
Kaynakça
Crews, D., Gustafson, J.E., Tokarz, R.R.. 1983. Physcobiology of Parthnogenesis. Pp. 205-232 in R Huey, E Pianka, T Schoener, eds. Lizard Ecology. Studies of a Model Organism.. Cambridge, Mass. and London, England: Harvard University Press.
Harris, V. 1964. The Life of the Rainbow Lizard. London, England: Hutchinson Tropical Monographs.
Porter, W., C. Tracy. 1983. Biophysical Analysis of Energetics, Time-Space Utilization, and Distributional Limits. Pp. 55-83 in R Huey, E Pianka, T Schoener, eds. Lizard Ecology. Studies of a Model Organism.. Cambridge, Mass. and London, England: Harvard University Press.
Regal, P. 1983. The Adaptive Zone Behavior of Lizards. Pp. 105-118 in R Huey, E Pianka, T Schoener, eds. Lizard Ecology. Studies of a Model Organism. Cambridge, Mass. and London, England: Harvard University Press.
Simon, C. 1983. A Review of Lizard Chemoreception.. Pp. 119-133 in R Huey, E Pianka, T Schoener, eds. Lizard Ecology. Studies in a Model Organism.. Cambridge, Mass. and London, England: Harvard University Press.
Stamps, J. 1983. Sexual Selection, Sexual Dimorphism, and Territoriality. Pp. 169-204 in R Huey, E Pianka, T Schoener, eds. Lizard Ecology. Studies in a Model Organism.. Cambridge, Mass. and London, England: Harvard University Press.
Agama agama (Common Agama, Rainbow Lizard)
Red Headed Agama: Care Guide & Species Profile - Everything Reptiles
Red head agama are famous for their brightly-colored heads, which can be orange to red in dominant males.
www.everythingreptiles.com
Bu yazı, karincaciftligim.com adına belirtilen kaynaklardan çeviri ile derlenmiştir. İzinsiz başka bir yerde paylaşılamaz.
©Karınca Çiftliğim
www.karincaciftligim.com
Son düzenleme:
